ظرفیتی برای اهداف اقتصادی

ظرفیتی برای اهداف اقتصادی پریسا غفوری یکی از پتانسیل‌های اقتصادی برگرفته از اتحادیه‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای است که می‌تواند نقشی اساسی در تحقق اهداف اقتصادی داشته باشد. یکی از این اتحادیه‌های منطقه‌ای سازمان همکاری شانگهای است. نشست وزرای خارجه سازمان همکاری شانگهای در «پکن» پایتخت چین برگزار می‌شود. این نشست با حضور اعضای شانگهای از […]

ظرفیتی برای اهداف اقتصادی

پریسا غفوری

یکی از پتانسیل‌های اقتصادی برگرفته از اتحادیه‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای است که می‌تواند نقشی اساسی در تحقق اهداف اقتصادی داشته باشد. یکی از این اتحادیه‌های منطقه‌ای سازمان همکاری شانگهای است.

نشست وزرای خارجه سازمان همکاری شانگهای در «پکن» پایتخت چین برگزار می‌شود. این نشست با حضور اعضای شانگهای از تاریخ ۲۳ تا ۲۴ آوریل برگزار خواهد شد. طبق برنامه در این نشست ۷ وزیر از اعضای دائم شانگهای و تعدادی از نمایندگان کشورهای ناظر شرکت خواهند کرد.

سازمان همکاری شانگهای یک سازمان بین‌المللی بین دولتی است که در تاریخ ۱۵ ژوئن سال ۲۰۰۱ میلادی در شانگهای چین از سوی قزاقستان، چین، قرقیزستان، روسیه، تاجیکستان و ازبکستان تأسیس شده است.

در تاریخ ۱۹ تیرماه سال ۱۳۹۴ (۱۰ ژوئیه سال ۲۰۱۵ میلادی) هندوستان و پاکستان نیز عضو سازمان همکاری شانگهای شدند. اکنون جمهوری اسلامی ایران، افغانستان، مغولستان و بلاروس اعضای ناظر این سازمان هستند. ارمنستان، آذربایجان، نپال و کامبوج نیز از تاریخ ۱۹ تیر ماه سال ۱۳۹۴ (۱۰ ژوئیه سال ۲۰۱۵ میلادی) به صف ترکیه و سریلانکا پیوستند و شریک گفت‌وگو با این سازمان شدند.

بررسی ساختار درونی شانگهای نشان می‌دهد که این سازمان از ظرفیت‌های اقتصادی و سیاسی بالایی برخوردار است و می‌توان گفت تقریباً بخش عمده‌ای از جمعیت جهان در این پیمان قرار دارد که خود ظرفیت بالای اقتصادی قلمداد می‌شود.

در همین حال وسعت سرزمینی و تنوع تولید در این خطه خود مؤلفه مهم در اقتصاد منطقه‌ای و جهانی است که در صورت برقراری شبکه گسترده ارتباطی می‌تواند نقشی تأثیر‌گذار بر اقتصاد اعضا و حتی جهان داشته باشد. یکی از نکات قابل توجه در پیمان شانگهای ظرفیت‌های آن برای احیای جاده ابریشم است. راهی اقتصادی و سیاسی که سابقه تاریخی دارد و به گفته بسیاری از ناظران اقتصادی می‌تواند اقتصاد جهان را دگرگون سازد و شاید یکی از دلایل اصلی مخالفت و کارشکنی‌های کشورهای غربی در احیای این جاده نگرانی آنها از ظرفیت‌های اقتصادی آن است.

در این میان باید در نظر داشت که جمهوری اسلامی ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی، جایگاه اکونومیک، ظرفیت‌های بالای امنیتی و منطقه‌ای و نیز دستاوردهای بزرگی که در حوزه فناوری دارد، می‌تواند از تأثیرگذاران در پیمان شانگهای باشد. همچنین به عنوان تأمین‌کننده انرژی اعضای شانگهای می‌تواند نقشی اثرگذار داشته باشد، به‌ویژه این‌که مسأله تروریسم و نیز وابستگی کشورهای عربی به غرب موجب شده تا این کشور پایگاه‌های غیرقابل اعتمادی برای مصرف‌کنندگان انرژی در پیمان شانگهای لزوم توجه به ظرفیت‌های ایران در حوزه انرژی را بیش از پیش الزام آور می‌سازد. البته باید توجه داشت که شانگهای برای ایران نیز دارای منافع بسیاری است، به‌ویژه این‌که آمریکا و اروپا همچنان بر ادامه تحریم‌ها اصرار دارند و لذا ایران باید به دنبال مؤلفه‌های جایگزین اقتصادی باشد. از یک‌سو شانگهای بازار مهمی برای کالاهای ایرانی می‌تواند باشد و از سوی دیگر پشتوانه اقتصادی شانگهای می‌تواند برهم زننده بسیاری از تحریم‌ها از جمله تحریم‌های مالی باشد. ایجاد پول واحد برای مبادلات تجاری میان این کشور‌ها مؤلفه‌ای برای شکستن انحصار دلار و یورو می‌تواند باشد که برای اقتصاد منطقه از جمله اقتصاد ایران بسیار مهم است. در مجموع می‌توان گفت که حضور فعال ایران در پیمان‌ شانگهای به عنوان یکی از مؤلفه‌های اقتصاد جهانی می‌تواند مؤلفه‌ای باشد برای تحقق بسیاری از اهداف اقتصادی ایران و پیمان مذکور که از راه‌های تحقق آن تبدیل عضویت ایران از وضعیت ناظر به عضو دائم است.