دریافت کارمزد‌های بانکی؛ از حرف تا عمل

آیا درآمد بانک‌ها افزایش می‌یابد؟ دریافت کارمزد‌های بانکی؛ از حرف تا عمل گروه بانک، بیمه، بورس- در شرایطی هستیم که به گفته مسؤولان ارشد دولت، کشور درگیر جنگی تمام عیار و اقتصادی است. در این بین بانک‌ها به عنوان مهم‌ترین بازوان دولت اقتصادی کشور، شرایط پیچیده‌تری نیز دارند. از یکسو برجام نتوانست گره آنچنانی از […]

آیا درآمد بانک‌ها افزایش می‌یابد؟

دریافت کارمزد‌های بانکی؛ از حرف تا عمل

گروه بانک، بیمه، بورس- در شرایطی هستیم که به گفته مسؤولان ارشد دولت، کشور درگیر جنگی تمام عیار و اقتصادی است. در این بین بانک‌ها به عنوان مهم‌ترین بازوان دولت اقتصادی کشور، شرایط پیچیده‌تری نیز دارند. از یکسو برجام نتوانست گره آنچنانی از کار بانک‌ها باز کند و از سوی دیگر همگان از بانک‌ها انتظار دریافت تسهیلات دارند تا بدین ترتیب بانک‌ها با کمبود منابع مواجه شوند. روند استقراض بانک‌ها از بانک‌مرکزی نیز نشان می‌دهد که مخصوصاً دست بانک‌های دولتی همچنان در جیب دولت است و اگر حمایت‌های دولت نباشد، شرایط بانک‌های دولتی بدتر نیز خواهد شد. حال بانک‌ها در انتظار افزایش کارمزدهای بانکی هستند تا بتوانند هم سرمایه خود را افزایش دهند و هم بتوانند نرخ تسهیلات را بالا ببرند.

کارمزد خدمات بانکی

کارمزد خدمات بانکی یکی از مهم‌ترین بخش‌های استفاده از خدمات بانکی است. مشتریان بانک‌ها همواره به دنبال مبلغ کارمزد‌ها هستند. کارمزد‌ها برای بانک‌ها نیز ابزار مهمی جهت جذب مشتری به شمار می‌آید. آنها می‌توانند با تغییر در نرخ کارمزد‌ها مشتریان بیشتری را راضی نگه دارند. کارمزدهای بانکی، هزینه‌های اسمی برای تنظیم و نگهداری حساب‌های مختلف و خدمات معاملات جزیی برای مشتریان خرده‌فروش و تجاری است. کارمزد بانکی براساس میزان هزینه تمام شده خدمت بانکی است، بنابراین، این کارمزد‌ها به صورت دقیق محاسبه می‌شود. برای مثال کارمزد انتقال وجه کارت‌به‌کارت مقدار ثابت و مشخصی را دارد. سرمایه بانک‌ها از محل منابع دولتی و اختصاصی یا سپرده‌های مردمی است. با رشد فین‌تک امیدواریم چرخه کارمزد‌های بانکی کاهش یابد.

کارمزد پایین بانک‌های ایرانی

 دریافت کارمزد بابت خدمات بانکی در تمام کشور‌ها انجام می‌شود و کارمزد بانک‌های ایرانی جزء ارزان‌ترین نرخ‌های کارمزد در دنیاست. در کشور ما این بانک‌مرکزی است که سیاست‌های بانکی را مشخص می‌کند. در کشور‌های خارجی بانک‌مرکزی قانون‌های کلی را مشخص می‌کند و در برخی موارد مانند تعرفه خدمات بانکی آزادی‌هایی را به بانک‌های دیگر می‌دهد. اما در کشور ما کارمزد خدمات بانکی را تماماً بانک‌مرکزی مشخص می‌کند و این قیمت‌گذاری‌ها را تنها به گونه‌ای مشخص می‌کند که هزینه‌های بانک برای انجام خدمات هم تأمین نمی‌شود و نه اینکه بانک از این خدمات خود درآمد مازاد و سود زیادی داشته باشد.

بحران اقتصادی

اگر بانک‌مرکزی این محدودیت را از بانک‌ها ‌بردارد بانک‌های خارجی نیز می‌توانند وارد عرصه اقتصادی کشور شده و با بانک‌های داخلی به رقابت بپردازند. رقابت بین بانک‌های داخلی و خارجی در داخل کشور هم گردش چرخه اقتصاد را بهتر می‌کند و هم کیفیت خدمات بانکداری بالاتر می‌رود. لازم به ذکر است که ۳۳درصد درآمد بانک‌های خارجی را همین کارمزد‌ها تشکیل می‌دهد، این درحالی است که بانک‌های داخلی تنها ۷٫۲۸درصد درآمد خود را از کارمزد‌ها به‌دست می‌آورند. برای مثال بانک‌های خارجی برای نگهداری حساب شما مبلغی را به عنوان کارمزد دریافت می‌کنند، اما بانک‌های داخل کشور هیچ مبلغی را جهت این خدمت دریافت نمی‌کنند. در واقع این قوانین بانکی کشور است که باعث راکد بودن کارمزد خدمات بانکی در سالیان دراز شده است. تفاوت کارمزد خدمات بانکی در بانک‌های خارجی حتی بین بانک‌ها نیز وجود دارد که بیشتر برای رقابت و جلب سپرده‌گذاران بیشتر است. با تغییر این روند کارهایی که بانک‌مرکزی باید انجام دهد نیز بسیار کم تر می‌شود و سیستم بانکی ما با سیستم بانکی حاکم بر دنیا یکی می‌شود.

سیاست تشویقی بانک‌ها

همچنین برخی بانک‌ها نرخ کارمزد را برای مشتریان پرکار خود همراه با تخفیف و یا به صورت رایگان در نظر می‌گیرند که این امر یک سیاست تشویقی است. اطلاع از کارمزدهای بانکی موضوع مهمی است و بهتر است پیش از انجام عملیات بانکی نرخ کارمزد آن را بدانید بنابراین راحت‌تر می‌توانید هزینه‌های خود را تخمین بزنید. کارمزدهای بانکی براساس مصوبات شورای‌پول و اعتبار و بانک‌مرکزی از مشتریان دریافت می‌شود. بیشترین تعداد تراکنش‌ها مربوط به‌کارمزد انتقال وجه کارت‌به‌کارت است. لازم به ذکر است هیچ‌یک از تراکنش‌های خردی نظیر پرداخت قبض تلفن ثابت و قبض همراه اول و… در ایران کارمزد بانکی ندارد.

اصلاح نظام کارمزدی توسط بانک‌مرکزی

در واقع با افزایش کارمزد خدمات الکترونیک بانک‌ها، اصلاح نظام کارمزدی توسط بانک‌مرکزی کلید خورده است. چندی پیش برخی بانک‌ها نسبت به اطلاع‌رسانی پیامکی به مشتریان خود مبنی بر هزینه ۱۲ هزار تومانی ارسال پیامک تراکنش‌های بانکی به آنها در صورت تمایل اقدام کردند و این در حالی است که پیش از این هزینه ارسال پیامک به مشتریان ۱۰ هزار تومان برای هر سال بود. با این حال با توجه به اطلاع‌رسانی بانک‌ها به مشتریان خود برای افزایش هزینه ارسال پیامک، به نظر می‌رسد که بانک‌مرکزی با افزایش کارمزد خدمات الکترونیک بانک‌ها موافقت کرده است.

چالش جدی بانک‌ها

موضوع افزایش کارمزد‌ها مدتی است که از سوی مدیران بانکی مطرح می‌شود و این افزایش کارمزد در شرایطی است که بانک‌ها هزینه‌های زیادی را برای ارائه خدمات به مشتریان متحمل می‌شوند و براساس قانون می‌توانند حداکثر به میزان هزینه تمام‌شده خدمات، از مشتریان خود کارمزد دریافت کنند. با این وجود بار‌ها مدیران بانکی اعلام کرده‌اند که بانک‌ها به نسبت هزینه‌هایی که برای این خدمات می‌کنند، کارمزد از مردم نمی‌گیرند و این موضوع بانک‌ها را با چالش مواجه کرده است.

کاهش نرخ سود تسهیلات با افزایش کارمزد بانکی

در این راستا، محمدرضا حسین‌زاده، مدیرعامل بانک‌ملی ایران با اشاره به پرداخت یارانه پنهان بانک‌ها به مردم، گفت: بانک‌ها در حال‌حاضر در ازای خدماتی که به مشتریان می‌دهند، کارمزدی دریافت نمی‌کنند و حتی قیمت تمام‌شده آن را نیز نمی‌توانند از مشتری بگیرند و این در حالی است که هر تراکنشی که ما به مردم ارائه می‌دهیم، حدود ۲۰۰ تا ۴۰۰ تومان برای ما هزینه دارد. حسین‌زاده با بیان اینکه از سال گذشته با تصویب بانک‌مرکزی برای بخشی از این خدمات می‌توانیم ۲۵ تومان کارمزد بگیریم، تصریح کرد: به این ترتیب، بانک‌ها به مردم برای خدمات بانکی یارانه می‌دهند و حال تصور کنید که روزی ۷۰ میلیون تراکنش در بانک‌ملی انجام می‌شود که نیاز به تجهیزات، امکانات، نیروی انسانی و فناوری دارد و از سوی دیگر شبانه‌روز نیز مورد آماج حملات سایبری از بیرون مرز واقع می‌شویم و باید امنیت آن را افزایش دهیم. در حال‌حاضر ما یارانه زیادی به مردم می‌دهیم، اما باید در مسیری که دنیا حرکت می‌کند، حرکت کنیم، یعنی خدماتی که بانک‌ها ارائه می‌دهند، باید کارمزدمحور باشد. اگر اجازه دهند که بانک‌ها کارمزدمحور کار کنند و هزینه‌های خود را دربیاورند، قطعاً بانک‌ها می‌توانند سود تسهیلات‌شان را حداقل برای تولیدکننده کاهش دهند، اما اکنون این اتفاق نمی‌افتد، چراکه دخل و خرج بانک‌ها با هم نمی‌خواند.