روحانی و چالشی به نام اصل ۵۹ قانون اساسی

روحانی و چالشی به نام اصل ۵۹ قانون اساسی محمد قره دغلی   اصل ۵۹ قانون اساسی، بحث این روزهای سیاست داخلی کشور است. اصلی که بر اساس آن می‌توان مسأله‌ای مهم را به رفراندوم یا همه‌پرسی گذاشت. در این اصل آمده است: در مسایل بسیار مهم اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ممکن است اعمال […]

روحانی و چالشی به نام اصل ۵۹ قانون اساسی

محمد قره دغلی

 

اصل ۵۹ قانون اساسی، بحث این روزهای سیاست داخلی کشور است. اصلی که بر اساس آن می‌توان مسأله‌ای مهم را به رفراندوم یا همه‌پرسی گذاشت. در این اصل آمده است: در مسایل بسیار مهم اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ممکن است اعمال قوه‌مقننه از راه همه‏پرسی و مراجعه مستقیم به آرای مردم صورت گیرد. درخواست مراجعه به آرای عمومی باید به تصویب دوسوم مجموع نمایندگان مجلس برسد. تاکنون دوبار رییس‌جمهور از ظرفیت‌های این اصل سخن گفته است. اولین‌بار، ۳سال پیش بود که روحانی از اصل ۵۹ قانون اساسی سخن گفت. زمستان ۳سال پیش رییس‌جمهور گفت: «برای یک‌بار هم که شده، درباره مسأله بسیار مهم که ممکن است اختلافی هم باشد؛ مسأله‌ای که برای همه اهمیت دارد و در زندگی همه تأثیرگذار است، نظر مستقیم مردم پرسیده شود». روحانی که خود یک حقوقدان است از اصلی گفت که مغفول مانده و می‌توان از آن در مواقع ضروری استفاده کرد. اما متأسفانه در آن زمان این سخن رییس‌جمهور در حد یک پیشنهاد باقی ماند. پیشنهادی که حتی در خود دولت هم جدی گرفته نشد! دومین‌بار نیز در سخنرانی ۲۲بهمن هفته گذشته بود که روحانی اشاره‌ای به برگزاری رفراندوم در شرایط مهم کشور کرد. رییس‌جمهور گفت که «ثمره انقلاب و میراث امام قانون اساسی است. باید قانون اساسی را پاس بداریم و از ظرفیت آن استفاده کنیم. قانون اساسی معیار ما است و هر کس آن را قبول دارد انقلابی است. قانون اساسی بن بست‌‌ها را برداشته و ظرفیت بزرگی دارد و اگر در موضوعی با هم بحث داریم باید به اصل۵۹ مراجعه کنیم که طبق آن باید به آرای مردم مراجعه کرد».

 

همانطور که ملاحظه فرمودید، این قانون جزو اختیارات رییس‌جمهور نیست و از اختیارات مجلس به عنوان قوه قانون‌گذار است. حال سؤال این است که چرا رییس‌جمهور تا این حد به برگزاری رفراندوم علاقه دارد، آن هم در حالی که برگزاری آن منوط به همراهی نمایندگان مجلس است؟ جواب این سؤال را شاید با تفسیرهای بیشماری بتوان عنوان کرد. شاید جواب این سؤال، مربوط به بخش مهم سخنان روحانی است، جایی که رییس‌جمهور از نبود بن‌بست در حل مسایل کشور یاد کرد و گفت اگر در موضوع خاصی با یکدیگر بحث داریم و به نتیجه نمی‌رسیم، بن‌بست ایجاد نمی‌شود؛ چراکه می‌توانیم به اصل۵۹ قانون اساسی مراجعه کنیم. همچنین می‌توان این گونه برداشت کرد که روحانی برای دومین‌بار طی ۳سال گذشته از مجلس که اکثریت آنان از حامیان روحانی هستند، برای حل مشکلات مهم کشور یاری طلبیده است. حال باید دید که آیا این بار هم همچون دفعه اول، سخن روحانی در حد پیشنهاد باقی می‌ماند و به آرشیو افکار عمومی می‌رود یا این که روحانی برای عملیاتی کردن آن برنامه‌ای دارد.