فیلترینگ هوشمند؛ پروژه‌ای شکست خورده! مناقصه‌ای برای نابودی ۱۱۰ میلیارد تومان ؟! گروه IT در حالی که از زمان آغاز فیلترینگ هوشمند به گفته مسؤولان ارتباطات و فناوری اطلاعات، هزینه‌هایی بالغ بر ۱۱۰ میلیارد تومان صرف این پروژه شده است، اکنون که پیام‌رسان‌‌‌ها و شبکه‌های اجتماعی به سیستم رمزنگاری مجهز و در برابر فیلترینگ مقاوم […]
فیلترینگ هوشمند؛ پروژه‌ای شکست خورده!
مناقصه‌ای برای نابودی ۱۱۰ میلیارد تومان ؟!
گروه IT
در حالی که از زمان آغاز فیلترینگ هوشمند به گفته مسؤولان ارتباطات و فناوری اطلاعات، هزینه‌هایی بالغ بر ۱۱۰ میلیارد تومان صرف این پروژه شده است، اکنون که پیام‌رسان‌‌‌ها و شبکه‌های اجتماعی به سیستم رمزنگاری مجهز و در برابر فیلترینگ مقاوم شده‌اند، باید دید این سرمایه در کجا هزینه شده، تجهیزات خریداری شده کجاست؟
به گزارش مناقصه‌مزایده، داستان فیلترینگ هوشمند زمانی آغاز شد که مسؤولان وزارت ارتباطات دریافتند راه چاره جلوگیری از مطالب مستهجن و نامناسب، فیلتر کردن تمامی محتوای یک سایت نیست. سیستم فیلترینگ هوشمند برخلاف روش‌های سنتی فیلترینگ باعث نمی‌شود که دسترسی به یک سایت به‌طور کامل محدود شود بلکه تنها محتوای نامناسب و غیرمجاز روی آن سایت غیرقابل دسترسی خواهد شد.
نظارت و مدیریت شبکه‌های اجتماعی خارجی مشکلات خاص خود را دارد، زیرا دسترسی به محتوای این نوع برنامه‌ها عموماً در اختیار نویسندگان آنها و خالق این سیستم‌هاست که اکثراً هم متعلق به شرکت‌های آمریکایی هستند. بنابراین حتی اگر برخی کشور‌‌ها می‌توانستند امتیازهای خاصی از این شرکت‌ها بگیرند، این امکان عموماً برای کشور ما فراهم نمی‌شد. یعنی وزارت ارتباطات مجبور می‌شد یا کل شبکه را فیلتر کرده و یا راهکاری برای فیلترینگ هوشمند پیدا کند.
در مقاطع زمانی متفاوت وزارت ارتباطات، راهکارهایی را برای پیشبرد فیلترینگ هوشمند مطرح کرد. از جمله اینکه از همان ابتدا از فعالیت سه دانشگاه برای طراحی دستگاه فیلترینگ هوشمند خبر داد که البته نیازمند سرمایه‌گذاری‌های زیادی نیز بود و در نهایت، تفاهم‌نامه‌ای بین شرکت ارتباطات زیرساخت و پژوهشگاه ICT منعقد و مقرر شد فاز اول سامانه پالایش هوشمند فضای مجازی تا پایان خردادماه سال ۱۳۹۴ به بهره‌برداری برسد که با بهره‌گیری از آن، امکان تفکیک، ممیزی و پالایش صفحات زیرمجموعه سایت‌های اینترنتی فراهم و تنها بخشی از محتوای سایت که به عنوان محتوای غیراخلاقی تشخیص داده شده، غیرقابل دسترسی شود.
واعظی بهمن‌ماه سال۹۴ و در حالی که بیش از ۱۰ ماه از آغاز فیلترینگ هوشمند گذشته بود، اظهارکرد: مناقصه فیلترینگ هوشمند اینستاگرام، تلگرام و سایر شبکه‌های اجتماعی برگزار شده تا در نهایت این طرح اجرایی شود و بتوان به صورت هوشمند بر محتوای این شبکه‌های اجتماعی نظارت کرد. ۱۱ دانشگاه در زمینه فیلترینگ هوشمند شبکه‌های اجتماعی در حال فعالیت هستند و به نتایج مطلوبی نیز دست یافته‌اند تا بتوان این طرح را به خوبی اجرا کرد.
در آن زمان بود که علی‌اصغرعمیدیان به عنوان معاون واعظی درباره سرمایه‌گذاری انجام‌شده روی این پروژه اظهار کرد: بیش از ۱۱۰ میلیارد تومان قرارداد میان وزارت ارتباطات و صاحبنظران و متخصصین توانمند در بحث فیلترینگ هوشمند منعقد شده است.
از سوی دیگر محمدجوادآذری‌جهرمی در سمت رئیس شرکت ارتباطات زیرساخت، مردادماه سال۹۵ درباره میزان موفقیت فیلترینگ هوشمند گفت: مجریان این کار اعتقاد دارند که آنچه در این خصوص صورت گرفته موفقیت‌آمیز بوده و تلاش بر آن است که در اجرای این طرح سرعت عمل بیشتری وجود داشته باشد. در فاز سوم این طرح که به بحث رمزگذاری‌ها اشاره می‌شود که لازم است برای سالم‌سازی فضای مجازی کشور در این حوزه نیز شرایطمان تقویت شود.
اما علی‌رغم تمام هزینه‌ها و تحقیقاتی که برای فیلترینگ هوشمند شد، اجرای این پروژه روی شبکه اجتماعی مذکور از تیرماه سال گذشته متوقف شد. واعظی درباره توقف فیلتر اینستاگرام در آن زمان گفت: اینستاگرام رمزنگاری شده و از این‌رو با اجازه‌ای که از شورای‌عالی فضای مجازی گرفته‌ایم، با مدیر اینستاگرام تماس گرفتیم و اعلام کردند که آمادگی دارند، درباره موضوعاتی که از نظر ما نامناسب است، در یک بازه زمانی بنشینم و درباره محدودیت‌های خود با آنها صحبت کنیم.
واعظی در پاسخ به این سؤال که دیگر فیلترینگ هوشمند روی اینستاگرام اجرا نمی‌شود، گفته بود: اگر مشکل از مبدأ حل شود، تجهیزات فیلترینگ هوشمند را در جای دیگر استفاده می‌کنیم. برخی موضوعات از نظر قانون، مقررات، سنت و فرهنگ ما قابل قبول نیست و آنها اعلام کردند که آمادگی دارند، این موضوعات در این شبکه را در ایران رعایت کنند. بنابراین اکنون که موضوع رمزنگاری در اینستاگرام پیش آمده موضوع پالایش محتوا در اینستاگرام را با مذاکره حل می‌کنیم.
به نظر می‌رسد اخیراً تمامی شبکه‌های اجتماعی برای حفظ و برقراری امنیت داده‌های خود، آنها را در هنگام ارسال و دریافت رمزگذاری (Encryption) می‌کنند. بدین‌ترتیب تمامی ترافیک اطلاعات فرستاده و دریافت‌شده درون نرم‌افزار طبق الگوریتم خاصی رمزنگاری می‌شود و قفل این رمز، تنها در اختیار شرکت تولیدکننده است. بنابراین کسانی که می‌خواهند به ترافیک درونی این نرم‌افزار‌‌ها دسترسی داشته باشند، باید با صرف وقت و هزینه‌های سنگین به کلید آنها پی ببرند که با فرض یافتن این رمز، به محض تشخیص توسط شرکت هدف، با یک تغییر ساده در روش رمزنگاری داده‌های نرم‌افزار خود، باز هم موجب سردرگمی و تکرار هزینه‌های سنگین را فراهم می‌کند.
صرف هزینه ۱۱۰ میلیارد تومانی برای پروژه فیلترینگ هوشمند واکنش‌های زیادی را در پی داشت. اینکه با این هزینه و به جای پروژه فیلترینگ هوشمند، امکان حمایت از پروژه‌های دانشجویی، پرداخت وام به شرکت‌های دانش‌بنیان، پیشبرد شبکه ملی اطلاعات، حمایت از شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های داخلی و بسیاری اقدامات دیگر وجود داشت و اکنون که پیام‌رسان‌‌‌ها از روش‌هایی مانند رمزنگاری داده‌ها استفاده می‌کنند و فیلترینگ هوشمند دیگر روی آنها کارساز نیست، باید دید این هزینه کجا استفاده می‌شود و از سوی دیگر، مذاکره با شرکت‌ها برای مسدود کردن فضای نامناسب در مبدأ که مسؤولان وعده‌اش را داده بودند، به کجا رسیده است؟
این در حالی است که اخیراً با طرح پرسشی از سازمان فناوری اطلاعات ایران، در سامانه انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات که یکی از خدمات دولت هوشمند اعلام شده، در پاسخ به این سؤال که چه میزان هزینه برای فیلترینگ هوشمند صرف شده است، این پاسخ داده شده که «در خصوص موضوع فیلترینگ هوشمند هیچ هزینه‌ای انجام نشده است و موضوع فیلترینگ هوشمند به این سازمان مربوط نیست».
صرف‌نظر از این پاسخ به سؤال درباره سرمایه‌گذاری روی پروژه فیلترینگ هوشمند، و اینکه فیلترینگ هوشمند دقیقاً به کدام بخش از زیرمجموعه‌های وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مربوط است اخیراً اظهارنظر رسمی درباره وعده‌هایی که درباره استفاده از تجهیزات فیلترینگ هوشمند در جای دیگر، داده شده و یا اینکه با توقف فیلترینگ هوشمند، پالایش فضاهایی که از این پروژه استفاده می‌کردند، در چه شرایطی به سر می‌برد، انجام نشده است.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.