نرخ دلار به کجا خواهد رسید؟

صدای پای یکسان‌سازی نرخ ارز نرخ دلار به کجا خواهد رسید؟ اگرچه دولت هنوز به صورت رسمی، اجرای یکسان‌سازی نرخ ارز را کلید نزده است، اما چینش صحنه از سوی فرمانده ارزی، حکایت از آن دارد که دولت در حال سبک‌سازی تعهدات خود در پرداخت ارز دولتی است. به گزارش مهر، یکسان‌سازی نرخ ارز، وعده‌ای […]

صدای پای یکسان‌سازی نرخ ارز

نرخ دلار به کجا خواهد رسید؟

اگرچه دولت هنوز به صورت رسمی، اجرای یکسان‌سازی نرخ ارز را کلید نزده است، اما چینش صحنه از سوی فرمانده ارزی، حکایت از آن دارد که دولت در حال سبک‌سازی تعهدات خود در پرداخت ارز دولتی است.

به گزارش مهر، یکسان‌سازی نرخ ارز، وعده‌ای بود که حسن‌روحانی در دولت اول خود صحبت از آن به میان آورده و اعلام کرده بود که می‌خواهد بساط رانت‌های ارزی را برچیند و شرایط را برای تک‌نرخی کردن ارز فراهم کند؛ موضوعی که بسیاری، آن را گره اصلی این روزهای اقتصاد ایران می‌دانند و بر این باورند که باید هر چه زودتر، شرایط را برای واقعی کردن نرخ ارز فراهم کند. اما پشت پرده هر چه که بود، دولت یازدهم نتوانست این موضوع را به نام خود ثبت کند و کار به دولت دوازدهم رسید.

حال چند ماهی هست که دولت دوازدهم بر سر کار آمده و از ابتدای کار هم البته، بنا بر این گذاشته شده بود که ارز در ماه‌های ابتدایی آغاز به‌کار دولت، تک‌نرخی شود؛ البته سیاست‌گذاران پولی و ارزی اعلام کرده‌اند که این کار را در ماه‌های آغازین دولت دوازدهم کلید خواهند زد، اما باز هم اما و اگرهای بسیاری برای اجرای موفق آن مطرح می‌کنند؛ به این معنا که هنوز روابط کارگزاری، آن‌گونه که باید و شاید برقرار نشده و به دلیل پاره‌ای از مشکلات، هنوز ایران به صورت کامل به منابع حاصل از فروش نفت خود دسترسی ندارد.

در این میان، اگرچه هنوز پیش شرط‌های یکسان‌سازی نرخ ارز هنوز فراهم نیست؛ اما دولت مهره به مهره، در حال چینش صفحه شطرنج برای آغاز یکسان‌سازی نرخ ارز است؛ به این معنا که کم‌کم بساط ارزهای مبادله‌ای را جمع کرده و در نهایت، تأمین همه نیاز‌ها را به بازار آزاد هدایت می‌کند. نمونه‌های آن نیز مشهود است و بنا به گفته برخی از نزدیکان به بانک مرکزی، فهرست کالا‌ها و صنایعی که ارز مبادله‌ای می‌گیرند، با سیاست دولت در حال کاهش است و اکنون تعداد کمی از کالا‌ها به نسبت گذشته، ارز مبادله‌ای دریافت می‌کنند.

همچنین ارز مبادله‌ای که دولت به مسافران سفرهای خارجی به صورت سالانه ۳۰۰ دلار تخصیص می‌داد هم حذف شده و همه برای تأمین نیازهای ارزی خود در سفرهای خارجی، باید به بازار آزاد مراجعه کنند؛ همین امر به نظر می‌رسد که قیمت را اندکی بالا برد، اما آن‌گونه که مقامات مسؤول دولتی می‌گویند، سهم سفرهای خارجی از دلار مبادله‌ای به میزانی نبوده که بتوان حذف آن و ورود تقاضای ناشی از آن به بازار را قابل توجه دانست و مشکلی را در بازار پدید آورد.

اما همین اقدام بانک مرکزی، به گفته بسیاری از کارشناسان، گامی برای یکسان‌سازی نرخ ارز است و دولت هم گام به گام، در حال برنامه‌ریزی برای حذف گیرندگان ارز مبادلاتی است؛ بنابراین با این اقدامات فرمانده ارزی کشور می‌خواهد چینش مهره‌ها را به‌گونه‌ای انجام دهد که یکسان‌سازی نرخ ارز، بدون اقدامات یکباره انجام گیرد و جای نگرانی را برای بازار به جای نگذارد.

اما در این میان، فعالان بازار ارز می‌گویند که طی روزهای اخیر، بازار از تلاطم برخوردار بوده ولی قطعاً این نوسانات، به‌گونه‌ای نیست که بتوان مشکل خاصی را در بازار مشاهده کرد.

یکی از فعالان بازار ارز در میدان فردوسی در گفت‌و‌گو با مهر می‌گوید: اجرای برخی سیاست‌ها از جمله حذف ارز مسافرتی از سفرهای خارجی، منجر به افزایش جزیی قیمت در بازار شده است؛ اما جهش قیمتی را رقم نزده است و به نظر هم نمی‌رسد که دولت به عنوان یکی از تأمین‌کنندگان عمده ارز، اجازه جهش قیمتی را بدهد.

او می‌افزاید: هرگونه جهش در بازار ارز، به‌طور قطع دستاوردهای تورمی دولت را زیر سؤال می‌برد و همین امر سبب می‌شود که دولت با مراقبت بیش‌تر نسبت به بازار، کار را هدایت نماید، همان‌طور که طی ۴ سال گذشته، علی‌رغم محدودیت‌هایی که در بازار ارز ایران وجود داشت، اما دولت به عنوان عرضه‌کننده اصلی ارز، اجازه نداده که بازار دچار تلاطم شود و از این پس هم به نظر نمی‌رسد که چنین اتفاقی رخ دهد.

یکی دیگر از فعالان بازار ارز در میدان فردوسی می‌گوید: هر روز تقاضاهای بیش‌تری به بازار ارز وارد می‌شود، اما قیمت چندان تغییری نداشته است و به نظر می‌رسد که با یک روند منطقی در حال حرکت است؛ البته همیشه در بازار ارز ایران، سوداگرانی فعالیت دارند که سعی می‌کنند بازار را به نفع خود رقم زنند؛ اما آنها طی ۴ سال گذشته نتوانسته‌اند، سوداگری را در بلندمدت ادامه دهند و زمینه‌ساز جهش قیمتی شوند، چراکه دولت به عنوان یکی از عرضه‌کنندگان عمده ارز، اجازه این کار را به آنها نداده است.

وی می‌افزاید: البته به نظر می‌رسد که دولت هم با افزایش نرخ ارز مبادله‌ای، تلاش دارد تا فاصله قیمت دلار مبادله‌ای را با آزاد کم کند و بنابراین طی هفته‌های گذشته مشاهده می‌شود که قیمت ارز مبادله‌ای نیز با یک شیب ملایم رو به افزایش است؛ بنابراین به نظر می‌رسد که دولت خود از گرانی جزیی ارز استقبال می‌کند. البته باز هم تأکید می‌شود که جهشی به نظر نمی‌رسد که در کار باشد.

همچنین مسعودخوانساری، رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران با بیان این‌که ارز، مکانیزم خاص خود را دارد، تصریح‌کرد: بزرگ‌ترین مشکلی که بخش خصوصی با آن مواجه است، غیرقابل پیش‌بینی بودن زمان و دامنه نوسان نرخ ارز است و این موضوع باعث شده تا سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی تمایلی به سرمایه‌گذاری در ایران نداشته باشند.

وی، یکی از مهم‌ترین خواسته‌های بخش خصوصی را پیش‌بینی دست‌کم دو ساله نرخ ارز از سوی بانک مرکزی و دولت عنوان کرد و گفت: بدون پیش‌بینی درست از نرخ ارز صادرکنندگان نمی‌دانند چه اتفاقی برای تولید و صادرات آنها رخ خواهد داد؛ این در حالی است که مشکل با تک‌نرخی کردن ارز، به شکل دستوری حل نخواهد شد و پایدار نخواهد بود بلکه نرخ باید براساس ارزش واقعی تک‌نرخی شود.

رییس اتاق تهران با یادآوری تلاش‌های بانک مرکزی برای تک‌نرخی کردن ارز در سال‌های گذشته؛ تصریح کرد: زمان باز و عدم قطعیت در سیاست‌های مالی و پولی مناسب نیست؛ پیشنهاد من این است که برای رسیدن به ارز تک‌نرخی تک‌تک از اعطای ارز به کالاهای مبادله‌ای کاسته شده و سپس به‌تدریج و در فاصله زمانی مشخص فاصله بین نرخ ارز مبادله‌ای و آزاد کم شود تا در یک برنامه زمانی معین میان‌مدت به نرخ ارز یکسان براساس ارزش واقعی برسیم.

حال باید منتظر ماند و دید که بانک مرکزی به نمایندگی از دولت، برای یکسان‌سازی نرخ ارز، چه برنامه مشخصی دارد و تا چه زمانی می‌توان انتظار داشت که دلار به صورت واقعی تک نرخی شود.