جام جهانی ۴۸ تیمی: معما، پرسش و دلار

جام جهانی ۴۸ تیمی: معما، پرسش و دلار حمیدرضا صدر به ۴۸ تیمی شدن دیدارهای نهایی جام جهانی که توسط فیفا ارایه شده می‌نگرد، به چال‌ها و پرسش‌ها آن… به گزارش «ورزش سه»، کم‌تر از یک سال از نشستن جیانی اینفانتینو جای سپ‌بلاتر سپری شده و او سرانجام برگ برنده‌‌اش را رو کرده. بزرگ‌‌ترین برنامه‌‌اش […]

جام جهانی ۴۸ تیمی: معما، پرسش و دلار

حمیدرضا صدر به ۴۸ تیمی شدن دیدارهای نهایی جام جهانی که توسط فیفا ارایه شده می‌نگرد، به چال‌ها و پرسش‌ها آن…

به گزارش «ورزش سه»، کم‌تر از یک سال از نشستن جیانی اینفانتینو جای سپ‌بلاتر سپری شده و او سرانجام برگ برنده‌‌اش را رو کرده. بزرگ‌‌ترین برنامه‌‌اش را. افزایش تعداد تیم‌های شرکت کننده در جام جهانی را. او راه همتایانش را پیموده. راه هاولانژ را که در ۱۹۸۲ تعداد تیم‌های شرکت کننده را از ۱۶ به ۲۴ تغییر داد و راه بلاتر را که در ۱۹۹۸ از ۲۴ به ۳۲ بیش‌تر کرد و اکنون اینفانتینو تعداد را به ۴۸ تیم افزایش خواهد داد… این تعداد یعنی نزدیک به یک‌چهارم همه کشورهای عضو فیفا.

در نگاه اول می‌توان به اشاعه فوتبال در سرزمین‌های دور و نزدیک اشاره کرد. به این که جمعیت آفریقا و آسیا ۵٫۷ بیلیون است و جمعیت اروپا فقط ۸۰۰ میلیون. به این‌که آنها هم باید در جشن بزرگ جایی داشته باشند. اینفانتینو بنای سفرهای انتخاباتی‌‌اش را روی همین سنگ بنا نهاده بود. او سفرهای انتخاباتی‌‌اش را از قاهره آغاز کرد و در کیپ‌تاون به پایان برد و رأی ۵۴ عضو آفریقایی در انتخاب او نقش کلیدی داشتند. او می‌دانست آفریقایی‌ها چگونه جام جهانی ۱۹۶۶ را به این دلیل که نماینده‌شان باید در پلی‌آف برابر نماینده آسیا بازی کند جام بایکوت کردند و کره شمالی راهی انگلیس شد.

 ولی این تعداد تیم فرصت بشمار می‌رود یا تهدید؟ سایه روشن‌هایش کدام‌ها هستند؟

یک: ترکیب ۴۸ تیم بدین صورت خواهند بود: ۱۶ تیم اروپایی (حالا ۱۳ تیم)، آفریقایی ۹ تیم (حالا ۵)، آسیایی ۸٫۵ (حالا ۴٫۵)، آمریکای جنوبی ۶ (حالا ۴٫۵)، کانکاکاف ۶٫۵ (حالا ۳٫۵)، اقیانوسیه یک (حالا ۰٫۵) و کشور میزبان. اروپایی‌ها همین حالا هم افزایش تیم‌های آسیایی و آفریقایی را نقد کرده‌اند. می‌گویند اگر نمایندگان آمریکای جنوبی در ۱۲ فینال از ۲۰ فینال جام جهانی حضور داشته‌اند نمایندگان آسیا و آفریقا تاکنون فقط یک‌بار پا به نیمه نهایی‌ها گذاشته‌اند، یا این که نیوزلند در اقیانوسیه می‌تواند با کم‌ترین تعداد بازی راهی جام‌جهانی شود.

دو: رقابت‌های مقدماتی اهمیت شان را از دست خواهند داد و بدل می‌شوند «تلف کردن وقت». رقابت‌هایی که از ارکان جام‌های جهانی بوده‌اند و بخش کلیدی آن. چنان که دیدارهای مقدماتی تیم ملی ایران همیشه پر تب و تاب تر بوده‌اند و ماندگارتر از بازی‌هایمان در مسابقات نهایی. تأثیر ناکامی ایران در مقدماتی جام جهانی ۱۹۷۴ و همین طور صعود در مقدماتی جام جهانی ۱۹۹۸ بر فوتبال ایران بسیار عمیق بودند.

 سه: می‌توان برگشت به پرسش همیشگی: کیفیت یا کمیت؟ گروه‌بندی‌ها ترکیب ضعیفی پیدا حتی در گروه‌های با تیم‌های درجه دو و سه، مثلاً دیدار بلغارستان – مصر یا یونان–‌عربستان یا غنا – ازبکستان.

چهار: ترکیب گروه بندی ۴۸ به صورت ۱۶ گروه ۳ تیمی تعیین شده که از هر گروه دو تیم صعود خواهند کرد. تعداد «فرد» تیم‌ها مسیر را برای دور شدن از رقابت واقعی باز می‌کند. در گروه‌های ۴ تیمی معمولاً برای صعود باید در یکی از دیدار‌ها پیروز می‌شدید تا زمینه صعود را فراهم سازید، ضمن آن که در گروه ۳ تیمی بازی‌های همزمان برگزار نخواهند شد و دو تیمی که آخرین بازی گروه را انجام می‌دهند می‌دانند با کسب چه نتیجه‌ای صعود می‌کنند، در حالی که تیم سوم هر دو دیدارش را انجام داده و فقط یک نظاره‌گر است. همین جا برمی‌گردیم به اصطلاح «Biscotto» یعنی مسابقه‌ای که در آن هر دو شرکت‌کننده می‌دانند با چه نتیجه‌ای صعود خواهند کرد (دیدار آلمان – اتریش معروف به «رسوایی خیخون» در جام جهانی ۱۹۸۲ نمونه بارز این امر بود»… در حقیقت شاید ترکیب ۱۲ گروه ۴ تیمه کارسازتر باشد.

پنج: در گروه ۳ تیمی می‌توان با فقط یک امتیاز و تفاضل گل هم صعود کرد که یعنی روی آوردن به بازی‌های دفاعی. تاریخ چه می‌گوید؟ می‌گوید در جام جهانی ۱۹۵۴ که با ۱۶ تیم برگزار شد ۱۴۰ گل در ۲۲۶ دیدار زده شدند که یعنی ۵٫۳۸ گل در هر مسابقه.

شش: رویارویی تیم‌های بزرگ فقط در مراحل بالا رخ خواهند داد. یادمان باشد اسپانیا و آرژانتین سال‌ها است با هم روبه‌رو نشده‌اند و ایتالیایی‌ها و برزیلی‌ها از ۱۹۸۲ تاکنون به مصاف هم نرفته‌اند.

هفت: دشواری‌های میزبان بسیار بیش‌تر خواهند شد. سرمایه‌گذاری برای برپایی زیرساخت‌های پذیرایی از ۴۸ کشور و طرفدارانش.

افزایش تعداد موافقانی داشته مثل آماجوپینیک رییس اتحادیه فوتبال نیجریه که با جمله «هرچه بیش‌تر، بهتر» از آن استقبال کرده و مخالفانی داشته، مثل مارتین‌گلن، مدیر اجرایی فدراسیون فوتبال انگلیس که «کیفیت» را بر «کمیت» ترجیح داده. بررسی‌ها نشان می‌دهند درآمد فیفا با افزایش تیم‌ها در جام‌جهانی به ۶٫۵ بیلیون دلار بیش‌تر خواهد شد. فرمول اینفانتینو همان بلاتر است: «بازار را گسترش بده». با این فرمول چینی‌ها می‌توانند راهی جام شوند، و همین طور هندوستان. اینفانتینو یکی از جمله‌هایش را طی یک سال اخیر بار‌ها خطاب به اعضای فیفا تکرار کرده «…پول فیفا، پول شما است» و در پاسخ ناقدانش گفته «…دست از زندگی در قرن سپری شده‌بردارید».

 

 حمیدرضا صدر