وضعیت بحرانی شمشادهای شمالی

گونه‌های گیاهی ایران در خطر انقراض وضعیت بحرانی شمشادهای شمالی ایران سرشار از گونه‌های بومی(جنگل‌های خزری) بوده که باقی‌مانده جنگل‌های دوران سوم زمین‌شناسی است. گیاهانی که دارای بهترین، مقاوم‌ترین، زیبا‌ترین و سازگار‌ترین گونه‌ها هستند. به گزارش سیناپرس، ایران به عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز تنوع گیاهی در نیمکره‌شمالی، بیش از دو هزار گونه بومی و […]

گونه‌های گیاهی ایران در خطر انقراض

وضعیت بحرانی شمشادهای شمالی

ایران سرشار از گونه‌های بومی(جنگل‌های خزری) بوده که باقیمانده جنگل‌های دوران سوم زمین‌شناسی است. گیاهانی که دارای بهترین، مقاوم‌ترین، زیبا‌ترین و سازگار‌ترین گونه‌ها هستند.

به گزارش سیناپرس، ایران به عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز تنوع گیاهی در نیمکره‌شمالی، بیش از دو هزار گونه بومی و ۷ هزار و ۵۰۰ گونه گیاهی خودرو دارد اما بنا بر گفته ولی‌ا…مظفریان، پژوهشگر مؤسسه تحقیقاتی جنگل‌ها و مراتع باغ گیاه‌شناسی ایران، با افزایش چند برابری جمعیت، توسعه بی‌رویه شهر و روستاها، افزایش ساخت و ساز‌ها و تخریب روز افزون منابع طبیعی، گونه‌های گیاهی در حال کوچک شدن و نابودی هستند.

این استاد دانشگاه تهران گفت: از ۸ هزار گونه گیاهی رویش یافته، دو هزار گونه منحصر به ایران است که در معرض خطر انقراض قرار دارند.

وی افزود: از مجموع گونه‌های گیاهی موجود در کشور نیز ۸۵۰ گونه دارای ماده مؤثره دارویی شناخته و معرفی شده است که تنها ۳۵۰ مورد از این تعداد در عطاری‌ها استفاده می‌شود و مابقی ناشناخته است.

شمشادهای شمال در حال انقراض

هادی کیادلیری، رییس انجمن جنگلبانی ایران درباره اوضاع نگران‌کننده درختان شمشاد در جنگل‌های شمال گفت: شمشادهای شمال در وضعیت بغرنجی قرار داشته و مناطقی که دچار آفات و بیماری شدند دیگر قابل احیا نیستند.

عضو هیأت علمی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی واحد علوم و تحقیقات، تعداد شمشادهای از دست رفته را ۴۰ میلیون اصله درخت برآورد و خاطرنشان‌کرد: اگر آمار شمشادهای ما در سطح ۷۰ هزار هکتار بوده اکنون ۴۰ هزار هکتار آن خشک شده و این در شرایطی است که آمار دقیقی در این باره وجود ندارد.

وی تعداد گونه‌های جنگلی شمال کشور را ۸۰ نوع برشمرد و خاطرنشان‌کرد: گونه‌های نادر نظیر «سفیدپلت»، «شمشاد» و «سُرخدار» در وضعیت بحرانی قرار داشته و ارقامی مانند «بلوط» و «مَمرَز» در معرض بحران قرار دارند.

رییس دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی واحد علوم و تحقیقات با بیان این‌که طرح تنفس جنگل بسیار دیر مطرح شد، گفت: این طرح زمانی مصوب شد که جنگل به مقدار زیاد مورد تاراج قرار گرفته و دستکاری، دستبرد و بهره‌برداری تا حداکثر ظرفیت از جنگل‌های شمال شده بود. بهره‌برداری از چوب جنگل در تمام دنیا منسوخ شده و حال این‌که نصف جنگل‌های شمال کشور حتی طرح جنگل نداشته و حفاظت نمی‌شود.

وی با اشاره به برنامه‌های و استراتژی‌های کوتاه و بلندمدت برای حراست از جنگل‌ها خاطرنشان‌کرد: اجرای طرح تنفس جنگل، ندادن تغییر کاربری و توقف هرگونه بهره‌برداری از جنگل راهکارهای طولانی و کوتاه‌مدت هستند که به حفاظت جنگل‌ها کمک می‌کنند.

پالونیا؛ گیاهی زیبا اما تهدیدکننده محیط زیست ایران

هر چند ایران غنی از گونه‌های گیاهی است اما سال‌هاست که گونه‌های غیربومی نیز مهمانان ناخوانده طبیعت ایران شده‌اند. یکی از این گیاهان غیربومی که چند سالی است از ورود آن به ایران خبرهایی شنیده می‌شود «پالونیا» گیاه بومی چین است. گونه‌های مختلف آن بومی شمال آمریکا، چین، لائوس و ویتنام و مناطق دیگر شرق آسیا، به ویژه ژاپن و کره است، پالونیا‌ها درختان برگ‌ریزی هستند که برگ قلبی شکل و شکوفه‌هایی شبیه به گل انگشتانه دارند.

کارشناسان و گیاه‌شناسان می‌گویند، واردات گیاهان غیربومی بدون توجه به میزان آب مصرفی و پیامدهایی درازمدت آنها، پس از مدتی به گونه‌های مهاجم تبدیل می‌شوند که تهدیدی جدی برای محیط‌زیست منطقه بوده و در طولانی مدت خساراتی بزرگ و گاه جبران‌ناپذیر وارد می‌کنند. دست‌اندرکاران محیط‌زیست حتی معتقدند هجوم سفید بالک‌ها هنگام فصل تابستان که در برخی کلان‌شهر‌ها مانند تهران شاهد آنها هستیم نتیجه ورود گونه‌های گیاهی غیربومی است.

احمدچراغیان، مدیر کل دفتر پایش و تحلیل خطر سازمان حفظ نباتات، واردات بذر، قلمه و نهال درخت پالونیا در کشور ممنوع اعلام کرد و گفت: از نظر سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور کاشت این درخت بدون مطالعه و بررسی‌های دقیق به صلاح نیست.

وی افزود: ما جلسات متعددی را در این زمینه با اساتید دانشگاه و محققان، مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور، سازمان محیط‌زیست و… برگزار کردیم اما در نهایت با واردات و کاشت این‌گونه موافقت نشد.

وی با بیان این‌که اساتید دانشگاه گلستان روی دو گونه پالونیا فورتون و پالونیا تومنتوسا تحقیقات و مطالعاتی را انجام داده‌اند، گفت: نظر آنها این است که می‌توان این دو گونه را در مناطق شمالی کشت کرد اما سازمان جنگل‌ها و مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع به دلیل مهاجم بودن این گونه و عدم مطالعات کافی این مسأله را رد کرده‌اند؛ این دو گونه حدود ٤٠ تا ٥٠ سال قبل به صورت محدود وارد شده بودند و در باغ بوتانیک (گیاه‌شناسی) برای کارهای تحقیقاتی و آموزش دانشجویان استفاده می‌شود.

به گفته چراغیان گونه پالونیا برگ‌های بسیار پهنی دارد و زمانی که رشد می‌کند به درختان و گیاهان دیگر فرصت رشد نمی‌دهد و آنها را از بین می‌برد.

این مقام مسؤول دولتی درباره این‌که هم‌اکنون شاهد کشت این نوع درخت در کشور هستیم، گفت: ما هیچ مجوزی برای واردات پالونیا صادر نکرده‌ایم و کشت آن نیز قانونی نیست. برخی این گونه را به صورت قاچاق وارد می‌کنند و در نتیجه تولید و توزیع آن غیرقانونی است و گواهی بهداشت برای آن صادر نمی‌شود.