نقش بازارسرمایه در تحقق جهش‌تولید امین شاکری مواجهه بنگاه‌های اقتصادی با تنگنای اعتباری در تأمین مالی سرمایه‌گذاری و سرمایه در گردش، از معضلات و مشکلات دیرینه مدیریت بنگاه‌های اقتصادی در ایران است. بازار پول در ایران به‌دلایل متعدد، همواره با مازاد تقاضا و کمبود عرضه مواجه بوده است. عدم تعادلی که در مواجهه با شرایط […]
نقش بازارسرمایه در تحقق جهش‌تولید
امین شاکری
مواجهه بنگاه‌های اقتصادی با تنگنای اعتباری در تأمین مالی سرمایه‌گذاری و سرمایه در گردش، از معضلات و مشکلات دیرینه مدیریت بنگاه‌های اقتصادی در ایران است. بازار پول در ایران به‌دلایل متعدد، همواره با مازاد تقاضا و کمبود عرضه مواجه بوده است. عدم تعادلی که در مواجهه با شرایط اقتصادی و سیاسی ابتدای دهه۱۳۹۰ (رکود تورمی‌و تحریم) موسوم به بیماری هلندی تشدید شده و محدودیت تأمین مالی و منابع ارزان جهت تسهیلات مالی و اعتباری را به عنوان یکی از مهم‌ترین موانع توسعه و پیشرفت بنگاه‌های اقتصادی و بازدارنده توسعه کارآفرینی تبدیل کرده است. در سال جدید که از سوی رهبر معظم انقلاب تحت‌عنوان «جهش‌تولید» نام‌گذاری شده است، نقش و اهمیت بازارهای پولی و مالی در تأمین، مدیریت و هدایت منابع مالی به سمت بخش‌های مولد اقتصاد، بیش از پیش اهمیت دارد.
طریقه تأمین مالی
اساساً طریقه تأمین مالی به چند صورت است؛ شامل سرمایه‌گذاری‌های مستقیم دولت و نهادهای حاکمیتی، سرمایه‌گذاری‌های خارجی و تأمین مالی از طریق بانک‌ها، مؤسسات مالی و اعتباری، انتشار اوراق قرضه و نهایتاً بازارسرمایه که عمدتاً بانک‌ها به عنوان اولین گزینه برای تأمین مالی بوده‌اند. لازم به ذکر است که عامل تعیین‌کننده رشد اقتصادی و افزایش تولید ناخالص داخلیGDP، نرخ سرمایه‌گذاری و تأمین مالی است؛ بنابراین دستیابی به افزایش تولید، جز با افزایش میزان سرمایه‌گذاری و تسهیل فضای کسب‌وکار امکان‌پذیر نیست. افزایش سرمایه‌گذاری هم مستلزم تجهیز و تأمین منابع مالی داخلی و خارجی بلندمدت و کوتاه‌مدت از طریق بازارهای مالی (بازار پول و سرمایه) است. در صورت برخورداری صنایع از نقدینگی و سرمایه در گردش کافی، شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی می‌توانند اقدامات زیادی را در راستای جهش‌تولید انجام دهند. متأسفانه نظام مالی مسلط بر بازار مالی ایران، به‌دلیل عدم توسعه بازارسرمایه، نظام بانک‌محور بوده است. با توجه به مازاد تقاضای مستمر اعتبارات بانکی و نقدینگی بالای کشور، بی‌شک نظام بانکی در اجرای وظیفه کارکردی‌اش یعنی در تجهیز و تخصیص منابع مالی، همواره مشکلات جدی داشته است. در واقع، ابزارهای مهم در اختیار نظام بانکی برای تجهیز منابع که همانا نرخ سود سپرده‌ها و نرخ سود تسهیلات است، عملاً بانک‌ها نقشی در تعیین آن ندارند؛ به طوری که در بررسی آمارهای اقتصادی سالیان اخیر، نرخ سود حقیقی سپرده‌های بانکی منفی بوده است. در این میان بانک‌مرکزی هم به‌عنوان سیاست‌گذار ارشد سیاست‌های پولی و نظام اقتصادی کشور، همواره در تلاش برای ایجاد تراز مالی-اقتصادی در بانک‌هاست.
مهم‌ترین مشکلات اصلی بانک‌ها در تجهیز منابع مالی
به طور کلی از مهم‌ترین مشکلات اصلی بانک‌ها در تجهیز منابع مالی می‌توان به محدودیت میزان اعتبارات، عدم تناسب نرخ سود سپرده‌ها با نرخ تورم، تداوم تحریم‌ها و عدم دسترسی به منابع خارجی و سپرده قانونی بانک‌ها نزد بانک‌مرکزی اشاره کرد. همچنین با توجه به این که بانک‌ها در ایران صرفاً به واسطه‌گری مالی نمی‌پردازند و بخشی از منابع جذب شده را به سوی شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی وابسته‌شان سوق می‌دهند، عملاً بنگاه‌های اقتصادی مستقل، در تأمین منابع مالی با کمبود منابع مواجه می‌شوند. حال در شرایط کنونی اقتصادی کشور و با توجه به تحریم‌های ظالمانه اقتصادی و محدودیت‌های بانکی ضروری است از تأمین مالی بانک محور به تأمین مالی بورس محور حرکت کرده و باید به سراغ تأمین مالی از سوی بازارهای سرمایه رفت. هزینه تأمین مالی در بازارسرمایه با استفاده از ابزارهای تأمین مالی متعدد آن می‌تواند بسیار کمتر از تأمین مالی از مسیر نظام بانکی باشد. از طرفی مزیت دیگر تأمین مالی از طریق بازارسرمایه به‌کارگیری سرمایه‌های خرد مردمی است که ظرفیت سرمایه‌های راکد در اقتصاد را فعال و از هدایت به سمت بازارهای غیرمولد که عمدتاً مبتنی بر واسطه‌گری و سفته‌بازی است، جلوگیری خواهد کرد. بازارهای پول و سرمایه می‌توانند مکمل یکدیگر باشند و توامان به تجهیز منابع مالی بپردازند. با توجه به اینکه فعالیت‌های تولیدی عمدتاً نیازمند زمان هستند و فرآیندی طولانی دارند، بنابراین نقش بازارسرمایه در تجهیز و انتقال منابع مالی به فعالیت‌های سرمایه‌گذاری و توسعه‌ای بسیار حائزاهمیت است. به یقین، بازارسرمایه در شرایط کنونی اقتصاد کشور یک فرصت طلایی محسوب می‌شود که می‌توان از این ظرفیت عظیم برای مردمی‌سازی اقتصاد، ایجاد شفافیت و توسعه عدالت در اقتصاد و همچنین انجام اصلاحات اقتصادی به منظور تحقق اهداف سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، استفاده کرد. با توجه به نقش بازارسرمایه در جهش‌تولید، بازارسرمایه ایران هنوز نتوانسته نقش مناسبی در تجهیز منابع مالی به سوی سرمایه‌گذاری مولد داشته باشد. برای بهبود تجهیز منابع مالی از طریق بازارسرمایه در راستای مقاوم‌سازی اقتصاد از کانال تحقق رشد اقتصادی مستمر و با ثبات، اصلاحات سیاستی می‌تواند مسیر حرکت به سمت تأمین مالی بورس محور را هموارتر کند. اقداماتی نظیر شناسایی و برطرف کردن موانع توسعه و تعمیق بازارسرمایه، تداوم حمایت نهادهای حاکمیتی از بازارسرمایه و تدوین قوانین بالادستی به منظور حمایت از این بازار و جذب سرمایه‌های خارجی، خروج دولت و بانک‌ها از بنگاه‌داری وعرضه سهام مالکیتی و مدیریتی‌شان در بازارسرمایه، فراهم کردن امکانات لازم نظیر تنوع ابزارهای مالی و ایجاد شبکه گسترده معاملات و همچنین تقویت زیرساخت‌های فناوری و تکنولوژی لازم به منظور شبکه‌سازی میان سرمایه‌گذاران و سرمایه‌پذیرها و ارائه آموزش‌های لازم و فرهنگ‌سازی مناسب، می‌تواند کمک شایانی به توسعه بازارسرمایه در کشور کند.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.