قهر بخش خصوصی با طرح‌های نیمه‌تمام

رامین شاهی – پروژه‌های نیمه‌تمام مانند بچه‌ای صغیر، در بلاتکلیفی به سر می‌برند و نمی‌توان برای حل مشکلات این بخش مهم و راهبردی مؤثر در اقتصاد کشور، چشم‌انداز امیدبخشی در لایحه بودجه و یا دستاوردهای دولت شاهد بود. در این خصوص و در روزهایی که عطر تند تدوین بودجه سال ۹۶ در فضای بهارستان پیچیده […]

رامین شاهی – پروژه‌های نیمه‌تمام مانند بچه‌ای صغیر، در بلاتکلیفی به سر می‌برند و نمی‌توان برای حل مشکلات این بخش مهم و راهبردی مؤثر در اقتصاد کشور، چشم‌انداز امیدبخشی در لایحه بودجه و یا دستاوردهای دولت شاهد بود.

در این خصوص و در روزهایی که عطر تند تدوین بودجه سال ۹۶ در فضای بهارستان پیچیده است تا مشخص شود دولت در سال آینده با چه قطب‌نمایی قصد حرکت کند، قسیم عثمانی، نماینده ادواری مجلس در چند دوره گذشته، خواستار بررسی کارشناسی و آسیب‌شناسی عدم رغبت بخش‌خصوصی برای تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام، شده است. موضوعی که به جا مطرح شده و نیازمند ساعت‌ها کار کارشناسی و برگزاری جلسات مشترک میان دولتی‌ها با بخش‌خصوصی و پیمانکاران و سرمایه‌گذاران است.

واقعیت این است که چند هزار طرح نیمه‌تمام عمرانی که اکثراً در دولت نهم و دهم کلنگ خورده است، به عنوان میراثی بر سر دولت یازدهم آوار شده است و یافتن پاسخ چرایی عدم رغبت بخش خصوصی برای حضور، سرمایه‌گذاری و تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام، چندان سخت و دشوار نیست.

بیش از ۵۰۰ هزار میلیارد تومان طرح نیمه‌تمام عمرانی در کشور روی دست دولت مانده و رکود حاکم بر سر این پروژه‌های نیمه‌تمام، بلایی است که مدیریت پوپولیستی «وعده بده عمل نکن» برخی مسؤولین تیم اقتصادی دولت قبلی برسر کشور آورده است که مجال بررسی آن در این یادداشت نیست و فقط به ذکر خاطره‌ای از نماینده مجلسی بسنده باید کرد. یکی از نمایندگان، روزی به نگارنده ‌گفت فلان وزیر هر بار که به جلسات کمیسیون تخصصی می‌آمد در مقابل خواسته‌های عمرانی نمایندگان نقاط مختلف کشور فقط چشم می‌گفت اما هنوز از در کمیسیون بیرون نرفته همه را به باد فراموشی می‌سپرد در حالی که وزیر دیگری بود که محکم می‌ایستاد و  مناسب با توانایی‌ها و اعتبارات موجود، قول کلنگ زدن پروژه‌ها را می‌داد.

معاون اول رییس‌جمهوری در خرداد ماه سال جاری در جلسه شورای اقتصاد با اشاره به اصلاح مصوبه شورا در خصوص دستورالعمل شرایط واگذاری طرح‌های نیمه‌تمام، از سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، استانداری‌ها، دستگاه‌های مرتبط و بخش خصوصی خواست با تلاش جدی به دنبال اجرای این دستورالعمل باشند تا شاهد واگذاری طرح‌های نیمه‌تمام به بخش غیردولتی و تکمیل این پروژه‌ها باشیم؛ اما علی‌رغم تلاش‌های صورت گرفته، خروجی مناسبی در کارنامه طرح‌های عمرانی نیمه‌تمام مشاهده نمی‌شود. لذا لازم است آسیب‌شناسی جدی در این عدم موفقیت صورت بگیرد.

باید پاسخ داده شود چرا بخش خصوصی تمایل ندارد در پروژه‌های ناتمام نقاط مختلف کشور سرمایه‌گذاری کند، آن را تکمیل کند و در بهره‌برداری و اداره آن نقش بازی کند و سود ببرد؛ موضوعی که با توجه به شکست اجرای اصل ۴۴ و عدم دستیابی به اهداف کلان از قبل مشخص شده آن، کاملاً قابل درک است؛ زیرا سرمایه‌دار ترسو است و با وجود ریسک بالا در هر جایی وارد نمی‌شود.

دولت اعلام کرده حاضر است از زمان بهره‌برداری خدمات را از مدیریت بخش خصوصی بخرد اما وجود نارسایی‌های قانونی در ارایه تضمین‌ها و عدم رفع آنها، موجب شده است نتواند اعتماد بخش خصوصی را جلب کند.

این در حالی است که در مقام سخنرانی و شعار، همه خواستار تسریع در واگذاری طرح‌های نیمه‌تمام به بخش خصوصی و تعاونی‌ها هستند اما با وضعیت عدم‌تضمین‌های مناسب و نارسایی‌های قانونی و حتی می‌توان گفت عدم ریسک‌پذیری بدنه مدیریت دولتی، راه زیادی برای پایان کابوس پروژه‌های نیمه‌تمام باقی مانده است. چرا که «دو صد گفته چون نیم کردار نیست».