اعلام ضرایب تأثیر نشریات علمی جهان اسلام

اعلام ضرایب تأثیر نشریات علمی جهان اسلام

نسخه جدید گزارش‌های استنادی نشریات جهان اسلام رونمایی شد.

به گزارش ایسنا، محمدجواددهقانی، سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) گفت: پایگاه استنادی علوم جهان اسلام در سال گذشته برای اولین بار نظام سطح‌بندی کیفی نشریات را اعلام کرد. در این نظام نشریات از لحاظ کیفیت به ۴ طبقه تقسیم شده بودند. کیفیت نشریات در نظام‌های استنادی از طریق شمارش میزان استنادهای دریافتی مشخص می‌شود و میزان استناد‌ها بیانگر میزان استفاده از نشریات هستند. تنها نشریات در طبقه‌بندی ۴ طبقه کیفی برتر قرار می‌گیرند که ضریب تأثیردار شده باشند.

دهقانی اظهارکرد: ضرایب تأثیر نشریات از فرمول خاصی تبعیت می‌کند که در آن تعداد استنادهای دریافت شده در سال پایه به مقالات دو سال قبل از سال پایه به تعداد مقالات سال پایه تقسیم می‌شود. به‌عبارت دیگر با یک فرصت یک تا دو ساله، میزان استفاده از پژوهش‌های یک نشریه شمارش می‌شود. برهمین اساس علاوه بر ۴ طبقه کیفی، نشریاتی که ضریب تأثیر دریافت نکرده‌اند نیز مشخص شده‌اند. این گروه نشریاتی هستند که در نمایه پایگاه استناد علوم جهان اسلام قرار گرفته‌اند؛ اما هنوز ضریب تأثیردار نشده‌اند. برخی از نشریاتی که به تازگی منتشر شده‌اند در این دسته قرار می‌گیرند و برخی دیگر آنهایی هستند که نتوانسته‌اند استنادی دریافت کنند.

وی افزود: ضرایب تأثیر نشریات در هر سال با یک تأخیر زمانی منتشر می‌شود. نشریات بین‌المللی که در پایگاه‌های استنادی آی.اس.آی و اسکوپوس نمایه‌سازی می‌شوند شماره‌هایشان را به صورت بسیار بهنگام‌تر منتشر می‌کنند، اما همان‌گونه که می‌بینیم با وجود این‌که حدود ۶ ماه از ابتدای سال ۲۰۱۷ میلادی می‌گذرد، اطلاعات سال ۲۰۱۶ میلادی هنوز در این دو پایگاه بین‌المللی در حال کامل شدن است. پایگاه استنادی آی.اس.آی در هفته گذشته گزارش‌های استنادی سال ۲۰۱۶ میلادی را منتشر کرد.

سرپرست ISC گفت: نشریاتی که در سطح ملی منتشر می‌شوند، از تأخیر انتشار بسیار بیش‌تری نسبت به نشریات بین‌المللی برخوردارند. براساس آخرین محاسبات صورت گرفته در سال ۲۰۱۵ میلادی برابر با سال ۱۳۹۴ ضرایب تأثیر نشریات کشورهای اسلامی محاسبه شد که تعداد نشریاتی که ضریب تأثیردار شدند، بیش از ۱۷۰۰ نشریه هستند.

وی اظهارکرد: به‌طور متوسط تنها تعداد ۷۰ درصد از نشریاتی که در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام نمایه می‌شوند، ضریب تأثیردار می‌شوند. در هر طبقه به‌طور متوسط تنها ۲۵ درصد از نشریات در چارک اول (Q1) قرار می‌گیرند. به‌عبارت دیگر تنها حدود ۴۳۰ نشریه از مجموع نشریات نمایه شده در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام در دسته نشریات چارک اول یا همان Q1 قرار می‌گیرد. به همین ترتیب سایر چارک‌‌ها هم طبقات کیفی نشریات را بعد از چارک اول نشان می‌دهند. هر چقدر نشریه در چارک کیفی بالاتری قرار گرفته باشد، این بدان معنی است که نشریه از کیفیت بالاتری برخوردار است.

دهقانی گفت: هیأت‌های ممیزه دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی با استفاده از نسخه جدید گزارش‌های استنادی نشریات به راحتی می‌توانند کیفیت نشریات را مشخص و متناسب با آن پژوهشگرانشان را به سمت بهترین نشریات در سطح جهان اسلام هدایت کنند.

وی افزود: برخی شاخص‌های مهم در نسخه جدید عبارت از متوسط ضریب تأثیر مجله در حوزه موضوع اصلی، متوسط ضریب تأثیر در رشته، نیم عمر استناد‌ها به مجله و به‌طور کلی وضعیت مجله در سال‌های مختلف است.

دهقانی خاطرنشان‌کرد: نحوه طبقه‌بندی نشریات در سال جاری تغییر کرده است. در سال گذشته طبقه‌بندی نشریات در ۸ طبقه کلان موضوعی قرار می‌گرفت، اما در سال جاری علم منتشر شده در سطح جهان اسلام به حدود ۶۰ رشته موضوعی تقسیم‌بندی شده است و با توجه به تفاوت در رفتار استنادی نشریات در رشته‌های مختلف، درجه کیفی آنها در هر رشته به صورت مستقل صورت گرفته است. هر نشریه فقط در یک رشته موضوعی قرار می‌گیرد.

سرپرست ISC ادامه داد: در میان نشریات نمایه شده در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام بیش‌ترین تعداد نشریات نمایه شده به ترتیب مربوط به حوزه علوم انسانی (۳۸ درصد)، علوم پزشکی (۲۸ درصد)، فنی‌ومهندسی(۱۲ درصد)، علوم پایه (۱۰ درصد)، علوم کشاورزی (۱۰ درصد)، هنر و معماری(۱ درصد)، علوم دامپزشکی (۱ درصد) و محیط‌زیست و منابع طبیعی (کم‌تر از نیم درصد) است.

دهقانی تصریح کرد: نسبت نشریاتی که در حوزه‌های موضوعی مختلف ضریب تأثیردار شدند، با یکدیگر برابر نبوده و از یک حوزه به یک حوزه دیگر متفاوت است. تمامی نشریاتی که در حوزه محیط‌زیست و منابع طبیعی منتشر شده‌اند، ضریب تأثیردار شده‌اند. این نسبت برای نشریات حوزه علوم کشاورزی و پزشکی حدود ۸۰ درصد است. حدود ۶۰ درصد از نشریات حوزه‌های فنی و مهندسی و علوم انسانی ضریب تأثیردار شده‌اند.