پلاستیک، قاتلی ماندگار در طبیعت

پلاستیک، قاتلی ماندگار در طبیعت سالانه حدود ۳۰۰ میلیون تُن پلاستیک در جهان تولید می‌شود؛ در ایران نیز آمار‌ها حکایت از تولید سالانه ۱۷۷ هزار تُن پلاستیک دارد که به دلیل ماندگاری، گاه تا ۱۰۰۰سال، بلای جان طبیعت و انسان شده است. به گزارش ایرنا، پلاستیک‌ها در طبیعت تجزیه نمی‌شود بلکه به ذرات ریز تبدیل […]

پلاستیک، قاتلی ماندگار در طبیعت

سالانه حدود ۳۰۰ میلیون تُن پلاستیک در جهان تولید می‌شود؛ در ایران نیز آمار‌ها حکایت از تولید سالانه ۱۷۷ هزار تُن پلاستیک دارد که به دلیل ماندگاری، گاه تا ۱۰۰۰سال، بلای جان طبیعت و انسان شده است.

به گزارش ایرنا، پلاستیک‌ها در طبیعت تجزیه نمی‌شود بلکه به ذرات ریز تبدیل و در خاک وارد منابع خاکی و در آب وارد بافت ماهیان و دیگر جانداران و در نهایت وارد چرخه غذایی انسان می‌شود که در طولانی‌مدت، مشکلاتی را برای سلامت انسان‌ها به همراه خواهد داشت.

براساس تخمین‌ها، ۸ تا ۱۲ میلیون تُن زباله پلاستیکی از طریق ساحل و رودخانه‌ها وارد آب دریا‌ها و اقیانوس‌ها و پس از آن موجب گرفتار شدن آبزیان در آن می‌شود. آبزیان پلاستیک را به عنوان غذا می‌خورند که در نهایت نابودی آنها را به همراه دارد. همچنین مواد پلاستیکی که به عنوان زباله دور انداخته و در مراتع و دشت‌ها پراکنده می‌شود علاوه بر نازیبا کردن چهره طبیعت، تلفات حیات وحش را در پی دارد.

مصرف پلاستیک و تبعات زیست‌محیطی آن موضوعی جهانی شده است، از این رو اتحادیه اروپا با توجه به اهمیت مقابله با آلاینده‌های پلاستیکی ضمن ارایه پیشنهاد ممنوعیت استفاده از پلاستیک‌های یکبار مصرفی خواستار جمع‌آوری بطری‌های پلاستیکی تا سال ۲۰۲۵ شد.

کشورهای کنیا، کامرون، گینه بیسائو، مالی، تانزانیا، اوگاندا، اتیوپی، موریتانی و مالاوی نیز از جمله کشورهای آفریقایی هستند که استفاده از کیسه‌های پلاستیکی را ممنوع کرده‌اند.

سرانه مصرف پلاستیک در ایران ۳ کیلوگرم برای هر نفر است

سرپرست دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط‌زیست در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا اظهارداشت: مصرف پلاستیک و تبعات زیست‌محیطی آن موضوعی جهانی شده است، حتی شعار روز جهانی «زمین پاک» نیز مقابله با پلاستیک بود که شعار ملی ما هم « نه به کیسه‌های پلاستیکی» تعیین شد.

علی مریدی با اشاره به مصرف بی‌رویه کیسه‌های پلاستیکی و ظروف یکبار مصرف و اثری که در طبیعت به جای می‌گذارد، افزود: چون پلاستیک از مواد نفتی تولید می‌شود از این رو ماندگاری آن در طبیعت تأثیرات نامطلوب بر روی آب و خاک به جای می‌گذارد.

سرپرست دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط‌زیست ادامه‌داد: این مواد در طبیعت تجزیه نمی‌شوند بلکه به ذرات ریز تبدیل و در خاک وارد منابع خاکی و در آب وارد بافت ماهیان و دیگر جانداران و در نهایت وارد چرخه غذایی انسان می‌شود که در طولانی‌مدت مشکلاتی را برای سلامت انسان‌ها به همراه خواهد داشت.

مریدی گفت: مصرف پلاستیک در ایران بسیار بی‌رویه است؛ سالانه هر نفر، ۳ کیلوگرم پلاستیک مصرف می‌کند و طبق آمار روزانه بیش از ۳ هزار تن و سالانه بیش از یک میلیون تن مصرف کیسه پلاستیکی داریم که به جز عوارض بهداشتی و محیط‌زیستی یک‌سری عوارض اقتصادی هم به همراه دارد.

وی با بیان این‌که متوسط طول عمر کاربری یک پلاستیک یعنی از زمان خرید و آوردن آن به منزل حدود ۱۰ تا ۱۲ دقیقه است، اظهارداشت: این در حالی است که می‌توان با برنامه‌ریزی اصولی این میزان مواد نفتی ارزشمند را که صرف تهیه پلاستیک می‌شود، صرف تولید یک کالای دیگر کرد که به محیط‌زیست، سلامت و اقتصاد کشور ضربه وارد نکند.

مریدی ادامه‌داد: در واقع برای کالایی با طول عمر ۱۰ تا ۱۲ دقیقه، چنین ضربه‌ای به اقتصاد کشور وارد می‌کنیم همچنین طبیعت را آلوده و مواد استفاده شده برای تولید آن را هدر داده‌ایم.

وی گفت: نکته بعدی بحث انسداد آبراه‌ها توسط پلاستیک است، زمان بارندگی همه، شاهد بسته شدن آبرا‌ه‌ها و روان شدن آب جوی در خیابان‌ها و معابر بوده‌ایم که در برخی موارد خسارت‌های زیادی هم وارد می‌کند، علت این کار ورود پلاستیک به منافذ عبوری آب است که باعث بسته شدن آنها می‌شود.

مریدی اضافه‌کرد: یا این‌که بعد از وقوع سیل و یا بادهای تقریباً شدید، تا چشم کار می‌کند پلاستیک به تنه درختان، بوته‌ها و اطراف چسبیده است که منظر بسیار نازیبایی برای شهر و آن منطقه به وجود می‌آورد.

وی گفت: علاوه بر مصرف بیش از حد از پلاستیک، نحوه درست مصرف کردن آن را هم رعایت نمی‌کنیم که نازیبا شدن طبیعت را به همراه دارد، به عنوان مثال در پشت سد‌ها حجم زیادی بطری‌های پلاستیکی در سطح آب جمع می‌شود که هم منظر و چشم‌انداز را خراب می‌کند و هم آلودگی محیط را به همراه دارد.

سرپرست دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط‌زیست اظهارداشت: اینها اثرات و خسارت‌هایی است که پلاستیک بر اقتصاد و طبیعت وارد می‌کند که در طولانی‌مدت وارد چرخه غذایی ما خواهد شد بنابراین مسایل بهداشتی نیز همراه دارد.

حضور پلاستیک حتی در جزایر بکر حیات وحش

مریدی گفت: بررسی‌هایی که در زمینه گسترش حجم پلاستیک در دریا‌ها و اقیانوس‌ها صورت گرفته است نشان می‌دهد، حتی جزایر بکر اقیانوس آرام نیز از گزند پلاستیک در امان نیست و پلاستیک توسط ماهیان و آبزیان به جای غذا مصرف می‌شود.

وی افزود: یکی دیگر از عوارض پلاستیک خسارتی است که به دام‌ها وارد می‌کند، وقتی در طبیعت پخش می‌گردد توسط حیوانات اهلی و حتی وحشی خورده می‌شود، تاکنون چندین مورد گزارش شده است که دام‌های اهلی و حتی قوچ و میش‌های موجود در مناطق، پلاستیک‌ها را خورده است که یا در گلوی حیوان گیر کرده و خفه شده یا این‌که در معده موجب بروز عفونت، بیماری و از بین رفتن آنها شده است.

این مقام مسؤول در سازمان حفاظت محیط‌زیست درباره راهکار برون‌رفت از این شرایط خاطرنشان‌کرد: در کشورهای پیشرفته کیسه پلاستیکی به راحتی در اختیار افراد قرار نمی‌گیرد، به گونه‌ای که برای کیسه پلاستیکی از مشتری پول دریافت می‌شود؛ با این کار هم روی مدیریت مصرف آن کنترل دارند و هم کمک هزینه‌ای است برای صنایع بازیافت یا صنایع جمع‌آوری تا تشویق شوند پلاستیک را از سطح جامعه جمع‌آوری و دوباره بازیافت کنند.

مریدی افزود: در گذشته در ایران برای خرید و حمل کالای خریداری شده به منزل از کیسه‌های پارچه‌ای و زنبیل استفاده می‌شد اما با تغییر سبک زندگی، دیگر خبری از کیسه‌های پارچه‌ای نیست و در فروشگاه‌های بزرگ به راحتی کیسه‌های پلاستیکی در اختیار افراد قرار می‌گیرد.

وی ادامه داد: سازمان محیط‌زیست نیز در قالب بحث مالیات بر ارزش افزوده که در بودجه ۹۷ تصویب شده است، نه فقط برای پلاستیک که تمام پسماندهایی که می‌تواند برای محیط‌زیست خطر داشته باشد، اخذ درصدی را در نظر گرفته است که در نهایت می‌تواند عدد مناسبی برای بحث مدیریت پسماند و فرهنگسازی برای کاهش مصرف باشد که قرار شد در قالب ارزش افزوده اخذ و صرف بازیافت و مدیریت پسماند شود.

سرپرست دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط‌زیست ادامه‌داد: تلاش می‌کنیم تا فرهنگ استفاده از کیسه‌های پارچه‌ای را به جای کیسه‌های پلاستیکی در فروشگاه‌های زنجیره‌ای نهادینه کنیم، اما وزارت صنعت و حتی نفت نکاتی را مبنی کاهش اشتغال عنوان می‌کنند که البته به نظر ما می‌توان با ایجاد اشتغال جایگزین آن‌ را جبران کرد که این مبحث فعلاً در مرحله پیگیری و بحث‌های کارشناسی است.

وی تأکیدکرد: با اجرای این طرح می‌توانیم در فروشگاه‌های بزرگ ابزار اقتصادی برای کنترل مصرف کیسه پلاستیکی داشته باشیم.