تأثیر ۸ شرکت بزرگ بر رشد ۶۰ درصدی شاخص کل بورس!

تأثیر ۸ شرکت بزرگ بر رشد ۶۰ درصدی شاخص کل بورس! شاخص بورس تهران در حالی امسال توانسته روند صعودی قابل‌قبولی را طی کند که بخش قابل‌توجهی از فعالان بازار از روند صعودی شاخص رضایت نداشته و نتوانستند همسو با شاخص، بازدهی کسب کنند؛ این در حالی است که در این مدت، حدود ۶۰ درصد […]

تأثیر ۸ شرکت بزرگ بر رشد ۶۰ درصدی شاخص کل بورس!

شاخص بورس تهران در حالی امسال توانسته روند صعودی قابل‌قبولی را طی کند که بخش قابل‌توجهی از فعالان بازار از روند صعودی شاخص رضایت نداشته و نتوانستند همسو با شاخص، بازدهی کسب کنند؛ این در حالی است که در این مدت، حدود ۶۰ درصد رشد شاخص توسط ۸ شرکت بزرگ به دست آمده است.

به گزارش سایت عصر بازار، بازار سرمایه در حالی سال جاری را با رنگ و بوی متفاوتی نسبت به سال‌های گذشته، تجربه کرده است که امسال پس از مدت‌‌‌‌ها جنگ و جدال دولت و مجلس بر سر نرخ خوراک پتروشیمی‌ها، سرآغازی بر تغییر روند شاخص بورس بود.

اوج این جدال در ۱۶ دی ماه سال ۹۲ به تصویر کشیده شد و ضربه بزرگی بر پیکره بازار سرمایه وارد شد که همچنان نیز رد آن بر پیشانی بازار سرمایه باقی مانده است. لمس قله ۸۹هزارو۷۲۴ واحدی توسط شاخص و سقوط آن از قله تاریخی و ورود بازار سرمایه به دوران رکود چند ساله، خاطرات تلخی است که پس از صعود بسیار شیرین شاخص در سال ۹۲، در اذهان فعالان بازار سرمایه باقی مانده است.

به این ترتیب، برخی از گروه‌ها پس از صعود به یادماندنی شاخص در سال ۹۲، افت‌های قیمتی سنگینی کردند که منجر به زیان بسیاری از فعالان اقتصادی شد. اما آنچه که مشخص است، سودهای کسب شده در بازار سرمایه در طول سال ۹۲ آنچنان قابل‌توجه بود که اگر فردی قبل از سال ۹۲ وارد بازار سرمایه شده بود، می‌توانست با سود کسب شده، چند سال رکودی بازار را نیز تحمل کند.

با صعود شاخص در سال ۹۲، تقریباً تمامی صنایع همپای شاخص رشد کردند و بسیاری از فعالان بازار (حتی افراد تازه کار) هم سودهای مناسبی کسب کردند. ارزش معاملات تا ۸۰۰ میلیارد تومان در روز نیز افزایش یافته بود و پویایی خاصی در بازار سرمایه وجود داشت. یکی از دلایل رشد شاخص در سال ۹۲، یکدستی در صعود شاخص بین گروه‌های مختلف بازار سرمایه بود. البته منظور این نیست که اگر شاخص رشد کند، باید تمام شرکت‌های موجود در بازار سرمایه افزایش قیمت پیدا کنند، اما هدف این است که همگنی خاصی در روند صعودی شاخص وجود داشته باشد. همین موضوع سبب شد تا بررسی دقیقی را در خصوص افزایش شاخص در سال ۹۶ انجام دهیم تا سهم هر یک از شرکت‌ها را در افزایش میزان شاخص محاسبه و مورد بررسی قرار دهیم. به این ترتیب پس از بررسی‌ها به نتایج جالبی دست یافتیم که قطعا برای خوانندگان جذابیت‌های خاصی دارد.

ابتدا نگاهی کلی به روند شاخص بورس از سال ۹۲ تا سال ۹۶ خواهیم داشت تا نمایی کلی از روند طی شده توسط شاخص در اذهان تداعی شود.

شاخص از اوایل سال ۹۲ روند صعودی قدرتمندی را آغاز کرد و تا دی ماه سال ۹۲ این روند ادامه داشت. اما پس از آن، شاخص وارد فاز اصلاحی چند ساله شد که در این مدت چند بار با خط اریب که مقاومت قوی برای شاخص محسوب می‌شود نیز برخورد داشت و به این خط حمایتی، واکنش نیز نشان داده است.

در روند صعودی شاخص از حدود ۲۰هزار واحد تا حدود ۹۰ هزار واحد، تمامی گروه‌ها در این روند صعودی سهیم بودند و به عبارتی، بسیاری از فعالان بازار در این روند صعودی توانستند سود کسب کنند. در انتهای سال ۹۴ نیز به واسطه صعود گروه خودرو، شاخص بازار رشد قابل‌توجهی کرد که در آن صعود نیز برخی از گروه‌ها توانستند حرکت‌های صعودی قابل‌قبولی از خود برجای گذارند.

حرکت صعودی آخر شاخص بورس، به امسال مربوط می‌شود؛ سالی که شاخص بورس توانست از ۷۷هزارو۲۵۰ واحد، به ۸۷هزارو۸۹۰ واحد در تاریخ ۱۷ آبان سال ۹۶ برسد. به عبارتی رشدی ۱۰ هزارو۶۴۰ واحدی را در کارنامه خود ثبت کرد. افزایش ۱۴ درصدی شاخص بورس در سال ۹۶ نویدی بر خروج بازار از رکود بود و بسیاری از تحلیلگران امید دارند تا در سال ۹۶ شاهد شکست مقاومت ۹۰ هزار واحدی شاخص بورس تهران باشند. اما، مشکلی که در این مسیر به وضوح قابل رؤیت است و دستیابی به این مهم را دشوار می‌کند، کمبود نقدینگی در بازار سرمایه است.

چرا سود سهامداران با شاخص رشد نمی‌کند؟

به این ترتیب، در حالی طی سال ۹۶ شاخص بورس توانسته روند صعودی قابل‌قبولی را طی کند که بخش قابل‌توجهی از فعالان بازار از روند صعودی شاخص رضایت ندارند و نتوانستند همسو با شاخص، بازدهی کسب کنند.

همچنین گاهی برخی از پورتفو‌‌‌ها در سال ۹۶ با زیان همراه شده‌ که دلیل زیان برخی از آنها، معاملات کوتاه مدت و صبور نبودنشان است. به عبارتی دیگر، برخی از فعالان که از بازدهی اندک بازار شکایت دارند، مشکل اصلی به خودشان بازمی‌گردد که تأکید بر نوسانگیری داشته و معاملات روزانه یا بسیار کوتاه مدتی را انجام می‌دهند.

آنچه که از روند بازار سرمایه می‌توان فهمید، این موضوع است که بازار سرمایه به سمت خریدهای بنیادی حرکت کرده و به سهامداران صبور سود می‌دهد. دوران نوسانگیری رو به اتمام بوده یا به سختی می‌توان از نوسانگیری کسب سود کرد. مشکل بعدی که منجر شده است تا فعالان بازار سرمایه نتوانند بازدهی مناسبی کسب کنند، تحلیل غلطی است که بر روی سهام موجود در بازار انجام می‌دهند.

اما نکته حایز اهمیت، انتقاد افرادی است که با‌وجود انجام تحلیل درست، خرید سهام مناسب و سهامداری کردن، موفق به کسب بازدهی نشدند و همراه با شاخص سود نکرده‌اند. به همین بهانه تصمیم گرفتیم تا روند صعودی شاخص را با دقت خاصی بررسی کنیم که نتایج آن در ادامه آمده است.

۶ غول بورس ایران

شاخص در سال ۹۶ توانست ۱۰هزارو۶۴۰ واحد رشد کند و این در حالی است که باید دید چند درصد از صعود شاخص مدیون شرکت‌های بزرگ بازار سرمایه است؟ قبل از پاسخ به این پرسش، ابتدا به بررسی انواع شرکت‌های موجود در بازار سرمایه می‌پردازیم. برای این منظور شرکت‌های موجود در بورس تهران که جامعه آماری ما را تشکیل می‌دهند را به شرکت‌هایی با بیش از ۱۰هزار میلیارد تومان سرمایه، شرکت‌هایی با یک تا ۱۰هزار میلیارد تومان سرمایه، شرکت‌هایی ۱۰۰ میلیارد تا یک‌هزار میلیارد تومان سرمایه و شرکت‌هایی با سرمایه کم‌تر از ۱۰۰ میلیارد تومان سرمایه تقسیم می‌کنیم.

تعداد ۶ شرکت بزرگ به نام‌های صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس، فولاد مبارکه اصفهان، ارتباطات سیار، مخابرات ایران، ملی صنایع مس ایران و سرمایه‌گذاری نفت و گاز تأمین مجموعاً با ارزش بازاری معادل ۹۲هزار میلیارد تومان، حدود ۲۶ درصد از ارزش بازار را در اختیار دارند.

این در حالی است که کل ارزش بازار بورس تهران معادل ۳۵۰هزار میلیارد تومان است. همچنین شرکت‌هایی که کم‌تر از ۱۰۰ میلیارد تومان سرمایه دارند و تعدادشان بیش از ۱۱۰ شرکت است، تنها دو درصد از ارزش بازار را تشکیل می‌دهند.

۶۰ درصد رشد شاخص مدیون ۸ شرکت

تا اینجا دلیل بازدهی اندک فعالان بازار تا حدودی روشن شد و حالا می‌خواهیم به بررسی تأثیر شرکت‌های بزرگ بر شاخص بورس بپردازیم تا ببینیم که در روند صعودی ۱۰هزارو۷۴۰ واحدی شاخص، چه میزان از آن را شرکت‌های بزرگ پوشش داده‌اند.

طبق آماری که از شرکت «پردازش اطلاعات مالی نوآوران امین» دریافت شده است، حدود ۶۰ درصد رشد شاخص بورس تهران توسط ۸ شرکت انجام شده است که می‌تواند یکی از دلایل بازدهی منفی برخی از فعالان بازار باشد. به عبارتی از ۱۰ هزار ۷۴۰ واحد رشد شاخص در سال ۹۶ معادل با ۶هزارو۳۳۳ واحد آن توسط ۸ نماد بورسی صورت گرفته است.

شاخص S&P500 حتی از اپل هم تأثیر نمی‌گیرد

برای مقایسه با نمونه‌های تأثیر در شاخص در سطح جهانی، می‌توان به سهام شرکت اپل اشاره کرد؛ این شرکت با دارا بودن ۹۳۲ میلیارد دلار سرمایه بزرگ‌‌‌ترین شرکتی است که در شاخصS&P500 قرار دارد. این شرکت در ماه گذشته با رشدی ۱۲ درصدی در قیمت سهامش که به دلیل فروش گوشی جدیدش در بازارهای مختلف دنیا رقم خورد، تنها توانست حدود نیم درصد شاخص را تکان دهد که این افزایش در شاخص نیز فقط به دلیل رشد قیمت سهام اپل نبوده است.

به عبارتی دیگر، شرکت‌های بزرگ بسیاری در بورس نیویورک قرار دارد که می‌توانند موازنه را در محاسبه شاخص برقرار کنند؛ در نتیجه می‌توان تغییری در نحوه محاسبه شاخص ایجاد کرد تا تأثیرات چشمگیر یک نماد، در فرایند محاسبه و شاخص تعدیل شود تا روند بازار با کسب سود بخش اعظم بازار همخوانی داشته باشد. از سوی دیگر، باید در گام اول مسؤولان بورس تهران شرکت‌های زیر ۱۰۰ میلیارد تومان را از بورس به فرابورس انتقال داده و در قدم بعدی اقدام به پذیرش شرکت‌های بزرگی کنند که بتواند موازنه قدرت ارزش شرکت‌ها را در بازار سرمایه فراهم کند.

 

نویسنده: محمود احترامی، کارشناس شرکت الپری