تشکیل کارگروه تأمین مالی در معاونت علمی و وزارت ICT برای تحول دانش‌بنیان‌ها

صندوق‌های خطرپذیر وارد می‌شوند! تشکیل کارگروه تأمین مالی در معاونت علمی و وزارت ICT برای تحول دانش‌بنیان‌ها این اقتصاد رشد نمی‌کند مگر با حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و تیم‌های خلاق استارت‌آپی که برای کمک و حمایت از این شرکت‌ها نهاد‌های بسیاری روی کار آمده‌اند و با حمایت‌های خود سبب رشد شرکت‌های دانش‌بنیان شده‌اند یکی از […]

صندوق‌های خطرپذیر وارد می‌شوند!

تشکیل کارگروه تأمین مالی در معاونت علمی و وزارت ICT برای تحول دانش‌بنیان‌ها

این اقتصاد رشد نمی‌کند مگر با حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و تیم‌های خلاق استارت‌آپی که برای کمک و حمایت از این شرکت‌ها نهاد‌های بسیاری روی کار آمده‌اند و با حمایت‌های خود سبب رشد شرکت‌های دانش‌بنیان شده‌اند یکی از این نهاد‌ها صندوق پژوهش و فناوری توسعه فناوری‌های نوین است که تاکنون به بیش از هزار شرکت تسهیلات مختلفی در قالب سرمایه‌گذاری، صدور ضمانتنامه، وام و… داده است.

برای آشنایی بیش‌تر با این صندوق و فعالیت‌هایش با روح‌ا…میرامینی، مدیرعامل صندوق پژوهش و فناوری توسعه فناوری‌های نوین، به گفت‌وگو نشسته‌ایم که مشروح مصاحبه باشگاه خبرنگاران جوان در ادامه آمده است:

+یکی از فعالیت‌های شما در صندوق پژوهش و فناوری توسعه فناوری‌های نوین، سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌‌ها است، در این حوزه بیش‌تر توضیح می‌دهید؟

– یکی از خدمات مالی در حوزه تجاری‌سازی فناوری که هم سبب اشتغال فارغ‌التحصیلان و توسعه فناوری در کشور می‌شود و هم می‌تواند یک محصول یا خدمت را تجاری‌سازی کند، سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر یا سرمایه‌گذاری جسورانه است، به این ترتیب که صاحب ایده و نوآوری پس از رسیدن به محصول اولیه به یکی از نهاد‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر مراجعه می‌کند و در ازای واگذار کردن بخشی از سهام یا منفعت خود، منابع مالی هوشمند دریافت می‌کند، یعنی سرمایه‌گذار در کنار پرداخت منابع مالی به شرکت، خدمات فنی، مالی، حقوقی و نیروی انسانی و… به شریک خود ارایه می‌کند تا به این ترتیب کارآفرین روند رو به رشد کسب و کار خود را سریع‌تر طی کند و بتواند سهم بیش‌تری را از بازار داشته باشد.

+تعامل صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر با نهاد‌های مختلف کشور به چه صورت است؟

– در طول ۱۰ سال گذشته به دلیل نوپا بودن موضوع سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌ها، فرهنگ متناسب با آن هنوز ایجاد نشده بود و به همین دلیل نیاز به فرهنگسازی و تدوین قوانین و مقررات مربوطه اهمیت بسیاری داشت؛ لذا با کمک نهاد‌هایی مانند معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، پارک علم و فناوری پردیس و شبکه ایجاد شده در انجمن سرمایه‌گذاری خطرپذیر سعی کردیم تا نهاد‌های متولی را توجیه کنیم و در حال حاضر سازمان‌های قانونی مانند بورس به این نوع فعالیت‌ها نیز مجوز رسمی در قالب صندوق‌های جسورانه می‌دهند.

+ نقش صندوق در شکل‌گیری این اکوسیستم به چه صورت بوده است؟

– صندوق توسعه فناوری‌های نوین در این جریان نقش مؤثری داشت، ما به جهت عضویت و استقرار در پارک فناوری پردیس توانستیم ارتباط بسیار خوب و مؤثری با نهاد‌های متولی توسعه فناوری کشور برقرار کنیم و به همراه چند صندوق دیگر موفق به تأسیس انجمن سرمایه‌گذاری خطرپذیر شدیم و تاکنون عضو هیأت مدیره انجمن هم بوده‌ایم.

از طرف دیگر از آنجایی ‌که مورد اعتماد برخی از دستگاه‌های اجرایی کشور هستیم، می‌توانیم با استفاده از ظرفیت استارت‌آپ‌‌ها و شبکه ایجاد شده در صندوق و همچنین با در اختیار داشتن سایر خدمات صندوق از جمله وام و تسهیلات، ضمانتنامه، نیاز‌های ایشان و استارت‌آپ‌‌ها را رفع کنیم و به این ترتیب به یک شرکت کمک کنیم تا در سریع‌ترین زمان ممکن بتواند محصول خود را به جامعه مخاطب معرفی کند.

+ نقش صندوق‌های خطرپذیر را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

– این صندوق‌های خطرپذیر جزو مؤثر‌ترین ابزار‌های تجاری‌سازی هستند و توانسته‌اند یک مدل حرفه‌ای را در کشور به وجود بیاورند؛ کاری که این صندوق‌‌ها انجام می‌دهند در مقایسه با وام تفاوت‌های بسیاری دارد، چراکه برای گرفتن یک وام قبل از هر چیزی باید دید که آیا شرکت توان بازپرداخت وام در مدت کوتاه را دارد یا خیر؟

اگر این شرکت نتواند در مدت زمان مقرر شده پول را به بانک بازگرداند بدهکار می‌شود و تا مرز ورشکستگی می‌رود به همین دلیل است که می‌گوییم وام تنها برای جایگاه‌های خاصی از رشد یک شرکت اهمیت و کارایی دارد.

وام برای شرکت‌هایی مناسب است که محصول خود را در بازار عرضه کرده‌اند و این شرکت‌ها با فروش محصولات خود می‌توانند اقساط را پرداخت کنند، اما یک شرکت نوپا که تازه شروع به‌کار کرده است، نمی‌تواند از ابزار وام به صورت مناسب استفاده کند، زیرا این شرکت در ابتدای معرفی محصول خود به بازار است و نمی‌تواند تعهدات خود را به صاحبان منابع و بانک‌ها به موقع انجام دهد و از طرفی امکان معرفی تضامین و وثائق را هم ندارد؛ بسیاری از شرکت‌ها از این موضوع آگاهی ندارند و پس از مدتی به سازمان دولتی یا یک وزارتخانه بدهکار می‌شوند و آن نهاد دولتی و یا بانک طبق قوانین و مقررات موظف است تا منابع بازپرداختی را بازگرداند.

+ با توجه به صحبتی که داشتید وام دادن به شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا مناسب نیست؛ این شرکت‌ها چگونه باید به تأمین مالی بپردازند و بر چه اساسی وام به شرکت‌ها باید داده شود؟

 – ستاری چند ماه پیش در رابطه با همین وام‌‌ها گفتند که وام دادن به شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا خیانت کردن به آنهاست به دلیل بی‌تجربه بودن شرکت‌ها و ناتوانی آنان برای بازپرداخت پول پس از مدتی ورشکسته می‌شوند و منابع خود را از دست می‌دهند؛ امروز توجه به صندوق‌های خطرپذیر بسیار بیش‌تر از گذشته شده و شرکت‌ها از طریق این نهاد‌ها می‌توانند سرمایه به دست آورند؛ در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات کارگروه‌هایی تشکیل شده است که در حوزه تأمین مالی وارد می‌شوند؛ در آن کارگروه‌ها هم‌اکنون در رابطه با منابع هوشمند صحبت می‌شود.

امروز بسیاری از شرکت‌های بزرگ دنیا از طریق سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر رشد کرده‌اند و توجه به این نکته ضروری است که بدانیم اگر شرکتی رشد کرده الزاماً وامی دریافت نکرده؛ این درست است که وام ابزار مالی محسوب می‌شود، اما مبتنی با وضعیت یک شرکت باید به آن داده شود.

شرکت‌های بزرگ می‌توانند وام دریافت کنند، اما شرکت‌های نوپا و تیم‌های استارت‌آپی به هیچ عنوان نباید وام‌‌ها را دریافت کنند، زیرا احتمال این‌که نتواند وام را بازگرداند، بسیار زیاد است.

+ وضعیت صندوق‌های خطرپذیر امروز در کشور ما چگونه است؟

– صندوق‌های سرمایه‌گذار خطرپذیر در گذشته مشکلات خاصی در حوزه‌های فرهنگ، قوانین و مقررات، تنظیم‌گیری و برداشت‌های ناصحیح داشتند و حتی دستگاه‌های دولتی هم در رابطه با این صندوق‌‌ها برداشت‌های ناصحیحی داشتند، اما هرچه جلوتر رفتیم و با گذشت زمان این تهدید‌‌ها از بین رفت و تبدیل به فرصت شدند.

صندوق ما به کمک تمام ابزار‌های حوزه سرمایه‌گذاری را که در اختیار دارد توانسته به شرکت‌های فناور یا دانش‌بنیان کمک کند تا نگاه قدیمی از بین برود و جامعه مخاطب بزرگ شود و راهی برای استفاده آسان و مؤثر شرکت‌های کوچک از ابزار‌های تجاری‌سازی فراهم شود.

یکی از معدود صندوق‌هایی هستیم که هم موضوع سرمایه‌گذاری، هم ضمانتنامه و هم انواع وام و تسهیلات را در صندوق اجرایی کرده‌ایم و به فراخور نیاز هر شرکت نوپا، در حال رشد و بالغ یا دستگاه‌های اجرایی، می‌توانیم از هریک از ابزار‌‌ها یا به صورت ترکیبی، بهره‌برداری کنیم.

+ تسهیلاتی که در خصوص لیزینگ شرکت‌های دانش‌بنیان داده شده، به چه صورتی بوده است، زیرا این بحث به سرمایه‌گذاری مربوط می‌شود؟

– لیزینگ به این معنا است که محصولی را از شرکتی دیگر خریداری کنیم و آن را به یک شرکت دیگر به صورت اقساط بفروشیم تا به کمک این موضوع بتوانیم به فروشنده کمک کنیم تا بتواند منابعی را به صورت نقد در اختیار داشته باشد و خریدار هم به صورت اقساط پول را بازپرداخت کند.

این موضوع سبب می‌شود تا شرکت‌های دانش‌بنیان فعالیت خود را بتوانند گسترش دهند. این موضوع را در صندوق نوآوری و شکوفایی هم تسری دادیم و اکنون تعداد زیادی از صندوق‌های دیگر هم این موضوع و این فعالیت را انجام می‌دهند و امروز بسیاری از شرکت‌ها نقدینگی خود را از این طریق به دست می‌آورند.

– در خصوص آمار شرکت‌هایی که در صندوق شما ورود پیدا کردند، توضیح می‌دهید؟

+ تقریباً بیش از هزار و ۱۰۰ شرکت فناور در سراسر کشور از صندوق خدماتی را اخذ کرده‌اند. این شرکت‌ها در حوزه‌های مختلف فناوری فعالیت می‌کنند و صندوق از ظرفیت‌های آنها آگاه است؛ مجموعه خدماتی که از سوی صندوق پژوهش و فناوری توسعه فناوری‌های نوین به مشتری‌ها داده شده چیزی بالغ بر ۴ هزار خدمت مالی بوده است که همه آنها فرایند تشکیل پرونده، ارزیابی تخصصی، صدور ضمانتنامه، وام و یا سرمایه‌گذاری را در صندوق طی کردند.

جالب توجه این است که از مجموع تسهیلاتی که صندوق از محل منابع خود به کلیه شرکت‌های فناور پرداخت کرده است، کم‌تر از دودرصد آن منجر به معوقات شده است و در حوزه ضمانتنامه‌های صادر شده برای شرکت‌های فناور هم (علی‌رغم اخذ تضامن منعطف از ایشان و فضای اقتصادی کشور)، این عدد به کم‌تر از یک درصد کاهش یافته است و این موضوع نشان می‌دهد که می‌توان به شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان کشور بیش از پیش اعتماد و اعتقاد داشت.