مهندسی معکوس در مهار مصرف انرژی

مهندسی معکوس در مهار مصرف انرژی سمیه مهدوی- یکی از مباحث مهمی که این روز‌ها نُقل محافل کارشناسان و مسؤولان در حوزه انرژی شده، پیدا کردن راهکاری علمی و عملی برای کاهش مصرف آب است. در این خصوص نظرات متعددی مطرح می‌شود اما محوریت صحبت‌ها بر دو اصل حذف یارانه انرژی و واقعی‌سازی قیمت آب […]

مهندسی معکوس در مهار مصرف انرژی

سمیه مهدوی- یکی از مباحث مهمی که این روز‌ها نُقل محافل کارشناسان و مسؤولان در حوزه انرژی شده، پیدا کردن راهکاری علمی و عملی برای کاهش مصرف آب است. در این خصوص نظرات متعددی مطرح می‌شود اما محوریت صحبت‌ها بر دو اصل حذف یارانه انرژی و واقعی‌سازی قیمت آب می‌چرخد. 

در حال‌حاضر مصرف‌کنندگان آب به‌صورت عمده ۳طیف بازار خانگی، صنعتی و البته بخش کشاورزی را تشکیل می‌دهد؛

به‌نظر می‌رسد برای این‌که حق مطلب به‌خوبی ادا شود باید به‌صورت جداگانه به این بازار‌ها نگاه دقیقتری انداخته شود و هریک را جداگانه مورد واکاوی قرارداد، چرا که هریک از بازارهای مذکور چالش‌ها و دغدغه‌های خاص خود را دارند که با در نظر گرفتن هرکدام باید راهکاری متناسب ارایه شود نه این‌که با یک نگاه یک نسخه کلی برای همه پیچیده شود!

درخصوص حذف یارانه انرژی به نوعی همه متفق‌القول هستند چرا که بودجه کشور توان و پتانسیل پرداخت این رقم یارانه را ندارد و با نگاهی به کشورهای توسعه یافته می‌توان دریافت که یارانه هیچ جایگاه خاصی در سیستم اقتصادی‌شان ندارد.

اما بخش دیگر مربوط به گرانی آب‌بهاست که مدیران و مسؤولان برای تلطیف فضای موجود از ان به عنوان «واقعی کردن قیمت» نام می‌برند. خوب برای اتمام حجت استدلال‌هایشان نیز قیمت انرژی در ایران اعم از بنزین و آب و برق و گاز و… را با کشورهای دیگر مقایسه می‌کنند. بله کسی منکر این جریان یعنی ارزانی انرژی در ایران نسبت به سایر کشور‌ها نیست اما سایر پارامتر‌ها در این قیاس نیز صورت می‌گیرد؟ میزان تورم، رکود، درآمد، وضع اقتصاد و مدیریت آن و در یک کلام وضع رفاهی و قدرت خرید مردم نیز مقایسه می‌شود؟

حداقل در بخش خانگی از پرتی انرژی با اقدامات فرهنگی می‌توان جلوگیری کرد، ولی متأسفانه در این بخش بسیار ضعیف عمل شده و بودجه‌ای برای این کار در نظر گرفته نمی‌شود.

شاید باید گفت جیب مردم تحمل شوک‌های افزایش قیمت را ندارند؛ به شرطی قیمت‌ها باید افزایش پیدا کند یا به تعبیری واقعی شوند که به موازات آن میزان درآمد نیز بالا برود یا به‌قول خودشان واقعی شود. مشکل اینجاست که قبل از کندن چاه به فکر مناره می‌افتیم!

گفته می‌شود تا قیمت‌ها افزایش پیدا نکند ترمز بدمصرف‌ها کشیده نمی‌شود؛ اخیراً وزیر نیرو رضااردکانیان طرحی برای کاهش مصرف آب ارایه کرده است، مبنی بر این‌که مشترکانی که از الگوی تعیینشده کم‌تر مصرف کنند رقم صرفه‌جویی شده در قبوض آنها اعمال شده و آن مبلغ را دریافت خواهند کرد که می‌توان از آن به تشویق مادی یا درآمدزایی برای مصرف‌کننده به جای جریمه تعبیر کرد.

این گزینه روی میز هیأت دولت رفته اگر تصویب بشود می‌توان گفت وزارت نیرو چشم‌هایش رو شسته و از زاویه دیگری به قضیه نگاه کرده است.

اما درخصوص کنترل مصرف آب در بخش صنعتی مثل نیروگاه‌های حرارتی که واحدهای آب بری در صنعت برق محسوب می‌شوند می‌توانند از پساب‌های تصفیه شده فاضلاب‌ها استفاده کنند، در برخی موارد متأسفانه این سیستم اجرایی نشده است.

به‌عنوان مثال در نیروگاه سیکل ترکیبی هریس درحالی که مدیران پروژه می‌توانند از این متد استفاده کنند ولی به دلیل نداشتن یک شبکه جامع فاضلابی محروم از این کار هستند و حداقل یک بازه زمانی ۵ ساله را می‌طلبد تا این امر محقق شود.

در پایان باید گفت یکی از دلایل افزایش قیمت‌ها کنترل مصرف و ایجاد فورس برای ممانعت از ریختوپاش مصرفی است، اما برای دست یافتن به این جریان باید زیرسازی‌های اساسی انجام داد که تنها با گرانی قیمت‌ها امکان‌پذیر نخواهد بود.