تغییر نگاه به دانشگاه!

محمدرضا عیوضی – دانشگاه محل اتصال و ارتباط با صنعت است و در صورت برقراری این ارتباط صنعت و دانشگاه، هر دو با هم سود خواهند برد ولی متأسفانه همه می‌دانیم دانشگاه دستاورد غرب است و همان ماجرای ایرانیزه شدن‌های ناقص! شریف تقریباً یک قرن بعد از MIT تأسیس شد و اتفاقاً از ساختار دانشگاه MIT […]

محمدرضا عیوضی – دانشگاه محل اتصال و ارتباط با صنعت است و در صورت برقراری این ارتباط صنعت و دانشگاه، هر دو با هم سود خواهند برد ولی متأسفانه همه میدانیم دانشگاه دستاورد غرب است و همان ماجرای ایرانیزه شدن‌های ناقص!

شریف تقریباً یک قرن بعد از MIT تأسیس شد و اتفاقاً از ساختار دانشگاه MIT الگوبرداری و با الهام از این دانشگاه، شروع به‌کار کرد؛ هر دو مؤسسه تقریباً تعداد یکسانی، دانشجو پرورش می‌دهند و از این حیث با هم برابرند اما تفاوت بارز دو دانشگاه پس از تاریخ تأسیس، ماهیت دو دانشگاه است. MIT به صورت خصوصی اداره می‌شود و دانشگاه شریف وابسته به دولت است و هزینه‌ها را مستقیماً از دولت دریافت می‌کند.

حالا مدام مسؤولان بگویند: پژوهش با پول دولتی فایده ندارد؛ چه فایده؟!

طبیعی است که راه ارتباط صنعت و دانشگاه یک مسیر تعریف شده و سازمان‌یافته نیست و باور کنیم که عمده طرح‌های پژوهشی صنعتی که به دانشگاه‌ها ارایه می‌شود، تنها به واسطه شناخت، اعتماد و ارتباطات شخصی و نزدیک است نه براساس آنچه به عنوان شایسته‌سالاری شناخته می‌شود!

در همین راستا مسؤولان سعی داشتند با قانون الزام اختصاص یک تا ۳درصد از اعتبار دستگاه‌های دولتی و اجرایی به طرح‌های پژوهشی جان تازه‌ای به مقوله پژوهش دهند که از قضا در برنامه‌های توسعه چهارم و پنجم این امر محقق نشد و چشم امید همگان در این عرصه به برنامه ششم توسعه بود که اتفاقاً برنامه ششم آب پاکی را بر روی دست پژوهش! و پژوهشگران ریخت تا خیال‌ها راحت شود؛ پژوهش معنا ندارد!

پیدایش سبک‌های جدید فعالیت‌های علمی و آموزشی نقش جاری دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی را به عنوان منبع اساسی تولید دانش مورد تردید قرارداده است، بر همین اساس در سال‌های اخیر در سطح کشورهای پیشرفته، دانشگاه‌ها بر مبنای آموزه‌های انقلاب دوم آکادمیک، پس از دوره‌های آموزش و پژوهش، تجاری‌سازی نتایج تحقیقات را در فرا دید خود قرار داده‌اند.

انقلاب دوم دانشگاهی یعنی این‌که باید تجاری‌سازی فرایند به دست آمده از نتایج تحقیقات را به بازار عرضه کنند و نه آن‌که تکمیل زنجیره «ارایه ایده تا تولید ثروت» و «ارتباط دانشگاه با صنعت» به دغدغه اصلی دانشگاهیان مرتبط با اقتصاد بدل شود و هر روز شاهد کاهش توانمندی‌‌‌های آکادمیک در صنعت کشورمان باشیم!

بیش از دو دهه است که مسأله صنعت و دانشگاه مطرح است و دفاتر ارتباط صنعت و دانشگاه تشکیل شده است؛ اما یکبار برای همیشه آسیب‌شناسی کافی از این مسأله صورت گیرد تا تکلیف روشن شود نه آن‌که فقط بگوییم پژوهش اصل اول اقتصاد پویاست!

در این راستا می‌طلبد؛ مسؤولان اجرایی و دست‌اندرکاران امر پژوهش برنامه‌ها و کارهای پژوهشی را در اولویت برنامه‌های اجرایی خود نهادینه کنند تا آزمون و خطا در تصمیم‌سازی‌‌ها و برنامه‌ها را به حداقل برسانیم.