حل بیکاری با تکیه بر بخش خدمات خیانتی فراموش نشدنی

حل بیکاری با تکیه بر بخش خدمات خیانتی فراموش نشدنی

مجتبی قدیری

تولید سال‌هاست در کشور با مشکلات زیادی همراه است و تولیدکنندگان با ظرفیت پایین فعالیت می‌کنند. این امر باعث شده تا سهم آنها در تولید ناخالص داخلی کاهش یابد و سهم بخش خدمات بالا برود. به گونه‌ای که این روز‌‌ها برخی کارشناسان و تحلیل‌گران اقتصادی بر این باورند که سهم بخش خدمات در تولید ناخالص داخلی افزایش یافته است. هر چند اعداد و ارقامی برای این امر ارایه نکرده‌اند. اما این کارشناسان بر این باورند که بخش خدمات کشور حضور چندانی در عرصه‌های جهانی ندارد، به زبان ساده باید گفت دولت‌‌‌ها در این سال‌ها برای مهار بیکاری با توجه به ظرفیت‌های پایین تولیدی تلاش داشته‌اند تا با اتکا به بخش خدمات بیکاری را ریشه‌کن کنند.

شاید همین اتکای دولتمردان برای کاهش بیکاری باعث شده تا شاهد گسترش این بخش بدون حساب و کتاب باشیم و به جای این‌که بخش خدمات در عرصه‌های جهانی توسعه یابد. بخش خدمات با رویکرد داخلی توسعه یابد، به گونه‌ای که در هر محله از شهر‌‌ها شاهد ده‌ها مغازه یا کسب ‌و کار مشابه باشیم که همه این عزیزان بر این باورند که دخل‌ و خرج کسب‌ و کار آنها مثبت نیست و درآمدشان کفاف هزینه‌ها را نمی‌دهد. از این‌رو این کسب‌ و کارهای کوچک به سرعت باز و بعد از مدت کوتاهی تعطیل می‌شوند و کسب‌ و کار جدید دیگری جایگزین کسب ‌و کارهای قبلی می‌شود.

‌در حالی‌که از نظر کارشناسان فن و اقتصادی بخش خدمات دارای بخش‌های اصلی مثل عمده‌فروشی، خرده‌فروشی، تعمیر وسایل نقلیه و کالاها، هتل و رستوران، حمل‌ونقل، انبارداری و ارتباطات، واسطه‌گری‌های مالی، مستغلات، کرایه و خدمات کسب‌وکار، اداره امور عمومی، دفاعی و تأمین اجتماعی، آموزش، بهداشت و مددکاری اجتماعی و سایر خدمات خصوصی و اجتماعی می‌باشد که بخش مهم خدمات بیش از آن‌که متکی به اقتصاد داخلی داشته باشند در عرصه‌های بین‌المللی فعالیت می‌کنند و این فعالیت در عرصه بین‌المللی علاوه بر کسب درآمدهای بالا و اعتبار بخشیدن به آنها و از بین رفتن بیکاری با به‌کار‌گیری نیروهای خدماتی متخصص هزاران سود دیگر دارد که ذکر آنها در این یادداشت نمی‌گنجد.

اما بخش خدمات در کشور ما به جای نگاه جهانی، تنها به اقتصاد داخلی چشم دوخته است؛ اقتصادی که با هزاران مشکل دست‌و پنجه نرم می‌کند و تلاش دارد از این اقتصاد برای خود کلاهی بسازد که نه گشاد باشد و نه تنگ، تا با بر سر نهادن آن از گزند سرما و گرمای اقتصاد در امان باشد.

به جرأت می‌توان گفت همان قدر که بخش تولید کشور از تحریم‌ها ضربه خورده و زیان دیده، دو صد چندان آن بخش خدمات از این تحریم‌های ناجوانمردانه ضربه خورده و زیان دیده و به راحتی عرصه برای فعالیت جهانی را از دست داده است. باید یادآور شد کسب بازارهای جهانی و پیشی گرفتن از رقبا در عرصه خدمات به مراتب سخت‌تر از بخش تولید است.

در حالی‌که هنوز بسیاری از دولتمردان به این امر واقف نیستند، امروز حمل ‌و نقل ما در عرصه‌های جهانی در رقابت با رقبای پر توان خارجی زمین‌گیر شده‌اند و این‌که ما تجار و بازرگانان را مجبور کرده‌ایم که برای صادرات و واردات کالا از شرکت‌های داخلی استفاده کنند، فقط برای زنده ماندن این بخش است و خود می‌دانیم که با این کار در حق حمل‌ و نقل و تجار و بازرگانان خود جفا کرده‌ایم. در بخش بیمه نیز وضعیت بهتر از این نیست با این همه شرکت بیمه موجود در کشور، چقدر این شرکت‌ها در عرصه جهانی رقابت دارند؟ و…

این‌که امروز بیمه‌نامه‌ها و ضمانتنامه‌ها باید به اجبار داخلی باشد باز هم جفا در حق بازرگانان است و هزاران موارد دیگر.

در حالی‌که شاهد تغییر مسیر اقتصاد از تولیدات کالایی به خدمات در اقتصادهای توسعه‌یافته هستیم، متوسط سهم بخش خدمات به تولید ناخالص داخلی در دنیا برابر با ۶۳٫۴ درصد می‌باشد در حالی‌که سهم بخش خدمات از GDP در ایران ۲۰درصد کم‌تر از میانگین جهانی است.

بخش خدمات امروز که فرصت فراهم شده است می‌تواند گوی سبقت را از بخش تولید برباید و با سرعت بیش‌تر از بخش تولید در عرصه جهانی خودنمایی کند، اما همه اینها به شرط و شروط حمایت دولت از این بخش امکان‌پذیر است. حمایتی که می‌تواند به سرعت درهای ورود ارزی را برای کشور باز کند.