دلار به زیر خط قرمز باز می‌گردد؟!

واکاوی نرخ ارز بعد از تصمیمات اخیر دولت دلار به زیر خط قرمز باز می‌گردد؟! از دیروز عرضه اوراق مشارکت ارزی و ریالی در بازار آغاز شد. حال باید منتظر ماند و دید که واکنش بازار به این اوراق چه خواهد بود و آیا تضعیف ۶۰درصدی ارزش پول ملی، جبران خواهد شد و دلار به […]

واکاوی نرخ ارز بعد از تصمیمات اخیر دولت

دلار به زیر خط قرمز باز می‌گردد؟!

از دیروز عرضه اوراق مشارکت ارزی و ریالی در بازار آغاز شد. حال باید منتظر ماند و دید که واکنش بازار به این اوراق چه خواهد بود و آیا تضعیف ۶۰درصدی ارزش پول ملی، جبران خواهد شد و دلار به زیر خط قرمز باز می‌گردد یا خیر.

به گزارش مهر، دولت بالاخره پس از هفته‌ها تلاطم‌های ارزی در بازار، تصمیم گرفت تا با مکانیزم‌هایی از جمله فروش اوراق مشارکت ارزی و ریالی با نرخ سود جذاب و فروش سکه با نرخی حداقل ۲۰۰هزارتومان کم‌تر از قیمت‌های کنونی بازار آزاد، اندکی التهاب بازار را کم کرده و نقدینگی‌های سرگردانی که روزهای متمادی را در چهارراه استانبول تا میدان فردوسی بالا و پایین می‌شدند، کنترل کند. اکنون بازار چشم‌انتظار اولین واکنش‌هایی است که به این نرخ صورت می‌گیرد.

نگرانی رییس‌جمهور از افزایش قیمت آنقدر قد کشید که نرخ آرام، سرکش شد!

دو ماهی هست که بازار ارز روزهای پرتلاطمی را می‌گذراند. از نرخ‌هایی که به یکباره ظرف مدت کوتاهی جهش‌های شوک‌آوری را به اقتصاد ایران تحمیل کرد تا بگیر و ببندهایی که حتی این بار، نام نماینده جمشیدبسم‌ا… (همان دلال معروف ارزی زمان محمود‌احمدی نژاد) را هم به میان آورد. مدت‌ها بود که البته همه منتظر اقدام سیاست‌گذار ارزی کشور برای مدیریت این بازار بودند و حتی گاهی، از سکوت نگران‌کننده بانک مرکزی در این رابطه، نگران‌تر می‌شدند.

شاید اگر دولت زودتر از این تصمیم می‌گرفت روش‌های جذابی همچون انتشار اوراق مشارکت با نرخ بالاتر از نرخ سود بانکی و فروش سکه با نرخی بسیار کم‌تر از بازار آزاد-که به گفته مسؤولان بانک مرکزی حباب ۲۰۰تا ۲۵۰هزارتومانی را هم تجربه می‌کرد- در پیش بگیرد، کار به اینجا نمی‌رسید و اکنون، نرخ دلار به یک رقم غیرقابل تحمل برای اقتصاد ایران آن هم در مدت کوتاهی جهش نمی‌کرد.

موضوع کارشناسان اقتصادی و فعالان تولیدی کشور البته این نیست که چرا نرخ دلار ۴۸۰۰تومان است و ۴۲۰۰تومان نیست، ۴۵۰۰تومان باید باشد و ۴۷۰۰تومان برایش معقول نیست، بلکه همه معتقدند باید نرخ همخوانی با مابه‌التفاوت تورم داخلی و خارجی داشته باشد و آن هم به صورت تدریجی و ماه به ماه اضافه شود، حتی اگر قیمت ۴۸۰۰-۴۹۰۰ تومان هم باشد. داستان بر سر این است که چرا دولت، فنر ارز را آنقدر فشرده نگاه داشت و نگرانی رییس‌جمهور آنقدر از بالا رفتن نرخ دلار قد کشید که نرخ باثبات و آرام، یکباره سرکش شد.

نوبخت در مورد تضعیف پول ملی چه گفت؟

محمدباقرنوبخت، سخنگوی دولت و رییس سازمان برنامه و بودجه، بار‌ها و بار‌ها اعلام کرده بود که حسن‌روحانی، رییس‌جمهوری اسلامی ایران موافق با بالا رفتن نرخ دلار نیست. درست همان روزهایی که برخی این نگرانی را داشتند که طیفی در دولت، موافق با افزایش نرخ دلار و رسیدن آن به ۵تا ۶هزار تومان هم بودند، موضوعی که البته دور از ذهن می‌نمود و با واکنش‌های سخت برخی از دولتمردان هم مواجه شد؛ اما حداقل برای نرخ ۵هزارتومانی، اتفاق افتاد.

یکم آبان‌ماه بود که محمدباقرنوبخت، در پاسخ به سؤال خبرنگاری که پرسید یک طیف در دولت به دنبال افزایش قیمت دلار بوده و آنچه طبق پیش‌بینی‌‌ها منعکس می‌شود نرخ ۵تا ۶هزارتومانی دلار برای آن متصور است و یک طیف هم خواهان روند تدریجی و طبیعی افزایش نرخ ارز هستند تا به قدرت خرید و رفاه مردم آسیب وارد نکند، تکلیف چیست و همچنین شنیده‌ایم که رییس‌جمهور نیز با افزایش ناگهانی و جهش دلار مخالف است، گفت: واقعیت این است که در بدنه کارشناسی دولت، نظرات متنوع و متفاوتی وجود دارد؛ اما آنچه به صورت برون‌داد دولت است که نهایتاً آن را رییس‌جمهور تأیید می‌کند، به دلیل مسؤولیتی است که در قبال ملت داریم و رییس‌جمهور نیز همین نظر را دارد که پول ملی در برابر دلار تضعیف نشود و به افزایش قدرت خرید مردم معتقد است.

وی آن روز به این نکته هم اشاره کرد که آنچه که برخی عنوان می‌کنند کاهش و کنترل نرخ تورم دیگر بس است و اشکالی ندارد که تورم بالا برود؛ این موضوع باعث می‌شود که قدرت خرید مردم کاهش پیدا کند. اگر قیمت دلار بالا برود و ریال تضعیف شود پول ملی تضعیف شده و اگر تورم بالا برود قدرت خرید پایین می‌آید و رییس‌جمهور نسبت به هر دو حساس هستند و سازمانی که باید این مباحث را به برنامه تبدیل کند و بودجه را تأمین و بر آن نظارت کند جزیی از اختیارات شخص رییس‌جمهور و سازمان برنامه و بودجه است. همین روند طبیعی که برای دلار وجود دارد را دنبال می‌کنیم. اگر بخواهیم غیرمنطقی روی برخی مسایل تأکید کنیم، مشکلات دیگری می‌آفریند. نباید از طریق دستوری بلکه از طریق عملیاتی و منطقی انجام شود.

تضعیف ۶۰ درصدی پول ملی!

در این میان، اگرچه دولت همواره تأکید داشته که اجازه نخواهد داد ارزش پول ملی کاهش یابد و دولت، موافق با تضعیف پول ملی در برابر دلار نیست، اما اکنون کارشناسان اقتصادی می‌گویند که با محاسباتشان، ارزش پول ملی، ۶۰درصد تضعیف شده است.

یک مقام مسؤول بانکی در این میان، بر این باور است که ارزش پول ملی با افزایش یکباره نرخ دلار، حداقل ۶۰درصد تضعیف شده است. او می‌گوید محاسبات سرانگشتی نشان می‌دهد که براساس مابه‌التفاوت نرخ ارز در پیش از تلاطم‌های ارزی با وضعیت کنونی آن، حدود ۶۰درصد کاهش ارزش پول ملی را نشان می‌دهد که این رقم، به هیچ عنوان برای اقتصاد ایران، وضعیت مناسبی را رقم نمی‌زند.

سناریوهای نرخ دلار در بازار پس از تصمیم دولت

در این میان بسیاری منتظر هستند تا ببیند که نرخ دلار حداقل تا چند روز آینده، بر روی چه نرخی استوار خواهد بود. برخی می‌گویند که دولت با تدابیر جدیدی که در بازار ارز و ریال اندیشیده است، می‌تواند نرخ را تا سکوی ۴۵۰۰تومان هم کاهش دهد و در مقابل، برخی دیگر معتقدند که نرخ می‌تواند ۴۲۰۰تومان هم کاهش یابد.

اما محمدباقرنوبخت، رییس سازمان برنامه و بودجه می‌گوید که نرخ ارز باید به زیر ۴هزارتومان برسد. سخنگوی دولت در نشست خبری سه‌شنبه هفته گذشته خود، با بیان این‌که «با محاسبات ما قیمت دلار زیر ۴‌هزارتومان است و در حال حاضر قیمت دلار حباب است و باید بترکد»، گفت: باید مدیریت قوی‌تری از بانک مرکزی داشته باشیم و جایی که ثبات اقتصاد ملی مطرح است بانک مرکزی باید ورود کند.

 

به هرحال اکنون باید منتظر ماند و دید که سناریوهای بازار برای نرخ ارز چه خواهد بود و آیا واقعاً دولت می‌تواند با تدابیر جدید خود، نرخ را به زیر ۴هزارتومان برساند یا قیمت، بر روی نرخ‌های ۴۲۰۰و ۴۳۰۰تومانی یا حتی ۴۵۰۰تومانی تثبیت خواهد شد؟