کمانچه‌نوازی شفافیت در مناقصات

کمانچه‌نوازی شفافیت در مناقصات مجتبی قدیری سال‌هاست برگزاری مناقصات به گلوگاه فساد و رانت تبدیل شده است. نبود شفافیت در روند برگزاری مناقصات باعث شده برخی نورچشمی‌‌ها و سوء‌استفاده‌کنندگان مناصب دولتی یک شبه ره صد ساله بروند و صفرهای حساب‌های بانکی آنها هر روز بیش‌تر و بیش‌تر گردد. در حالی‌که قانون برگزاری مناقصات سال‌هاست در […]

کمانچه‌نوازی شفافیت در مناقصات

مجتبی قدیری

سال‌هاست برگزاری مناقصات به گلوگاه فساد و رانت تبدیل شده است. نبود شفافیت در روند برگزاری مناقصات باعث شده برخی نورچشمی‌‌ها و سوء‌استفاده‌کنندگان مناصب دولتی یک شبه ره صد ساله بروند و صفرهای حساب‌های بانکی آنها هر روز بیش‌تر و بیش‌تر گردد.

در حالی‌که قانون برگزاری مناقصات سال‌هاست در کشور تصویب شده است. اما گویا این قانون در اجرا بیش از آن‌که قانونمند و استاندارد اجرا گردد، سلیقه‌ای اجرا شد و این سلیقه‌ای اجرا شدن باعث گردید قانون کارآیی لازم را نداشته باشد. همین امر اعتراضات گسترده در پی داشت که مناقصات گلوگاه فساد و رانت شده است و برخی وزرای دولت در این سال‌ها به قولی بخشنامه شفافیت مناقصات را برای دستگاه‌های اجرایی تحت امر خود صادر کردند. اما گویا این بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌ها هم کارا نبود. تا این‌که از سوی کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی مصوب شد دولت تا پایان سال دوم برنامه ششم توسعه سامانه تدارکات الکترونیکی را راه‌اندازی نماید. سامانه‌ای که باید همه دستگاه‌های اجرایی و نهادهای دولتی مناقصات خود را در آن ثبت نمایند.

نکته اینجاست هر چند در خصوص اطلاع‌رسانی مناقصات هم اشکالات و ضعف‌هایی مشاهده می‌شود؛ اما بیش از این‌که اطلاع‌رسانی مناقصات در گام اول ضعف داشته باشد و ایجاد رانت و فساد نماید، نحوه برگزاری مناقصات و عدم اطلاع‌رسانی از روند مناقصات، باعث شده تا چرخه فساد روز به روز بزرگ‌تر گردد. چرخه‌ای که به راحتی صدای اعتراض پیمانکاران را خاموش کرده و مانع اطلاع‌رسانی از جزییات مناقصات به نشریات کشور شده است.

به راستی ثبت مناقصات در این سامانه می‌تواند مانع حرکت این چرخه فساد و رانت گردد. در حالی‌که مناقصات به صورت محدود برگزار می‌شود دیگر از سوی دستگاه مناقصه‌گذار اطلاع‌رسانی صورت نمی‌گیرد. زمانی که به راحتی ترک‌تشریفات برای یک مناقصه اعمال می‌گردد، سامانه تدارکات کالا چگونه می‌تواند مانع فساد و رانت شود.

به راستی داستان مبارزه با فساد در مناقصات هم کمانچه‌نوازی جالبی شده است و انشاا… سپیده دم صدای آن در خواهد آمد. چرا که بیش‌تر فساد و رانت در مناقصات نه در نحوه اطلاع‌رسانی اولیه است، بلکه اطلاع‌رسانی محدود و ناقص از روند برگزاری مناقصات است و این‌که چه شرکت‌ها و پیمانکارانی در مناقصه حاضر شده‌اند و امتیاز کیفی آنها چگونه محاسبه شده است و هزاران نکته‌ای که در طول برگزاری مناقصه دستگاه مناقصه‌گذار برای شفافیت باید اطلاع‌رسانی نماید.

قطعاً سامانه تدارکات الکترونیکی دولتی با این روش نمی‌تواند جلوی ویژه‌خواران مناقصات را بگیرد. شفاف‌سازی مناقصات یعنی پخش زنده تلویزیونی مناقصه و مزایدات بزرگ و بین‌المللی که سال‌هاست در کشورهای همجوار انجام می‌شود. شفاف‌سازی مناقصات حضور خبرنگاران در جلسه بازگشایی پاکت مناقصه و نیز اطلاع‌رسانی مسؤولان جلسه از توان فنی، امتیازات کیفی و قیمت‌های پیشنهادی شرکت‌ها و پیمانکاران حاضر در مناقصه است.