از اصناف کدویی تا …

از اصناف کدویی تا …

مجتبی قدیری

چند سالی بود که بسیاری از مسؤولان سیاسی همراه و همگام با مسؤولان اصناف از اشتغال‌زایی اصناف سخن می‌گفتند و این‌که اصناف چه سهمی در اشتغال دارند و چقدر قابلیت تولید شغل از سوی آنها وجود دارد! برخی پا را فراتر گذاشته و ریشه‌کنی بیکاری دو رقمی در کشور را در توسعه اصناف می‌خوانند.

سهم اصناف در اشتغال‌زایی در این سال‌ها چقدر بوده؟ چقدر این اشتغال‌زایی به چرخش موتور اقتصادی در دوران تورم و رکود اقتصادی کمک کرده است؟ مطلبی که از سوی اقتصاددانان کم‌تر به آن پرداخته شده و بیش‌تر تبلیغاتچی‌های صنفی از اشتغال‌زایی اصناف سخن گفته‌اند که خود در بدنه صنفی بوده‌اند. اشتغال‌زایی که پایداری آن سست بوده و وزش ایده‌های استارت‌آپی نه تنه تنومند اصناف را بلکه شاخ و برگ کدویی رشد یافته اصناف را خشکانده است و لرزه بر اندام آنها انداخته، چرا که کسب‌وکارشان در خطر نابودی است.

البته در کنار خدمات صنفی که از سوی اصناف در جامعه ارایه می‌شود، هنوز اتحادیه‌ها و اصناف فنی که تخصصی دارند از وزش نسیم استارت‌آپ‌‌ها در امان مانده‌اند، چرا که تخصص فنی آنها به این راحتی‌‌ها نمی‌تواند در فضای مجازی ارایه گردد. به قولی هر کسی دست به آچار نیست!

اما خدمات دیگر اصناف مثل مشاورین املاک، کسب‌‌وکارهای خرد خرید و فروش، این روز‌ها در حال از دست رفتن است. کسب‌وکارهایی که فقط میان تولیدکننده و مصرف‌کننده جا خوش کرده بودند و از دست‌به‌دست شدن کالا‌ها سود می‌بردند، کسب‌وکارهایی که حتی مالیات پرداخت نمی‌کردند. به قولی دلالان عرصه اقتصادی که با یک میز و یک خط تلفن روزانه سودهای سرشاری می‌بردند.

حالا شاهد آن هستیم که این کسب‌وکار‌ها که از اتحادیه، صنف، انجمن، کانون و… برخوردارند، در خطر نابود شدن هستند. به خصوص کسب‌وکارهایی که واسطه میان تولیدکننده و مصرف‌کننده بودند. جالب آن است در پی حذف این کسب‌وکار‌ها، شاهد کاهش قیمت تولیدات هستیم که مستقیماً به دست مصرف‌کننده می‌رسد.

حالا باید از کسانی که از اشتغال‌زایی اصناف سخن می‌گفتند، پرسید چرا مشاغل ناپایداری را در جامعه توسعه داده‌اند که با وزش نسیمی در حال از بین رفتن است و نیروی فعال و کاری جامعه را برای مدت‌‌ها به‌کاری گمارده‌اند که امروز هیچ‌گونه تخصصی ندارد تا با تکیه بر آن، تخصص بتواند دوباره در عرصه اقتصادی فعالیت کند.

کسب‌و کارهایی که در پی توسعه و افزایش فعالیت‌های مجازی با رکود مواجه شده‌اند و این روز‌ها همواره از کسادی بازار خود می‌گویند. در حالی‌که فروشگاه‌های مجازی در حال توسعه هستند و با بازار نامحدود و پر تقاضایی مواجهند که هر روزه باید خود را آپدیت کنند و کسب‌وکار خود را توسعه دهند.

کسب‌و کارهای آنلاین بر خلاف مشاغل سنتی، بیش از آن‌که نیاز به سرمایه داشته باشد، به تخصص نیاز دارد. کسب‌وکارهایی که با حداقل هزینه‌ها می‌توانند در بازار مجازی توسعه یابند و هزینه‌های فیزیکی خود را سرمایه در گردش کنند.

کسب‌وکارهایی که مسؤولان اتحادیه‌ها و اصناف شغل به حساب نیاورده و از اشتغال‌زایی آن سخن به میان نمی‌آورند، در عوض با سنگ‌پرانی و چوب لای چرخ گذاشتن، تلاش دارند مانع توسعه آنها شوند. خیال باطلی که هیچ‌گاه محقق نخواهد شد و این آنها هستند که باید نگاه و دیدگاه خود را تغییر دهند. چرا که اصناف جدید با تخصص بیش‌تر پا به گود اقتصادی جامعه‌گذارده‌اند، اصنافی که می‌خواهند درخت تنومند باشند نه شاخ و برگ کدویی که پیچیده به درخت دیگر رشد کرده و با وزش نسیم خشک می‌شود.