فین‌تک‌ها و ظهور بانکداری نوین

محمدرضا عیوضی – از صنعت پرداخت گرفته تا انتقال و ارسال پول، استارت‌آپ‌‌ها وارد دنیای خدمات مالی شده‌اند و فین‌تک به عنوان یک صنعت نوآورانه، استعدادهای جوان و خلاق شاغل در بانک‌ها و مؤسسات مالی اعتباری و نیز فعالان صنعت فناوری اطلاعات را به خود مشغول کرده است. فین‌تک (FinTech) یا فناوری مالی (Financial Technology) نیز […]

محمدرضا عیوضی – از صنعت پرداخت گرفته تا انتقال و ارسال پول، استارت‌آپ‌‌ها وارد دنیای خدمات مالی شده‌اند و فین‌تک به عنوان یک صنعت نوآورانه، استعدادهای جوان و خلاق شاغل در بانک‌ها و مؤسسات مالی اعتباری و نیز فعالان صنعت فناوری اطلاعات را به خود مشغول کرده است.

فین‌تک (FinTech) یا فناوری مالی (Financial Technology) نیز به مجموعه‌ای از کسب‌ و کار‌ها گفته می‌شود که با بهره‌‌گیری از توان نرم‌افزاری و البته سخت‌افزارهای مبتنی بر فناوری‌های پیشرفته به ارایه خدمات مالی نوآورانه می‌پردازند.

البته قرار نیست فین‌تک‌ها، بانک‌ها و مؤسسات مالی سنتی و قدیمی را از بین ببرند، اتفاقاً همراهی شبکه بانکی به جای مقابله در این مسیر می‌تواند زمینه‌ساز پیشرفت‌های روزافزون در حوزه‌های بانکی و پرداخت تحت قوانین مشخص باشد که هم امکان بهره‌مندی از این فناوری در مسیری مشخص فراهم شود و هم شبکه بانکی و مردم به عنوان بهره‌برداران نهایی این خدمات از مزایای این فناوری‌ها برخوردار شوند.

بنابراین به‌طور خلاصه می‌توان گفت که فین‌تک‌های نوظهور در واقع استارت‌آپ‌های حوزه خدمات بانکی، پرداخت و مالی هستند که با بهره‌گیری از راهکارهای نوآورانه مبتنی بر فناوری اطلاعات، درصدد تولید و ارایه محصول یا خدمات خلاقانه هستند.

احسان مهدی‌زاده در هفته نامه تجارت فردا نوشت؛ مدافعان رویکرد جدید خدمات مالی یعنی فین‌تک، معتقدند اگرچه توسعه تکنولوژی و رایانه در ساختارهای سنتی بانک‌ها و مؤسسات مالی از تعطیلی آنها جلوگیری کرده است، اما آنها هنوز سقف و محدودیت‌های فراوانی دارند و اتکا به ساختارهای سنتی موجود در این عرصه نمی‌تواند به نیازهای متنوع عصر ارتباطات نوین پاسخ دهد.

اکنون خواسته یا ناخواسته فین‌تک بزرگ شده است و چالش‌برانگیز. دور نیست زمانی که شاهد باشیم رشد فین‌تک روش کار بسیاری از کسب‌وکار‌ها را تغییر داده است. براساس گزارشی از اکسنچر (Accenture) سرمایه‌گذاری جهانی در حوزه فین‌تک از ۹۳۰ میلیون دلار در سال ۲۰۰۸ به بیش از ۱۲ میلیارد دلار تا ابتدای سال ۲۰۱۵ افزایش یافته است و در این بین اروپایی‌‌ها بیش‌ترین رشد را در این حوزه با ۲۱۵ درصد یا ۲۴٫۱ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۴ داشته‌اند.

همچنین پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۱۷، گوشی‌های همراه به مرور جایگزین کارت بانکی شده و شیوه‌های جدید تأمین امنیت مثل الگوهای بیومتریک و‌… جایگزین روش‌های سنتی شوند. در کنار اینها صدور فاکتور خدمات و کالا‌ها از طریق فناوری‌های جدید ارتباطی و ظهور و رشد بازارهای نو در حوزه فین‌تک پیش‌بینی می‌شود.

باید توجه داشت که ارایه خدمات نوین مالی برای مردم طی سال‌های جاری باعث شده است که توقع آنها در دریافت خدمات به‌ روزتر، هر روز بالاتر رفته و کار فین‌تک‌‌ها برای کسب رضایت بیش‌تر آنها دشوارتر به نظر آید که البته این موضوع خود می‌تواند چالش جدید و جذابی برای رشد بیش‌تر فین‌تک‌‌ها تلقی شود.

در کنار مطالب گفته‌ شده، تأثیری که رقابت فین‌تک‌‌ها روی دگرگونی بانکداری می‌گذارد، ادامه روند انتقال تراکنش‌‌ها از درون شعبه به کانال‌های دیجیتال، پذیرش بیش‌تر بانکداری باز، خدمت به مشتریان به عنوان نقطه تمایز بین بانک‌ها و اینترنت اشیا به عنوان تأکیدی بیش‌تر بر تجارب دیجیتال مشتریان از مهم‌ترین روندهای سال ۲۰۱۷ فین‌تک‌‌ها خواهد بود.

فین‌تک با اکوسیستم پیچیده خود، در ایران نیز روند رو به‌ رشدی را داشته است. با توجه به استقبال استارت‌آپ‌‌ها در ایران از فین‌تک و روآوردن شرکت‌های حوزه فناوری اطلاعات بانکی و پرداخت به سرمایه‌گذاری روی ایده‌های نو یا طرح‌ریزی و اجرای ایده‌های جدید این حوزه توسط خودشان، به نظر می‌رسد بازار فین‌تک در ایران در ابتدای ورود به مباحث جدی و چالش‌برانگیز است که این خود نیازمند ساماندهی و برقراری روابط استاندارد و درست بین شرکت‌ها، ارایه‌دهندگان خدمات و بانک‌ها و مؤسسات مالی و اعتباری است.

در فضایی که بانک مرکزی بعد از مدت‌‌ها نسبت به موضوع ظهور، رشد و نمو فین‌تک‌‌ها چراغ سبز نشان داده و از مواضع بعضاً پیچیده خود نسبت به فعالیت فین‌تک‌‌ها در فضای کسب‌وکار عقب‌نشینی داشته است، به نظر می‌رسد فعالیت فین‌تک‌‌ها در ایران نیز به زودی وارد فضای رقابتی‌تری نسبت به گذشته شود و عرصه برای فعالان این حوزه فراهم شود.

خوشبختانه با توجه به حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری از فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان و از طرف دیگر مشخص شدن نقش مهمی که فین‌تک‌‌ها در حوزه مالی اقتصاد دانش‌بنیان برعهده دارند، وجود زمینه رشد در حوزه فین‌تک‌‌ها برای تصمیم‌‌گیران و تصمیمسازان فناوری اطلاعات بانکی کشور مبرهن شده است.

آن هم در شرایطی که در حوزه فین‌تک در آغاز مسیر رشد و توسعه‌یافتگی هستیم و چه چیز مهم‌تر از این‌که چارچوب درستی برای گسترش این صنعت و مدیریت آن قبل از اجرایی شدن آن لحاظ شود. طبق آمار در حال حاضر حدود ۲۵ تا ۳۰ استارت‌آپ فعال در زمینه فین‌تک در کشور وجود دارد که نشان از ظرفیت بالای کشور برای ورود به این حوزه با توجه به گستردگی نظام بانکی ایران دارد.