خواب سایت سرشماری شکست سایبری

  مجتبی قدیری چندی قبل از آغاز سرشماری عمومی نفوس ‌و مسکن سال ۹۵ شاهد این بودیم که مسؤولان سرشماری کشور از طرح سرشماری اینترنتی خبر دادند؛ طرحی که قرار بود در کنار طرح حضور سرشماری عمومی نفوس‌ و مسکن علاوه بر کاهش هزینه‌ها و تسهیل جمع‌آوری اطلاعات و آنالیز آن، دریچه ورود کشور به […]

 

مجتبی قدیری

چندی قبل از آغاز سرشماری عمومی نفوس ‌و مسکن سال ۹۵ شاهد این بودیم که مسؤولان سرشماری کشور از طرح سرشماری اینترنتی خبر دادند؛ طرحی که قرار بود در کنار طرح حضور سرشماری عمومی نفوس‌ و مسکن علاوه بر کاهش هزینه‌ها و تسهیل جمع‌آوری اطلاعات و آنالیز آن، دریچه ورود کشور به آمارگیری‌های اینترنتی و آنلاین باشد.

اما در همان روز اول و دوم شاهد انتشار اخباری بودیم که سایت سرشماری با مشکل مواجه شده است و با توجه به تعداد زیاد مراجعه به سایت، سرور‌ها پاسخ‌گو نبوده‌اند و اصطلاحاً سایت خوابید.

خوابی که آرزوها، آمال و اهداف طرح را نه تنها بر باد داد، بلکه گویای ضعف سایبری کشور است که در برابر حملات سایبری بات‌نتی به راحتی  زمین‌گیر می‌شود.

به راستی چرا باید زیرساخت‌های سایبری در کشور این‌قدر ضعیف باشند که کثرت مراجعه به یک سایت مرجعی که به قولی تمام تمهیدات آن دیده شده، باعث از کار افتادن سایت شود. البته بیش از آن‌که این گناه بر عهده مسؤولان سرشماری کشور باشد؛ بر عهده وزیر محترم ارتباطات و فناوری اطلاعات و وزارتخانه عریض و طویل آن است، که نتوانسته‌اند زیرساخت‌های لازم را تدارک ببینند و اگر هم زیرساخت‌های لازم جواب‌گوی این طرح ملی می‌باشد، این بار گناه بر گردن وزیر محترم وزارت علوم تحقیقات‌ و فناوری است که نتوانسته است مهندسان کارآزموده تربیت نماید. یعنی این وزارتخانه عریض‌ و طویل که تحصیلات عالی و تکمیلی را برعهده دارد با ضعف آموزشی همراه است که فارغ‌التحصیلان آن، که عنوان مهندسی را نیز با خود یدک می‌کشند، کارآیی لازم را ندارند.

اگر وزیر محترم وزارت علوم تحقیقات ‌و فناوری بر این باور است که سیستم تحت امر وی در زمینه آموزش مشکلی ندارد و فارغ‌التحصیلان سیستم آموزش عالی کشور جایگاه مهندسی را دارند که کشورهای پیشرفته به دنبال جذب آن‌‌ها هستند(فرار مغزها)، پس مشکل در جای دیگر است، جایی که شاید به جرأت بتوان گفت به خود مسؤولان سرشماری کشور جایی که در گذشته استارت این طرح از آن‌جا زده شده باز می‌گردد. زیرا دقت لازم در آن زمان صورت نگرفته است. زمانی که قرار شد در کشور سرشماری به صورت اینترنتی صورت گیرد، طرحی تصویب شد که قطعاً بخشی از این کار بر عهده شرکت‌های آی‌تی محور باشد تا بتوانند با طراحی سایت و زیرساخت‌های لازم آن این طرح را اجرایی کنند. اما گویا در فراخوان این مناقصه که ما اطلاعی از زمان و نحوه برگزاری آن نداریم، در امتیازهای فنی دخل و تصرف شده است. شاید شرکت‌هایی با توصیه‌نامه از سوی برخی افراد معرفی شده‌اند و حتی شرکت تازه تأسیسی در این مناقصه بدون داشتن تجربه و کاری مشابه فقط به خاطر رانت و لابی کار را از آن خود کرده است. البته شاید هم معیار مناقصه نه قیمت مناسب که همان روال سابق پایین‌‌ترین قیمت بوده است که باعث شده یک شرکت بتواند فقط به خاطر قیمت پایین برنده مناقصه‌ شود. نمی‌دانیم این خواب سایت یا به قول هنگ سایت به کدام فوق و فوق‌تر ارتباط دارد؟

فقط این‌قدر می‌دانیم که این خواب سایت سرشماری می‌تواند شاخک‌های دشمنان این سرزمین را تیز و تیزتر نماید که با شناسایی ضعف‌های سایبری ما به دنبال حملات خطرناک‌تر سایبری باشند، حملاتی که می‌تواند زیرساخت‌های ملی و امنیت کشور را با تهدیدات جدی مواجه کند.

لذا مرکز بازرسی و نظارتی و حتی سازمان پدافند غیرعامل کشور باید در این خصوص به بررسی بپردازند که چرا باید یک طرح ملی که قرار است بخشی از آن به صورت اینترنتی صورت گیرد، چنین راحت زمین‌گیر شود. کدام یک از وزارتخانه‌ها یا دستگاه‌های مسؤول در این طرح ملی کم کاری کرده‌اند؟

این ناتوانی سایت سرشماری برای سرویس‌دهی به مراجعه‌های مکرر،  نشان از ضعف ما دارد که اگر جلوی آن را نگیریم و علل آن را شناسایی نکنیم در آینده‌ای نزدیک می‌تواند باعث شکست ما در جنگ‌های سایبری گردد. جنگ‌هایی که تفاوت بسیار با جنگ‌های سنتی دارد. این زنگ خطری است که نواخته شده است و فقط گوش شنوا می‌خواهد.