هزینه‌های حذف صفر از پول ملی در بلندمدت بازمی‌گردد

معاون اقتصادی بانک‌مرکزی هزینه‌های حذف صفر از پول ملی در بلندمدت بازمی‌گردد معاون اقتصادی بانک‌مرکزی ضمن تشریح دلایل ضرورت حذف صفرها از پول ملی گفت: با وجود اینکه حذف صفر از پول ملی در کوتاه‌مدت هزینه‌هایی برای کشور دارد در بلندمدت با صرفه‌جویی‌های حاصله از اجرای آن، بازمی‌گردد. به گزارش فارس، پیمان قربانی در نشست […]

معاون اقتصادی بانک‌مرکزی

هزینه‌های حذف صفر از پول ملی در بلندمدت بازمی‌گردد

معاون اقتصادی بانک‌مرکزی ضمن تشریح دلایل ضرورت حذف صفرها از پول ملی گفت: با وجود اینکه حذف صفر از پول ملی در کوتاه‌مدت هزینه‌هایی برای کشور دارد در بلندمدت با صرفه‌جویی‌های حاصله از اجرای آن، بازمی‌گردد. به گزارش فارس، پیمان قربانی در نشست بررسی ابعاد اجرای طرح حذف چهار صفر از پول ملی در پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظام اظهارداشت: یکی از کارکردهای بانک‌مرکزی تسهیل مبادلات بازرگانی و نظام‌های پرداخت در سه‌ضلع نقدی، الکترونیکی و چک است. وی افزود: پرداخت‌های نقدی اولین ضلع نظام‌های پرداخت بوده و در دهه ۸۰ بانکداری الکترونیک در تسهیل مبادلات مالی نقش قابل‌توجهی داشته است. هر سه این اضلاع باید عملکرد خودشان را داشته باشند اما به خاطر تورم‌ کارکرد پرداخت‌های نقد در نظام پرداخت با اختلال مواجه شده است. معاون اقتصادی بانک‌مرکزی تصریح کرد: از سال ۵۰ قطع اسکناس ۱۰۰۰تومانی منتشر شد و الان ایران‌چک ۵۰ هزار تومانی داریم در حالی که آن زمان بهای یک ۱۰۰۰تومان معادل ۱۴۳ دلار بود و هم‌اکنون به زیر سه‌دلار رسیده است و از آن زمان تاکنون سطح عمومی ‌قیمت‌ها ۳۶۰۰ درصد افزایش یافته است اما درشت‌ترین قطع اسکناس پنج برابر شده است. به گفته وی فیشر‌های امنیتی که برای پول ملی به کار می‌رود دیگر با ارزش هر واحد اسکناس مطابقت ندارد و از طرف دیگر ریال در زبان محاوره کاربرد ندارد و فقط ممکن است در دفاتر ثبت شود.

حجم بالای اسکناس و سکه و افت حیثیت ظاهری پول ملی

وی با بیان اینکه مسأله بعدی بحث حجم بالای اسکناس و سکه و افت حیثیت ظاهری پول ملی است، گفت: من هم قبول دارم ثبات پول ملی نسبت به سایر ارزها از اهمیت بسیار بیشتری برخوردار است اما نرخ برابری ارزهای دیگر هم در جهان در یک دامنه مشخصی قرار دارند. قربانی گفت: استهلاک بالای اسکناس یکی دیگر از مشکلات به وجود آمده است به‌طوری که سالی یک‌میلیارد برگ اسکناس امحاء می‌شود. دستگاه‌های خودپرداز مدام باید شارژ شوند و اگر معاملات نقد را محدود کنیم بار آن روی پرداخت‌های الکترونیکی می‌افتد. وی افزود: سرانه اسکناس در ایران ۱۰۶ برگ است در حالی که این رقم در دنیا ۲۵ تا ۳۰ برگ است. کشورهایی که از این نسبت بالاتر هستند به عنوان مثال کاناداست با ۶۷ برگ، سوئیس ۵۷ برگ. سرانه سکه در ایران ۱۵ قطعه است اما در دنیا ۲۶ قطعه در انگلیس ۴۶۱ قطعه، روسیه ۳۹۷ قطعه و ترکیه ۸۱ قطعه. درواقع مخروط اسکناس و سکه برای ما برعکس شده است. قربانی ادامه داد: هزینه تولید سکه ۱۰۰ تومانی ۳۱۰ تومان، ۲۰۰ تومانی ۳۱۰ تومان و ۵۰۰ تومانی ۸۰۰ تومان است و این باعث شده حتی آب کردن سکه به استفاده از آلیاژ آن برای عده‌ای صرفه اقتصادی داشته باشد.

هزینه‌های اسکناس‌های کهنه

معاون اقتصادی بانک‌مرکزی با اشاره به هزینه‌هایی که وضعیت کنونی به نظام‌های پرداخت تحمیل می‌کند، گفت: این وضعیت مثل این می‌ماند که ماشینی دارید که راه می‌رود اما روغن‌سوزی هم دارد، مصرف سوخت‌اش بالاست و مدام باید تعمیر شود. حالا اگر بخواهید این ماشین را تعمیر کنید باید در گام اول هزینه بدهید اما وقتی ماشین درست شد دیگر هزینه‌های سربار آن برای شما کم می‌شود. وی با بیان اینکه هر سال ۳۴۰ میلیارد تومان هزینه چاپ و امحای اسکناس است، گفت: در یک دوره ۱۰ساله ۸٫۵ میلیارد برگ اسکناس باید به ۲٫۵ میلیارد برگ کاهش یابد و در دوره ۱۰ساله سالی ۳۷۰ میلیارد تومان افزایش یابد یعنی سالی ۳۰ میلیارد تومان افزایش هزینه وجود خواهد داشت. معاون اقتصادی بانک‌مرکزی اظهارداشت: اما یک‌سری هزینه‌های پنهان و هزینه‌های بهداشتی و هزینه‌هایی که به سیستم پرداخت‌های الکترونیک پرداخت می‌شود. سال گذشته ۱۹٫۳ میلیارد تراکنش در کشور داشته‌ایم که از این میزان ۶٫۳ میلیارد تراکنش آن برای مبالغ کمتر از پنج هزار تومان است در حالی که در اغلب کشورها پرداخت‌های الکترونیک برای مبالغ بیش از ۱۰ دلار است. بنابراین باوجود اینکه حذف صفر از پول ملی در کوتاه‌مدت هزینه‌هایی برای کشور دارد در بلندمدت با صرفه‌جویی‌های حاصله از اجرای آن، بازمی‌گردد. وی اضافه کرد: انتقادی که به این طرح مطرح می‌شود این است که این است که این طرح تورم‌زاست و تورم ناشی از گرد کردن ارقام خواهیم داشت اما طبق محاسبات ما در سبد خانوار کالاهای خاصی وجود ندارد که قیمت آنها گرد شوند. یکی از راه‌های کنترل قیمت‌ها و جلوگیری از گرد شدن قیمت‌ها درج قیمت‌های دوگانه است. یعنی همزمان و برای چند ماه قیمت یک کالا هم به صورت ریالی و هم براساس واحد پولی جدید نوشته شود. قربانی اظهارداشت: یکی دیگر از نکاتی که مطرح می‌شود این است که در گام اول باید تورم را مهار کرد و بعد صفر‌های پول را حذف کرد این به خودی خود حرف اشتباهی نیست اما مسأله این است که مراحل آماده‌سازی و اجرای طرح چهار، پنج‌سال زمان می‌برد و بانک‌مرکزی با برنامه‌هایی که در دستور کار قرار داده است مانند عملیات بازار باز، کنترل اضافه برداشت بانک‌ها و اقداماتی از این دست تورم را کنترل خواهد کرد. این هدف‌گذاری برای کنترل تورم وجود دارد و قطعاً قرار نیست همیشه سطح تورم مانند یکی، دو سال اخیر باشد. وی تأکید کرد: با فرض اینکه بانک‌مرکزی تورم را مهار نکند و تورم مانند دوره بلندمدت آن در سطح ۲۰درصد قرار بگیرد حدود ۵۰ سال طول می‌کشد که به وضعیت فعلی برسیم و اگر میانگین تورم به حدود ۱۰درصد برسد ۹۷ سال زمان می‌برد تا به موقعیت کنونی از لحاظ ارزش پول ملی برسیم.

جبران کسری بودجه از طریق انتشار اوراق

قربانی گفت: مسأله اینجاست که سلطه مالی بر سیاست‌های پولی باعث شد شکل‌گیری تورم ساختاری در اقتصاد ایران شده بود اما با تحولاتی که به وجود آمده دولت سعی کرده است کسری بودجه خود را از طریق انتشار اوراق بدهی مدیریت کند و باتوجه به اینکه نسبت بدهی داخلی به تولید ناخالص داخلی حدود ۳۹درصد است و این میزان نسبت به مقیاس جهانی رقم پایینی است، می‌توانیم از ین ظرفیت استفاده کنیم و این بستری است برای اجرای عملیات بازار باز و اگر بتوانیم این سیاست‌ها را به‌درستی اجراء کنیم می‌توانیم تورم را هم کنترل کنیم. وی افزود: برای پیشبرد این طرح مقرر شده است که شورای‌ملی برای اصلاح پول ملی به ریاست رئیس‌جمهور تشکیل شود که رئیس کل بانک‌مرکزی هم عضو آن خواهد بود. در حال‌حاضر کارگروه‌هایی در بانک‌مرکزی برای زمینه‌سازی اجرای حذف صفر‌ها از پول ملی تشکیل شده است و جلسات برای تهیه دستورالعمل تشکیل می‌‌شود. قربانی گفت: خیلی جاها شنیده‌ام که می‌گویند این اولویت بانک‌مرکزی نیست و بانک‌مرکزی در این شرایط وقت خودش نباید صرف حذف صفرها کند اما مسأله این است که در بانک‌مرکزی تفکیک وظایف وجود دارد و قرار نیست همه ارکان بانک‌مرکزی وقت‌شان را به اجرای این طرح اختصاص دهند. وی درخصوص پیشنهاد حذف پنج‌صفر به جای چهارصفر گفت: یکی از مؤلفه‌های موفقیت طرح حذف صفر تطابق با فرهنگ عمومی ‌است. به عنوان مثال در حال‌حاضر مردم به ۱۰هزار ریالی می‌گویند یک تومان و به ۵۰ هزار ریالی می‌گویند پنج تومان. بنابراین اگر ۱۰هزار ریالی به یک تومانی و ۵۰ هزار ریالی به پنج‌تومانی تغییر کند، مشکلی محاسباتی برای مردم به‌وجود نمی‌آید. پیشنهادهای متعددی وجود داشت اما جمع‌بندی بررسی‌ها نشان می‌داد که باید چهارصفر را حذف کنیم.