معضلات با آمار‌‌های واقعی حل می‌شود

معضلات با آمار‌‌های واقعی حل می‌شود مائده شیرپور یکی از اساسی‌‌‌ترین نکاتی که می‌تواند به دولت‌‌ها برای بهبود شرایط کمک کند، دست یافتن به آمارهای دقیق و صحیح است. اگر آمار‌‌ها مشکلاتی داشته یا از ترس تأثیر بد بر افکار عمومی به اصطلاح عامیانه مهندسی شوند، قطعاً دولت‌‌ها نمی‌توانند بر اساس اطلاعات درست اقداماتشان را […]

معضلات با آمار‌‌های واقعی حل می‌شود

مائده شیرپور

یکی از اساسی‌‌‌ترین نکاتی که می‌تواند به دولت‌‌ها برای بهبود شرایط کمک کند، دست یافتن به آمارهای دقیق و صحیح است. اگر آمار‌‌ها مشکلاتی داشته یا از ترس تأثیر بد بر افکار عمومی به اصطلاح عامیانه مهندسی شوند، قطعاً دولت‌‌ها نمی‌توانند بر اساس اطلاعات درست اقداماتشان را برنامه‌ریزی کنند برای همین به جای حل معضلات و رشد کشور در زمینه‌های متفاوت، شاهد تشدید مشکل و به اصطلاح عقبگرد! دولت می‌شویم چیزی که قطعاً مطلوب هیچ سیاستمداری در جناح چپ و راست نیست.

با این مقدمه باید به این نکته توجه کنیم که برای حل مشکلات اقتصادی و البته بهبود اوضاع کسب و کار و رونق بازار باید آمار‌‌ها و اطلاعات درستی در دست داشته باشیم تا با برنامه‌ریزی‌ که براساس داده‌ها انجام می‌دهیم، بتوانیم مدیریت بهینه‌ای در برطرف کردن معضلات اقتصادی داشته باشیم. در همین زمینه چند روز قبل بانک مرکزی نرخ تورم را ۹٫۹ اعلام کرد. در چند روز گذشته، این رقم در رسانه‌ها و اطلاعات دولتی‌‌‌ها دائماً عنوان شده است. در حالی که اگر به اصل اطلاعات بانک مرکزی برگردیم، متوجه می‌شویم که بانک مرکزی نرخ تورم را در ۱۲ماه منتهی به بهمن‌ماه  ۱۳۹۶ و نسبت به ۱۲ماه منتهی به بهمن‌ماه ۱۳۹۵ معادل ۹٫۹درصد اعلام کرده است. البته این روال در همه دولت‌‌ها بعد از دولت اصلاحات برای ارایه آمار استفاده می‌شود، اما همین نپرداختن به تعیین نرخ تورم واقعی، موجب عدم برنامه‌ریزی‌‌‌ صحیح برای کاهش تورم و رونق بازار، می‌شود.

براساس آمارهای اعلام شده خلاصه نتایج به‌دست آمده از شاخص بهای کالا‌‌ها و خدمات مصرفی در مناطق شهری ایران براساس سال پایه ۱۰۰=۱۳۹۵ اینطور تفسیر می‌شود:

شاخص بهای کالا‌‌ها و خدمات مصرفی در مناطق شهری ایران در بهمن‌ماه۱۳۹۶ به عدد ۱۱۳٫۴ رسید که نسبت به ماه قبل ۰٫۹درصد افزایش یافته و شاخص مذکور در بهمن‌ماه ۱۳۹۶ نسبت به ماه مشابه سال قبل معادل ۹٫۴درصد افزایش داشته است.

برای درک بهتر موضوع، باید اشاره کنیم که نرخ تورم منتهی به هر ماه، همواره براساس فرمول جدید از محاسبه درصد تغییر متوسط شاخص بهای کالا‌‌ها و خدمات مصرفی در ۱۲ماه منتهی به ماه مورد نظر نسبت به دوره مشابه قبل به دست می‌آید. اما چرا داشتن آماری از نرخ واقعی تورم، می‌تواند در برنامه‌ریزی‌های کلان مؤثر باشد؟!

از آنجایی که تورم را نشان‌دهنده افزایش، کاهش یا ثبات در قیمت مصرف‌کننده کالا‌‌ها و خدمات می‌دانند، برای اندازه‌گیری این شاخص معمولاً در بازه‌های زمانی هفتگی، ماهانه و سالانه، قیمت‌ انواع کالا‌‌ها و خدمات در سراسر هر کشوری اندازه‌گیری و اعلان عمومی می‌شود. کالا‌‌ها و خدماتی که قیمتشان در نرخ تورم محاسبه می‌شود، معمولاً از کالا‌‌ها و خدمات ضروری زندگی مردم به‌شمار می‌روند؛ به مجموعه این کالا‌‌ها «سبد کالایی و خدماتی سنجش نرخ تورم» می‌گویند. این سبد کالایی و خدماتی که به عنوان سبد پایه و شاخص کالا شناخته می‌شود، که متأسفانه باید بگوییم که هرچند سالی یک بار بر اساس سلایق دولت‌‌ها به منظور کاهش نرخ تورم! مورد بازنگری قرار می‌گیرد. اقدامی که متأسفانه باعث ایجاد اختلال در سنجش تورم واقعی شده و همه برنامه‌ریزی‌های اقتصادی را بهم می‌ریزد، هر چند که این اقدام همواره مرسوم بوده اما متأسفانه از دولت هشتم دخالت‌‌ها و تغییرات کالاهای خانوار مورد دخالت مستقیم دولت قرار گرفته این موضوع در دولت تدبیر و امید نیز وجود داشته است، چیزی که شاید در وهله نخست مردم را از نظر آمار راضی کند اما در بلند مدت با توجه به لمس مشکلات ناشی از تورم، بی‌اعتمادی آنها را به متولیان تشدید کرده و این مشکل را به تطابق نداشتن برنامه و آمار که در بالا عنوان شد، می‌افزاید.

 

در نهایت تأکید داریم که اگر به توسعه کشور در کنار حل مشکلات اقتصادی که بار‌‌ها تأکید شده اهتمام داریم باید ابتدا آمار‌‌ها را واقعی کنیم.