بانک مرکزی باید بورس مدون ارز را راه‌اندازی کند

یک کارشناس اقتصاد بانک مرکزی باید بورس مدون ارز را راه‌اندازی کند همایون دارابی گفت: بانک مرکزی باید بورس مدون ارز را راه‌اندازی کند تا بتواند ثبت سفارش کرده و ارز را با رقابت و نرخ واقعی به فروش برساند؛ اما این‌که بانک مرکزی وارد بازار شده و ارز را با قیمت پایین‌تر از بازار […]

یک کارشناس اقتصاد

بانک مرکزی باید بورس مدون ارز را راه‌اندازی کند

همایون دارابی گفت: بانک مرکزی باید بورس مدون ارز را راه‌اندازی کند تا بتواند ثبت سفارش کرده و ارز را با رقابت و نرخ واقعی به فروش برساند؛ اما این‌که بانک مرکزی وارد بازار شده و ارز را با قیمت پایین‌تر از بازار عرضه کند، باعث رانت می‌شود و هر دفعه تعداد افراد بیش‌تری برای گرفتن ارز به بازار مراجعه می‌کنند.

همایون دارابی، کارشناس اقتصاد در گفت‌و‌گو با مهر ادامه داد: این در حالی است که با این سیاست تزریق ارز، روزانه تا یک میلیون نفر در خیابان فردوسی صف می‌ایستادند تا ارز دولتی بگیرند و آن را در چند قدم پایین‌تر به فروش برسانند؛ پس مشکل از نوع سیاست‌هایی است که در بازار ارز رواج یافته و موجی از بی‌نظمی را شکل داده است؛ این سیاست ارزی است که مردم را به خیابان فردوسی کشاند.

وی افزود: اگرچه اجرای بسته سیاستی دولت التهابات بازار را کم کرد، اما کارشناسان بر این باورند که افزایش نرخ بهره، اقتصاد را با یک مسکن مقطعی، دوباره به خواب عمیق فرو می‌برد و رکود را بیش‌تر می‌کند.

این کارشناس با اشاره به اجرای بسته سیاستی بانک مرکزی در خصوص انتشار اوراق سپرده ریالی و ارزی گفت: واقعیت این است که این یک تصمیمی نبود که باید از سوی بانک مرکزی برای مدیریت فضای متلاطم ارزی، اتخاذ می‌شد. اگر نگاهی به دفعات افزایش نرخ ارز، صورت گیرد متوجه می‌شویم که چند عامل تأثیرگذار بر روی بالا رفتن نرخ ارز مؤثر بوده است؛ به این معنا که در ۴سال گذشته، اجازه اصلاح نرخ ارز متناسب با تورم داده نشده بود؛ در حالیکه این اتفاق در دهه۸۰ هم رخ داده بود و در آن دهه، نرخ ارز ثابت ماند و در نهایت، جهش ارزی در دهه۸۰ رخ داد.

کارشناس ارشد مسایل اقتصادی افزود: طی ۴سال گذشته، کشور همواره با تورم مواجه بوده؛ ولی به هرحال، علی‌رغم سیاست‌هایی که دولت در اجرای برنامه کاهش تورمی داشت، طی یک هفته اخیر، اقدام به افزایش نرخ بهره کرد و عرضه ارز در بازار را نیز بالا برد، در حالی که در ۳سال اخیر، شاهد ثبات نسبی در اقتصاد ایران بودیم، اگرچه هزینه تولید تولیدکننده ایرانی بالا رفته و به ۳برابر رسیده بود؛ ضمن این‌که ۵۳۰هزار میلیارد تومان نقدینگی نیز، به یک‌هزارو۴۴۵هزار میلیارد تومان بالغ شد.

وی تصریح کرد: جنس افزایش قیمت دلار در مقطع کنونی، یک جنس متناسب با تورم چند سال گذشته بوده است؛ ضمن این‌که در بحران ارز، به خصوص در مجاری ارز کشور، شاهد بروز مشکلاتی هستیم که این محدودیت اتفاقات ویژه‌ای را رقم زد، به این معنا که چینی‌‌‌‌ها قوانین ویژه‌ای بر روی حساب‌های ایرانی‌‌‌‌ها وضع کرده و امارات نیز، ارزش افزوده بر معاملات ارز اعمال نمود؛ ضمن این‌که در ترکیه نیز هالک بانک، به دلیل مشکلات با آمریکا بر سر پرونده ضراب، برای ایران محدودیت اعمال کرد؛ به همین خاطر، مجاری ارزی کشور تحت فشار قرار گرفت و شاید به نوعی بتوان گفت که نقدینگی حاصل از فروش ارز، تا حدودی در خارج باقی ماند.

دارابی افزود: در کنار این باید توجه داشت که تراز تجاری ایران هم از ابتدای سال جاری منفی بوده است و ما شاهد هستیم که میزان واردات، از صادرات بیش‌تر شده و فشار زیادی به تولیدکنندگان وارد شده است؛ ولی در اتفاقی که رخ داد، شاهد بودیم که وقتی نرخ بهره کاهش یابد، هدف این بود که رکود کم شود و پول از نظام بانکی خارج شده و چرخه تولید را به حرکت آورد؛ این در حالی است که نرخ اسناد خزانه ۲۲درصد در ابتدای دولت دوم روحانی به ۱۵درصد کاهش یافته است؛ با نرخ بالای سود در اوراق ریالی بسته سیاستی بانک مرکزی، امروز دوباره شاهد این هستیم که نرخ اوراق خزانه باز هم به بالای ۲۲درصد رسیده و افزایش یافته است.

وی تصریح کرد: قیمت برخی اوراق در بازار سهام، کاهش یافته و مجدد به نظر می‌رسد که چرخه رکودزایی که در اقتصاد ناشی از افزایش نرخ بهره داریم، استارت خورده است و نمی‌توان انتظار داشت که ریسک سرمایه‌گذاری پایین‌ آید. ضمن این‌که با کاهش نرخ سود، شاهد حرکت در بازار املاک و ساخت و ساز و افزایش میزان صادرات بودیم و رکود تا حدودی برطرف شده بود، ولی بسته کنونی، تزریق مجدد یک آرام بخش و خواباندن مجدد اقتصاد است و وقتی که نرخ بهره را غیرمتناسب با شرایط واقعی اقتصاد تعیین کنیم، باید منتظر چنین رخدادی هم باشیم.

دارابی خاطرنشان کرد: اکنون در فعالیت‌های اقتصادی، نرخ ۲۰درصد در بسیاری از شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی حاصل نمی‌شود و آنها مجدد مجبور هستند تا تسهیلات را با نرخ بالاتری بگیرند. به خصوص این‌که وقتی بانک سپرده ۲۰درصدی می‌گیرد، مجبور است که ۲۵درصد برای نرخ وام از مردم دریافت کند؛ پس به یک اقتصاد با نرخ بهره غیرواقعی خواهیم رسید که تزریق یک بسته با نرخ سود بالا، اقتصاد را دچار خواب و رکود می‌کند و این رکود ما را به بیماری هلندی دچار می‌کند.

این کارشناس ارشد مسایل اقتصادی گفت: واقعیت این است که هنوز آمارهای بانکی، نشان‌دهنده خروج سپرده مردم از بانک‌ها نبوده و آنچه که رخ داده، سیاست اشتباهی بود که تزریق ارز در کف بازار مشهور است و عده‌ای ارز را از بانک مرکزی می‌گیرند و با نرخ پایین‌تر از بازار، در صرافی‌‌‌‌ها و کف پاساژ افشار و سبزه‌میدان عرضه می‌کنند؛ پس این امر باعث می‌شود که مردم برای خرید این ارز ارزان هجوم بیاورند.

 

وی اظهار داشت: از روز اول در بازار سکه و ارز، حرف اساسی این بوده که بانک مرکزی بپذیرد که سکه و ارز در بورس معامله شود تا قیمت واقعی کشف شود؛ به هرحال وقتی که مردم در برخی از شهرها، شغل ندارند؛ از شهرستان به تهران می‌آیند و ارز را با سود ۷۰۰هزار تومانی معامله می‌کنند و حداقل هزینه یک ماه خود را دریافت می‌کنند؛ این رقم قابل ملاحظه‌ای برای برخی از این موارد است؛ ضمن این‌که سیاست اشتباه تزریق ارز در کف بازار به کسانی که نیاز خاصی به ارز نداشتند، نباید دیگر تکرار شود.