یارانه نقدی وبال دولت‌ها!

مائده شیرپور = از روزی که تصمیمی برای تقسیم یارانه نقدی بین اقشار مختلف صورت گرفت، شاهد تورم‌های نجومی، بیش‌تر شدن نقدینگی در جامعه و البته کاهش قدرت پول ملی بودیم، کاری که در اهداف یارانه نقدی نمی‌گنجید. درست است که قبل از اعطای یارانه نقدی هم نمی‌توانستیم درست از اقشار کم درآمد حمایت کنیم و […]

مائده شیرپور = از روزی که تصمیمی برای تقسیم یارانه نقدی بین اقشار مختلف صورت گرفت، شاهد تورم‌های نجومی، بیش‌تر شدن نقدینگی در جامعه و البته کاهش قدرت پول ملی بودیم، کاری که در اهداف یارانه نقدی نمی‌گنجید. درست است که قبل از اعطای یارانه نقدی هم نمی‌توانستیم درست از اقشار کم درآمد حمایت کنیم و برخی یارانه‌های بی‌جا وجود داشت که موجب بهره‌برداری بیش‌تر ثروتمندان از منابع مشترک می‌شد اما تصمیم پرداخت یارانه نقدی آن هم به سبک و سیاق کنونی یکی از تصمیماتی بود که در عمل نتایجی متفاوت از اهداف آن بر جای گذاشت.

 قرار بود یارانه نقدی به کاهش اختلاف طبقاتی، حمایت بیش‌تر از اقشار آسیب‌پذیر و رعایت بهتر عدالت اجتماعی منجر شود اما گاهی در نقطه عکس اهداف تعریف شده قرار گرفت و تبعات و ناهنجاری‌هایی را در جامعه ایجاد کرد که البته رفع این تبعات تنها از عهده یک دولت کارآمد و با برنامه‌ریزی مدون برمی‌آید، چیزی که متأسفانه از زمان اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها دیده نشده است.

باید تأکید کنیم که با اصل حمایت از اقشار آسیب‌پذیر و حتی یارانه به بخش‌هایی نظیر کشاورزی و البته اقلامی نظیر نان و لبنیات که جزو سبد اصلی غذای خانوار محسوب می‌شود، کاملاً موافق هستیم اما نه به روش و سبک و سیاق کنونی. لازم است که در این مسیر با تکیه بر خدمات رفاهی و بهداشتی و درمانی به سمت حذف یارانه نقدی و البته حمایت بیش‌تر و واقعی از مردم جامعه سعی شود. لازم به توضیح نیست که مردم کشورمان ترجیح می‌دهند، هزینه درمانشان رایگان باشد ولی یارانه نقدی دریافت نکنند، یا آنها دلشان می‌خواهد خدمات دندانپزشکی و بیماری‌های روحی و روانی نیز با هزینه یارانه‌ها جزو خدمات رایگان بگنجد، اما پول نقدی که هم تورم‌زاست و هم نمی‌توان از آن به عنوان پیش‌درآمد اخذ خدماتی، نظیر خدمات درمانی بهره برد، به دستشان برسد.

مردم می‌خواهند از حقوق اولیه‌ خویش برخوردار باشند و طوری زندگی کنند که با یک بیماری ساده همه آنچه در طول نیم قرن تلاش کسب کرده‌اند را از دست ندهند، مردم جامعه دوست ندارند که تمام عمر تلاش کنند و بزرگ‌ترین آرزویشان خرید یک خانه معمولی و خودروی بی‌کیفیت باشد. بر همین اساس به نظر می‌رسد اگر برنامه‌ای دقیق برای حذف یارانه نقدی و البته توسعه خدمات رفاهی و امکانات اولیه زندگی در دستور کار قرار بگیرد، هم به اجرایی کردن عدالت اجتماعی که جزو شعارهای اصلی انقلاب اسلامی است، کمک می‌شود و هم رضایت مردمی از توجه دولت به تأمین حقوق اولیه که در قانون اساسی برای آنها ذکر شده است، تأمین می‌شود. البته برای حذف یارانه نقدی ابتدا باید خدمات‌دهی و برنامه‌هایی که برای ایجاد امکانات رفاهی تعریف شده را اجرایی کرد تا فلسفه قطع یارانه نقدی برای مردم ملموس شود و بعد توقع داشت که مردم به حذف دریافت یارانه نقدی اعتراضی نکنند.

 در نهایت می‌توان اینطور در جمع‌بندی ذکر کرد که یارانه نقدی اگرچه در روی کاغذ باعث تحقق بسیاری از اهداف از جمله افزایش عدالت اجتماعی بود اما در عمل به دلیل انتخاب شیوه نامناسب، موفق به اجرایی کردن اهداف نشد و حالا باید روشی اتخاذ شود تا ضمن برطرف کردن کاستی‌های موجود، مردم را نسبت به خیرخواهی دولتمردان و مسؤولان کشوری مطمئن کند. حالا که گفته می‌شود در سال ۹۷ هم یارانه‌ها وبال دولت خواهند بود، باید از فرصتی که به وجود آمده برای تدوین برنامه‌ای دقیق و حساب شده جهت اجرایی کردن ارایه خدمات رفاهی به جای پرداخت یارانه نقدی بهره برد. البته بسیار تأکید داریم که تصمیم اتخاذ شده باید به‌دور از شتابزدگی، به‌دور از بهره‌برداری سیاسی و جناحی و با فراهم آوردن مقدمات اولیه صورت گیرد تا خدای ناکرده همین مقدار از اجرای طرح که تاکنون صورت می‌گرفته نیز لغو نشده و با وجود بالارفتن قیمت‌های حامل‌های انرژی و حذف یارانه کالا‌ها مردم با مشکلات بیش‌تری ناشی از قطع یارانه نقدی مواجه نشوند.