کاهش ضریب نفوذ بازارسرمایه؛ افزایش بی‌نظیر شاخص کل بورس!

روزگار جالب بورس کاهش ضریب نفوذ بازارسرمایه؛ افزایش بی‌نظیر شاخص کل بورس! مسعود طاهری- به‌رغم این که بیش از نیم قرن از تأسیس بورس در ایران می‌گذرد اما ضریب نفوذ بازارسرمایه نشانی از قدمت آن ندارد! یعنی محصولات بازارسرمایه، چندان در سبد سرمایه‌گذاری آحاد مردم وجود ندارد و حتی سیاست‌گذاران نیز به بازارسرمایه به عنوان […]

روزگار جالب بورس

کاهش ضریب نفوذ بازارسرمایه؛ افزایش بی‌نظیر شاخص کل بورس!

مسعود طاهری- به‌رغم این که بیش از نیم قرن از تأسیس بورس در ایران می‌گذرد اما ضریب نفوذ بازارسرمایه نشانی از قدمت آن ندارد! یعنی محصولات بازارسرمایه، چندان در سبد سرمایه‌گذاری آحاد مردم وجود ندارد و حتی سیاست‌گذاران نیز به بازارسرمایه به عنوان یک بازار لوکس نگاه می‌کنند. آمار‌ها نیز نشان می‌دهند که ضریب نفوذ بازارسرمایه در ایران بسیار کم است. اما شاخص کل بورس در سال‌جاری حاکی از رشد شرکت‌ها دارد. درباره این تناقض می‌توان گفت که طی چند سال اخیر به دنبال کاهش قدرت بانک‌ها در تأمین مالی بنگاه‌های اقتصادی، شهرداری‌ها و دولت، توجه به بازارسرمایه افزایش یافته است و تازه امسال بازارسرمایه به ثبات خود در رشد رسیده است. صدالبته که شاخص کل بورس همچون شاخص‌های دیگر اقتصادی به شدت وابسته به تنش‌های سیاسی است و کشورمان همچنان به شدید‌ترین دوران تحریم‌های خود مواجه است و بسیاری رشد هر روزه شاخص کل بورس را به عوامل دیگری نسبت می‌دهند. شاخص کل بازارسرمایه کشور در آخرین روز کاری هفته‌ای که گذشت توانست باز هم رکوردشکنی کرده و با افزایش ۲۷۳۵ واحدی به نقطه ۲۳۳ هزار و ۳۵۲ واحد برسد. قله‌ای که شاید خوش‌بین‌‌ترین فرد بورسی کشور نیز انتظارش را با توجه به تحولات سیاسی چند ماهه گذشته نداشت. حال باز هم این سؤال پیش می‌آید که چگونه به رغم ضریب نفوذ پایین بازارسرمایه، شاهد رشد روزافزون شاخص کل بورس هستیم؟

دسترسی پایین مردم به بازارسرمایه

اگر چه در سال‌های اخیر، رشد منابع در بازارسرمایه مطلوب بوده اما غالباً دسترسی عموم مردم و جامعه به بازارسرمایه زیاد نبوده و این باعث شده که ضریب نفوذ این بازار چندان بالا نرود و مشارکت مردم در بازارسرمایه به اندازه کافی نباشد. این موضوع از مسایلی است که از سال‌ها قبل مبتلا به بازارسرمایه بوده است و فعالین اصلی بازارسرمایه حتی در شرایط رشد این بازار با آن مواجه بوده‌اند؛ برای مثال در مواقعی که نرخ سود بانکی کاهش یافته، علی‌رغم اینکه ما در بازارسرمایه فرصت‌های مناسب‌تری داشته‌ایم اما کماکان بسیاری از مردم به ویژه در شهرستان‌ها منابع‌شان را در بانک‌ها سرمایه‌گذاری کرده‌اند.

راهکاری برای افزایش ضریب نفوذ

با اوصافی که ذکر شد سؤال این است که چگونه می‌توان ضریب نفوذ بازارسرمایه را افزایش داد؟ در همین ارتباط محمودرضا خواجه‌نصیری، یک کارشناس بازارسرمایه چنین می‌گوید: گسترش پیشخوان‌های الکترونیکی بازارسرمایه را باید از جمله ایده‌هایی دانست که به تغییر این رویکرد عمومی کمک می‌کند. وی در عین حال با بیان اینکه گسترش پیشخوان‌های الکترونیکی بازارسرمایه نیاز به تمرکز و سرمایه‌گذاری دارد، معتقد است: البته سرمایه‌گذاری در این بخش وظیفه سازمان بورس و اوراق بهادار نیست.

ضریب نفوذ بازارسرمایه در کشور چقدر است؟

یاسر فلاح، مدیریت روابط‌عمومی و امور بین‌الملل سازمان بورس نیز در نشستی که به مناسبت سومین جشنواره بورس و رسانه برگزار شد، گفت: ضریب نفوذ بازارسرمایه در کشور ۱۰درصد است و حدود ۱۲میلیون و ۵۰۰ ایرانی کد سهامداری دارند لذا یکی از مهم‌ترین وظیفه ما در راستای فرهنگ‌سازی و آشنایی مردم بسیار سنگین بوده و نقش رسانه در این زمینه بسیار مهم است.

نگرش مردم به بورس نگرش همراه با تردید است

فلاح در ادامه با اشاره به اینکه نگرش مردم به بورس نگرشی همراه با تردید است، یکی از دلایل آن نیز ورود این حوزه از دنیا سرمایه‌داری و نگاه عامه به سرمایه‌داری نشأت می‌گیرد، اظهار کرد: سازمان بورس و اوراق بهادار در سه سال گذشته برای این موضوع برنامه‌ریزی کرده است و نیازمند این هستیم که باید نگرش دولتمردان و اقتصادیون نسبت به سرمایه‌گذاری تغییر کند و مردم را به سمت سرمایه‌گذاری سوق دهیم.

پذیرش ۶۳۰ شرکت در بورس

وی با بیان اینکه در حال‌حاضر بیش از ۶۳۰ شرکت در بورس پذیرش شده و از منابع مردمی تأمین مالی می‌شود، تصریح کرد: شرکت‌های بزرگی در این حوزه حضور دارند و بخشی از مالکیت خود را از طریق واگذاری سهام به مردم واگذار کرده‌اند. مدیریت روابط‌عمومی و امور بین‌الملل سازمان بورس با اشاره به اینکه ۱۰۸ شرکت کارگزاری در این حوزه فعالیت می‌کنند و واسط میان مردم و بورس هستند، افزود: بازار بورس واقعیت اقتصادی در ایران است که به نوعی مغفول مانده البته در حوزه آموزش و پرورش هم اقدامات کافی و لازم و اطلاع‌رسانی نشده است. وی به برخی آمار‌ها سازمان بورس ایران در سال‌های گذشته اشاره کرد و بیان داشت: میزان معاملات انجام شده در ۲۲ خرداد ۹۵ حدود ۷۴ هزار و ۸۵۰ واحد بوده که این میزان در ۲۱ خرداد ۹۸ به ۲۳۰ هزار و ۶۱۷ واحد یعنی معادل رشد ۲۰۰ درصدی بوده است.