نگاهی بر اهمیت ریاست ایران بر اجلاس فرماندهان نیروی دریایی کشورهای حاشیه اقیانوس هند

تجارت دریایی محور اقتصاد جهانی

اجلاس فرماندهان نیروی دریایی کشورهای حاشیه اقیانوس هند در تهران و به میزبانی نیروی دریایی ارتش به مدت دو روز برگزار شد. اجلاس کشورهای شمال اقیانوس هند شامل ۲۳ عضو دائم و ۹ عضو ناظر است و نیروی دریایی راهبردی ارتش جمهوری اسلامی ایران نیز جزو اعضای دائم این اجلاس است. این اجلاس که تاکنون ۵ دوره آن در کشورهای مختلف برگزار شده، بزرگ‌‌ترین اجلاس نظامی تاریخ ایران است.

حدود ۳۵ هیأت عالیرتبه نظامی از کشورهای مختلف جهان برای شرکت در این اجلاس دو روزه، به تهران سفر کردند. در پایان ریاست دو ساله این اجلاس از سوی آدمیرال نظام الدین‌احمد، فرمانده نیروی دریایی بنگلادش رییس پیشین اجلاس به دریادار حسین‌خانزادی، فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران واگذار شد.

حال این سؤال مطرح می‌شود که این اجلاس و به‌ویژه ریاست دو ساله ایران بر آن دارای چه اهمیتی است و چه دستاوردهایی می‌تواند برای کشور داشته باشد.؟ مروری بر عرصه تجارت جهانی نشان می‌دهد، حدود۸۰ درصد حجم تجارت جهانی و ۷۰ درصد ارزش آن از طریق دریا و بنادر انجام می‌گیرد. البته بر این عقیده‌اند که سهم حمل و نقل دریایی در جابه‌جایی کالا‌‌ها در تجارت بین‌المللی حدوداً ۹۰ درصد کل این تجارت را تشکیل می‌دهد، این میزان به لحاظ تناژی حدوداً ۶ میلیارد تن از انواع کالاست که تقریباً یک سوم آن را کالاهای نفتی و یک سوم آن را کالاهای خشک و فله و بقیه را کالاهای غیرفله تشکیل می‌دهند.

آمار‌‌ها نشان می‌دهد حجم تجارت دریایی نیز تا سال ۲۰۳۰ بیش از دو برابر شده و از مقدار فعلی ۹ میلیارد تن به ۱۹تا ۲۴ میلیارد تن خواهد رسید. شرکت‌های لجستیکی، مدیریت بنادر، کشتی‌سازی و تأمین‌کنندگان آنها از حجم عبور و مرور کشتی‌های کانتینربر منتفع خواهند شد.

اقیانوس‌‌‌ها علاوه بر داشتن منابع عظیم انرژی، خود نیز یک منبع تولید انرژی به شمار می‌روند. انرژی به دست ‌آمده از نیروگاه‌های موجی، جزر و مد و جریان آب بخش قابل‌ توجهی از انرژی‌های تجدیدپذیر را تشکیل می‌دهد. بازار انرژی دریایی در آینده مورد توجه تولید‌کنندگان صنایع نیروگاهی و استارت‌آپ‌های نوآوری خواهد بود.

با توجه به این آمار‌‌ها می‌توان گفت که حضور در عرصه دریایی می‌تواند دستاوردهای اقتصادی بسیاری به همراه داشته باشد. در این میان در کنار مسایلی مانند داشتن کشتی‌های غول پیکر و ابزارهای لازم برای تجارت دریایی، مؤلفه مهم در این عرصه امنیت دریایی است. به هر حال وجود دزدان دریایی و نیز خطراتی که در اقیانوس‌‌‌ها وجود دارد ضرورت وجود مؤلفه‌های امنیتی را همچنان از محورهای اصلی تجارت دریایی قرارداده است.

بر این اساس است که یکی از اولویت‌های امنیتی و نظامی جهان را به‌کار‌گیری نیروی دریایی در حوزه امنیت تجارت دریایی تشکیل می‌دهد. جمهوری اسلامی ایران در طول سال‌های اخیر توانسته نقشی مؤثر در این عرصه ایفا کند که دستاوردهای نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در مبارزه با دزدان دریایی در دریای سرخ، مدیترانه و اقیانوس هند خود گواهی بر این حقیقت است. اکنون ریاست ایران بر اجلاس فرماندهان نیروی دریایی کشورهای حاشیه اقیانوس هند به عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز تجارت دریایی جهان، ضمن بیانگر بودن اهمیت نقش ایران در تجارت دریایی فرصتی را ایجاد می‌کند تا از این ظرفیت‌ها برای تقویت سهم کشور در تجارت دریایی بهره گرفت تا ارتقا بخش جایگاه ایران در اقتصاد بین‌الملل باشد.