مشکل زاینده‌رود ملی است

یک کارشناس آب مشکل زاینده‌رود ملی است تنها راه‌حل، پایبندی به قوانین است یک کارشناس آب با اعلام این‌که علت بحران در زاینده‌رود آن است که دولت بیش از منابع در اختیارش آب تخصیص داده است، بحران زاینده‌رود را دارای عواقب ملی دانست و گفت: تنها راه‌حل، پایبندی به قانون است. لطف‌ا…ضیایی، کارشناس حوزه آب […]

یک کارشناس آب

مشکل زاینده‌رود ملی است

تنها راه‌حل، پایبندی به قوانین است

یک کارشناس آب با اعلام این‌که علت بحران در زاینده‌رود آن است که دولت بیش از منابع در اختیارش آب تخصیص داده است، بحران زاینده‌رود را دارای عواقب ملی دانست و گفت: تنها راه‌حل، پایبندی به قانون است.

لطف‌ا…ضیایی، کارشناس حوزه آب در گفت‌و‌گو با مهر گفت: ۱۲سال است که حقابه تالاب گاوخونی تأمین نشده و تالاب در آستانه تبدیل شدن به کانون بزرگ تولید ریزگرد در منطقه مرکزی کشور است.

ضیایی افزود: مطابق مطالعاتی که دانشگاه صنعتی اصفهان انجام داده در طول دهه‌ها و سده‌ها فلزات سنگین و پساب صنعتی وارد تالاب شده و حاوی فلزات سنگین و مواد سمی است که سرطان‌زاست. همچنین مطابق همان مطالعات ریزگردهای تالاب قابلیت انتقال هزار کیلومتر را دارد. استان‌هایی مثل تهران، البرز، قم، استان مرکزی، یزد، اصفهان، چهارمحال‌وبختیاری، فارس، کهگیلویه‌وبویراحمد و لرستان در شعاع ۵۰۰کیلومتری تالاب هستند یعنی اگر تالاب به کانون تولید ریزگرد تبدیل شود، خطر بزرگی کل منطقه مرکزی کشور را تهدید می‌کند.

 وی در پاسخ به این پرسش که آیا اقدام واقعی برای حفظ گاوخونی در سال‌های اخیر انجام شده است یا نه، گفت: متأسفانه نه، سازمان حفاظت محیط‌زیست برای این‌که بتواند بودجه‌ای را تخصیص بدهد باید مطالعاتی را در تالاب‌‌‌‌ها انجام می‌داد. کاری که اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست استان اصفهان انجام داده در واقع انجام این مطالعات است که در آن مطالعات نیاز تالاب یعنی نیاز سالانه به آب تعیین شده ولی عملاً چون منابع آب در اختیار این اداره کل نیست محیط‌زیست در واقع صرفاً مبانی کارشناسی را توضیح داده است.

این کارشناس آب یادآوری کرد: شورای هماهنگی مدیریت حوزه آبریز رودخانه زاینده‌رود در سال ۹۳ مصوبه‌ای دارد که در آن مصوبه حقابه تالاب به میزان ۱۷۶میلیون مترمکعب در سال تعیین شده است اما اقدام عملی برای تأمین این حقابه تا این تاریخ صورت نگرفته دلیلش هم این است که در گذشته حقابه تالاب تأمین می‌شد اما در سال‌های اخیر به این دلیل تأمین نشده که دولت تخصیص‌هایی از زاینده‌رود داده است.

ضیایی تصریح کرد: این تخصیص‌‌‌‌ها به آب شرب یزد، به کشاورزی استان چهارمحال‌وبختیاری و به شرب اصفهان داده شده است. مطابق مصوبه سیزدهم شورای عالی آب و مصوبه چهارم شورای هماهنگی حوزه، منابع آب در اختیار دولت، ۳۵۴میلیون متر مکعب در سال نرمال است که شامل تونل دوم و تونل چشمه لنگان می‌شود. در حالی که دولت ۳۵۴میلیون متر مکعب منابع آب در اختیار دارد، تخصیص‌هایی که دولت داده حدود ۷۰۰میلیون متر مکعب است، کمبود منابع آب دولت از کجا تأمین شده؟ اول از محیط‌زیست و دوم از حقابه‌بران زاینده‌رود در بخش‌های میانی و پایاب رودخانه.

وی تأکید کرد: یعنی علت خشکی زاینده‌رود دقیقاً تخصیص‌هایی است که بدون این که منبع تأمین شود انجام شده است.

 

این کارشناس در پاسخ به این‌که هم‌اکنون آوردِ رودخانه در محل تالاب چقدر است، تصریح کرد: رودخانه خشک است. در طول ۲۰۰کیلومتر رودخانه خشک است و آبی به تالاب وارد نمی‌شود. تنها زهاب کشاورزی که طبیعتاً زمان‌هایی که آب به کشاورزان تخصیص داده شده به آن می‌رسد.

ضیایی درباره نقش تغییر اقلیم و کاهش بارندگی در خشکی زاینده‌رود گفت: همواره این طور تلقی و ارایه می‌شود که خشکسالی علت این قضیه است اما سال‌هایی داشتیم از جمله سال گذشته و از جمله سال ۹۳-۹۴ که میزان بارش در سرشاخه‌های زاینده‌رود بیش از سال نرمال بوده یعنی نه تنها خشکسالی نبوده بلکه در وضعیت نرمال یا کمی بیش از نرمال بوده‌ایم ولی هیچ گشایشی در وضعیت رودخانه پیدا نشده است.

وی درباره نقش صنایع آب‌بر مثل فولاد و کشت محصولات آب‌بری مثل برنج در خشکی زاینده‌رود گفت: این صنایع امسال و سال گذشته ایجاد نشده‌اند. مثلاً صنعت ذوب‌آهن حدود ۵۰سال پیش یا ۴۵سال پیش وارد مدار شده یا فولاد مبارکه نزدیک ۳۰، ۴۰ سال است. البته فولاد مبارکه به اندازه حجمی که برمی‌دارد اثر دارد ولی علت خشکی این نیست. درمورد برنج کاری هم بعد از این‌که اعلام شد برنج‌کاری به جز استان‌های شمالی ممنوع است تنها استانی که به‌طور جدی این ممنوعیت را به اجرا درآورد اصفهان بود و سطح کشت برنج امروز به کم‌تر از ۴هزار هکتار رسیده است این میزان سطح کشت، مسلماً تأثیری بر خشکی رودخانه نمی‌گذارد.

این کارشناس حوزه آب ادامه داد: حقابه‌بران زاینده‌رود طبق طومار شیخ بهایی و طبق قانون توزیع عادلانه آب که مصوب سال۱۳۶۱ است، از حقابه‌شان محروم شده‌اند. یعنی اصلاً حقابه‌بران به حقابه‌شان نرسیدند. اگر حقابه‌ها داده شود بعد این که چه کشتی بکنند و کشت کم‌مصرف کنند مطرح می‌شود.

دولت‌های قبلی و فعلی حتی به مصوبات خودشان هم پایبند نبوده‌اند

ضیایی در پاسخ به این‌که راهکار مشکل زاینده‌رود چیست، گفت: راه‌حل مشکل زاینده‌رود تنها و تنها اجرای قوانین است. متأسفانه دولت‌‌‌‌ها چه این دولت و چه دولت‌های قبل حتی به مصوبات خودشان یعنی مصوبه دهمین جلسه شورای عالی آب هم پای بند نبوده‌اند. وقتی می‌گوییم شورای عالی آب یعنی وزیر نیرو، وزیر جهاد کشاورزی، وزیر صنعت معدن، رییس سازمان محیط‌زیست کشور، همه اینها امضاکننده مصوبات شورای عالی آب هستند. این شورا هر نوع بارگذاری را ممنوع کرده در حالی که سال۹۳ تخصیص‌هایی داده شده است.

وی تصریح کرد: مصوبه سیزدهم شورای عالی آب که بالا‌‌‌‌ترین مرجع در حوزه آب است گفته زاینده‌رود طبیعی و تونل اول کوهرنگ متعلق به محیط‌زیست و حقابه‌بران اصفهان است، این مصوبه اگر اجرا شود در زاینده‌رود همیشه آب جاری است و حقابه تالاب هم تأمین می‌شود اما چرا مصوبه اجرا نمی‌شود؟ برای این‌که دولت بیش از منابع در اختیار خودش، تخصیص داده است.

 ضیایی در پاسخ به این‌که چرا استان اصفهان بر انتقال آب بین حوضه‌ای تأکید می‌کند، گفت: اگر نظر استان اصفهان این است که آب انتقال داده شود نه این که انتقال آب بین حوزه‌ای برای توسعه در اصفهان باشد. حمایت از انتقال آب به این علت است که دولت برای تخصیص‌های داده شده خودش به چهارمحال‌وبختیاری، یزد و شرب اصفهان باید آب تأمین کند تا بتواند حقابه تالاب را آزاد کند.

وی در پایان تأکید کرد: بحران آب در حوزه زاینده‌رود یک بحران محلی و منطقه‌ای و استانی نیست. دامنه و آثار آن کل منطقه مرکزی کشور را فرا می‌گیرد. دقیقاً یک بحران ملی است و متأسفانه در این میان به اختلافات استانی دامن زده می‌شود در حالی که این مسأله زیست‌محیطی و ملی است و با همدلی بین مردم و مسؤولین قابل حل است.