بوروكراسي در هر يك از روش‌هاي مناقصه يا مزايده رويا درخشان علويجه چكيده يكي از فاكتورهاي اصلي محك زدن موفقيت يك پروژه، تكميل آن با كم‌ترين اضافه هزينه نسبت به برآورد اوليه بودجه پروژه است. وجود اضافه هزينه‌هايي با درصدهاي بالا در پروژه‌هاي بزرگ پتروشيمي در ايران و ساير كشورهاي جهان همواره يكي از […]
بوروكراسي در هر يك از روش‌هاي مناقصه يا مزايده
رويا درخشان علويجه
چكيده
يكي از فاكتورهاي اصلي محك زدن موفقيت يك پروژه، تكميل آن با كم‌ترين اضافه هزينه نسبت به برآورد اوليه بودجه پروژه است. وجود اضافه هزينه‌هايي با درصدهاي بالا در پروژه‌هاي بزرگ پتروشيمي در ايران و ساير كشورهاي جهان همواره يكي از عوامل اصلي عدم موفقيت اين پروژه‌ها بوده است، به‌طوري‌كه شناسايي و ارزيابي عوامل ايجاد اين مشكلات يكي از دغدغه‌هاي اصلي مديران اين پروژه‌ها است. با توجه به احساس نياز به نتايج چنين تحقيقي در ايران و اين‌كه طبيعت متفاوت اين پروژه‌ها در هر كشور به ما اجازه تطبيق نتايج تحقيقات در ساير كشورها با پروژه‌هاي داخلي را نمي‌دهد محققان دست به طراحي پروژه‌اي تحقيقي دراين زمينه زده‌اند. در اين تحقيق با تمركز بر ۳ هدف زير سعي شده كه با توجه بر فعاليت‌هاي ساخت و ساز در پروژه‌هاي پتروشيمي و مطالعه جامع تحقيقات داخلي و خارجي انجام شده در اين زمينه و با استفاده از روش تحقيقات ميداني و انجام مصاحبه با دست‌اندركاران اين پروژه‌ها شامل ۳گروه كارفرمايان، مشاوران و پيمانكاران ابتدا عوامل اصلي ايجاد هزينه‌هاي غير مترقبه در پروژه شناسايي شود، سپس اين عوامل بر اساس اهميت و تناوب وقوع در پروژه‌ها ارزيابي شود و نهايتاً پيشنهاداتي براي كاهش اثرات اين عوامل و يا جلوگيري از بروز آن‌ها ارايه شود. تعداد زياد پاسخ‌دهندگان به پرسشنامه و دقت محققان در برگزيدن نخبه‌ترين افراد براي پاسخگويي به آن مداركي است كه صحت نتايج اين تحقيق را تأييد مي‌کند.
واژه‌هاي كليدي: اضافه هزينه، پتروشيمي، كارفرما، مشاور، پيمانكار، ايران
۱- مقدمه
به دليل استفاده گسترده از فن‌آوری و ابزارآلات پيشرفته در فعاليت‌هاي مربوط به ساخت و ساز صنعت پتروشيمي، اين پروژه‌ها معمولاً ماهيت پيچيده‌اي دارند. اين پيچيدگي معمولاً باعث ايجاد اضافه هزينه‌هايي در پروژه مي‌شد كه لزوماً منجر به شكست پروژه نخواهد شد، ولي قطعاً به دست‌آوردهاي پروژه لطماتي وارد خواهد کرد و موفقيت پروژه را تحت تأثير قرار خواهد داد. به‌طور كلي اضافه هزينه به تفاوت مابين هزينه اوليه توافق شده در قرارداد و هزينه انجام شده تا هنگام تكميل پروژه اطلاق مي‌شود. يك پروژه ساخت و ساز زماني با اضافه هزينه مواجه مي‌شود كه در زمان اتمام عمليات ساخت هزينه‌اي بالاتر از برآورد اوليه يا رقم قرارداد به خود اختصاص داده باشد.
اطمينان از ميزان هزينه‌هاي يك پروژه، اولويت اول ذي‌نفعان پروژه (stakeholders) است. هزينه تمام شده هم‌چنين مي‌تواند به‌عنوان نشانگري كمي براي كنترل موفقيت و كارآيي پروژه مورد استفاده قرار گيرد. به عبارت ديگر، رضايت‌مندي كارفرماي يك پروژه از كاركرد پيمانكار يا مشاور بستگي مستقيم به چگونگي نظارت آن‌ها بر هزينه‌هاي پروژه دارد. به منظور دوام آوردن در عرصه رقابتي صنعت ساخت و ساز پتروشيمي، پيمانكاران و مشاوران ملزم به راضي ساختن كارفرماها در اين زمينه هستند.
به منظورشناسايي عوامل ايجاد تأخير در پروژه‌هاي نفت و گازي و نيز شناسايي عوامل ايجاد اضافه هزينه در پروژه‌هاي ساختماني در ايران تحقيقاتي در اين زمينه صورت گرفته است كه در سطور آينده به اختصار به آن‌ها پرداخته مي‌شود.
در سال ۲۰۱۰ تحقيقي تحت عنوان «مشكلات مديريت تداركات در پروژه‌هاي نفت و گازي در ايران» توسط محمدوفايي به همراه گروه ديگري از محققان انجام گرفت. اين محققان صنعت نفت و گاز ايران را بسيار پيچيده توصيف کردند. آن‌ها دلايل اين پيچيدگي را وجود تعداد زيادي پروژه از قبل برنامه‌ريزي نشده، تعدد پيمانكاران و تنوع بيش از اندازه فعاليت‌هاي پروژه‌ها عنوان كردند. به گزارش اين محققان عدم برنامه‌ريزي و مديريت مناسب و عدم تجربه كافي پيمانكاران و مشاوران ايراني، اين پروژه‌ها را همواره با تأخيرهاي طولاني و مشكلات بودجه‌اي مواجه مي‌كند به‌طوري كه هيچ يك از پروژه‌هاي گازي ايران در مدت زمان تعيين شده تمام نمي‌شوند و اين پروژه‌ها به‌طور متوسط ۶۰ درصد تأخير و ۲۰ درصد اضافه هزينه را تجربه مي‌كنند.
محسن‌دهقان در سال ۲۰۰۷ در مقاله‌اي تحقيقي با عنوان «طراحي چارچوبي براي مديريت هزينه پروژه‌هاي ساختماني در ايران» موفقيت يك پروژه را به‌طور كاملاً مستقيم وابسته به طراحي و اجراي يك سيستم مديريتي يك‌پارچه دانسته است. باتوجه به آن‌چه در اين مقاله گفته شده، هزينه در واقع نتيجه تصميمات مديران يك پروژه در مديريت منابع محدود است و نيز يكي از دلایل وجود ريسك بالا در هزينه پروژه‌هاي ساختماني در ايران، استفاده از روش برگزاري مناقصه براي انتخاب پيمانكار است. در اين روش سعي پيمانكاران بر اين است كه هزينه پيشنهادي خود را تا آن‌جا كه مي‌توانند پايين بياورند و به اين منظور درصدهاي ريسك بالايي را در برآوردهاي خود وارد مي‌کنند. پيمانكاران در اين روش بايد به دقت از كليه هزينه‌ها و ريسك‌هاي پروژه مطلع باشند و در حين اجراي پروژه بتوانند به خوبي آن‌ها را كنترل و مديريت کنند.
در اين مقاله سعي شده كه با استفاده از روش تحقيقات ميداني، به ثبت و طبقه‌بندي تجارب ارزشمند مديران پروژه‌هاي پتروشيمي در كشور پرداخته شود. تفاوت‌هاي اساسي اهداف و نتايج اين تحقيق با ساير تحقيقات قبلي انجام گرفته در اين زمينه عبارتند از:
۱٫ در تحقيق محمد وفايي، به مشكلات زمان و هزينه در پروژه‌هاي نفت و گازي پرداخته شده است و هم‌چنين روش انجام اين تحقيق، مطالعات ميداني است اما همان‌گونه كه قبلاً اشاره شد اين تحقيق با تمركز بر مديريت تداركات در پروژه‌ها انجام گرفته است.
۲٫ در تحقيق محمد دهقان كه در آن سعي شده چارچوبي براي كنترل هزينه‌هاي پروژه‌هاي ساختماني در ايران تهيه شود، از معلومات و تجربيات شخصي محققان استفاده شده است كه با وجود نتايج درخورتوجه نمي‌تواند روش مناسبي براي تحقيق به شمار آيد.
۳٫ در تحقيقي با عنوان«هزينه تأخير» در سال ۲۰۰۹، محققان به بررسي علل و عوامل بروز تأخير در پروژه‌هاي نفت و گاز ايران پرداختند و بررسي در خصوص عوامل ايجاد اضافه هزينه در اين پروژه‌ها صورت نگرفت.
۲- روش تحقيق
همان‌طور كه قبلاً اشاره شد روش تحقيق اين مقاله بر اساس انجام تحقيقات ميداني است. پرسشنامه اين تحقيق در۳ مرحله تكميل و تدوين شده است. در مرحله اول گزارش‌ها و تحقيقات قبلي در زمينه بررسي تأخير و اضافه هزينه در صنعت ساخت و ساز، به‌طوركلي، در ايران و خارج از كشور مطالعه شد و بدين‌وسيله ۵۱ فاكتور بالقوه مؤثر در اضافه هزينه پروژه‌ها شناسايي شد. در مرحله بعد و به منظور شبيه‌سازي اين ليست با شرايط پروژه‌هاي پتروشيمي داخل كشور با دو نفر از مديران مجرب پروژه‌هاي پتروشيمي كشور مصاحبه‌هايي صورت گرفت. در طي اين محاسبه‌ها تك‌تك عوامل بررسي شدند، بعضي از فاكتورها حذف يا ويرايش شدند و فاكتورهاي جديدي به ليست اضافه شد و در انتهاي اين مرحله تعداد فاكتورهاي ليست به ۴۴ عدد تغيير يافت. در مرحله سوم ليست جديد در مصاحبه‌هايي با ۳ نفر از مديران پروژه‌هاي پتروشيمي كشور مورد بررسي و كنترل مضاعف قرار گرفت. هم‌چنين در اين مرحله به منظور امكان بررسي بهتر عوامل افزايش هزينه در پروژه‌ها به ۵ گروه به شرح زير طبقه‌بندي شدند:
-عوامل مرتبط با كارفرما
-عوامل مرتبط با پيمانكار
-عوامل مرتبط با مشاور
-عوامل مرتبط با پروژه
-عوامل مرتبط با مصالح اوليه يا نيروي انساني
-عوامل مرتبط با شرايط خارجي
همان‌طور كه در جدول یک مشخص شده است، بعضي از فاكتورها در دو گروه طبقه‌بندي شده‌اند. علت اين امر وجود استثنائات يا برداشت‌هاي متفاوت در خصوص علل وقوع آن فاكتور است. هم‌چنين به منظور جلوگيري از تأثيرگذاري اين طبقه‌بندي بر نظرات پاسخ‌دهندگان به پرسشنامه، از ارايه اين طبقه‌بندي در پرسشنامه خودداري شده است.
از پاسخ‌دهندگان به پرسشنامه كه از ميان ۳ گروه از ذي‌نفعان پروژه شامل كارفرمايان، مشاوران و پيمانكاران انتخاب شده بودند درخواست شد كه براي هر فاكتور به‌طور جداگانه با توجه به اهميت وقوع آن فاكتور در افزايش هزينه‌هاي پروژه‌هاي پتروشيمي و تناوب تكرار آن فاكتور در پروژه‌ها دو عدد را از صفر تا ۴ انتخاب کنند. مقياس ذكر شده براي اهميت وقوع و تناوب تكرار به شرح زير است:
براي اهميت وقوع: عدد ۰ براي بدون اهميت، عدد ۱ براي اهميت كم، عدد ۲ براي اهميت متوسط، عدد ۳ براي اهميت زياد و عدد ۴ براي اهميت بسيار زياد.
براي تناوب تكرار: عدد ۰ براي عدم وقوع، عدد ۱ براي وقوع بسيار كم، عدد ۲ براي وقوع در بعضي از مواقع، عدد ۳ براي وقوع در اغلب موارد و عدد ۴ براي وقوع هميشگي.
جدول ۱: فاكتورهاي مؤثر در اضافه هزينه پروژه‌ها به همراه گروه بندي آن‌ها
گروه
فاكتور
شماره
مصالح يا نيروي انساني
عدم به‌كار‌گيري يا عدم وجود مهارت‌هاي مورد نياز
۱
خارجي
تورم و افزايش هزينه‌هاي ماشين‌آلات و تعمير، كارگر متخصص، مصالح خام و حمل و نقل
۲
نوسان در قيمت مواد اوليه مورد نياز بخش ساخت و ساز
۳
انتظار براي رسيدن مصالح يا تدارك مصالح مورد نياز
۴
بهره بالاي وام‌هاي دريافتي از بانك‌ها
۵
هزينه غير ثابت مواد توليدي
۶
توليد ناكافي مواد خام در كشور
۷
مشاور
تعيين مدت زمان ناكافي در قرارداد براي انجام پروژه
۸
رويه‌هاي اجرايي نامناسب در قرارداد
۹
سياست‌هاي نامناسب در قرارداد
۱۰
كيفيت نامناسب قرارداد يا ابهام در مدارك قرارداد
۱۱
روش تأمين كالا از طريق مناقصه
۱۲
۱۳
خارجي عدم دسترسي به اطلاعات ساخت و ساز
۱۴
روش نادرست برآورد هزينه‌ها
۱۵
برآورد غير دقيق هزينه‌ها
۱۶
مشاور برنامه‌ريزي نامناسب
۱۷
تغييرات متعدد در طراحي يا وجود خطا و اشتباه در طراحي
۱۸
وجود وقفه طولاني بين عمليات طراحي و مزايده يا مناقصه
۱۹
مشاور/پيمانكار
عدم هماهنگي بين گروه طراحي و پيمانكار اصلي
۲۰
ايجاد تغيير در گستره پروژه به دليل عدم مطالعات دقيق قبل از تنظيم قرارداد
۲۱
ايجاد تغيير در گستره پروژه به دليل طراحي مجدد و تغييرات بزرگ ديگر
۲۲
پيمانكار
مديريت مالي ضعيف در سايت پروژه
۲۳
پروژه/پيمانكار
رابطه ضعيف مابين گروه مديريت و نيروي كار
۲۴
خارجي/پيمانكار
خرابي تأسيسات در سايت پروژه
۲۵
وقوع شرايط پيش‌بيني نشده در سايت
۲۶
دزدي و هدر رفتن مصالح در سايت پروژه
۲۷
تأثيرات اجتماعي مانند مشاجره و نزاع در سايت پروژه
۲۸
شرايط ناسازگار جوي/آب و هواي بد
۲۹
تحقيقات ناكافي براي تعيين سايت پروژه
۳۰
پروژه
دوباره كاري
۳۱
كلاه‌برداري و فساد مالي
۳۲
عدم وجود فضاي رقابتي مابين پيمانكاران جزء‌ها يا وندورهاي پروژه
۳۳
عدم هماهنگي مابين عوامل اصلي قرارداد و وندورهاي پروژه
۳۴
كارفرما/پيمانكار
دعواي قضايي
۳۵
معلق ماندن پروژه در اثر ناسازگاري يا تضاد
۳۶
استفاده از روش‌هاي قديمي يا ناكارآمد براي ساخت و ساز
۳۷
مطالعات ناكافي قبل از شروع به ساخت
۳۸
انجام چند فعاليت ساخت و ساز مختلف به‌طور هم‌زمان
۳۹
وقوع اشتباه در زمان ساخت
۴۰
تسلط شركت‌ها و معاونين خارجي بر صنعت ساخت
۴۱
سياست‌هاي نامناسب دولت
۴۲
ايجاد موانع از طرف دولت
۴۳
كارفرما
روش پرداخت و فاينانس پروژه براي كار تمام شده
۴۴
۳- آناليز داده‌ها
براي آناليز داده‌هاي جمع‌آوري شده، از شاخص‌هاي تعريف شده تناوب، اهميت، شدت و نيز انحراف معيار، استفاده شده است و بر اين اساس مؤثرترين و غيرمؤثر‌ترين فاكتورها در اضافه هزينه پروژه‌ها و نيز فاكتورهاي با بيش‌ترين و كم‌ترين تناوب وقوع در پروژه مشخص مي‌شوند. اين فاكتورها علاوه بر آن‌كه با توجه به نظرات گروه‌هاي كارفرمايان، مشاوران و پيمانكاران به صورت جداگانه مشخص مي‌شوند، در نهايت با جمع‌بندي ضرايب به صورت كلي نيز مشخص مي‌شوند و همه آن‌ها در نهايت براي بررسي بيش‌تر و ارايه راه‌حل‌هاي پيشگيري مورد بررسي قرار مي‌گيرند.
براي آناليز داده‌ها ۳ شاخص تعريف شدند:
شاخص تناوب: اين شاخص، تكرار تناوب وقوع فاكتور مؤثر در اضافه هزينه پروژه را نمايش مي‌دهد.
شاخص اهميت: اين شاخص اهميت وقوع هر فاكتور را نمايش مي‌دهد.
شاخص شدت: به عنوان تركيبي از اهميت و تناوب وقوع يك فاكتور تعريف شده است.
به منظور پي بردن به ميزان هماهنگي و همبستگي ميان پاسخ‌دهندگان به پرسشنامه از ضريب اسپيرمن استفاده مي‌شود.
ضريب اسپيرمن مي‌تواند مابين ۱- تا ۱ باشد و نتايج به شرح زير تفسير مي‌شود:
– ضرايب نزديك به ۱-: همبستگي معكوس
– ضرايب نزديك به ۰: عدم وجود همبستگي خطي
– ضرايب نزديك به ۱: همبستگي مستقيم
شاخص‌هاي به دست آمده پس از تحليل نتايج پرسشنامه، براي تعيين رتبه از كوچك تا بزرگ مرتب شده است.
باتوجه به نتايج مشخص شد كه به‌طور كلي تفاوت چنداني بين اهميت و تناوب وقوع فاكتورهاي مختلف از نقطه نظر كارفرمايان، مشاوران يا پيمانكاران وجود ندارد به‌طوري كه ۱۰ فاكتور اول از نظر هر ۳ تا حدود زيادي يكسان هستند.
هم‌چنين از اين نتايج استنتاج مي‌شود كه تناوب وقوع يك فاكتور با شدت يا اهميت آن رابطه‌اي مستقيم دارد. به اين معني كه فاكتوري با تناوب وقوع بالا، با شدت بيش‌تري هزينه پروژه را تحت تأثير قرار مي‌دهد و بر عكس.
نتايج به دست آمده از تحليل داده‌ها براي ضريب اسپيرمن در جدول ۶ نمايش داده شده‌اند. از آن‌جايي كه نتايج همگي نزديك به عدد يك هستند مي‌توان نتيجه گرفت كه در همه شاخص‌هاي تناوب، اهميت و شدت ميان پاسخ‌دهندگان به پرسشنامه هماهنگي خوبي در خصوص رتبه‌بندي فاكتورها وجود دارد. بيش‌ترين ميزان هماهنگي مربوط به شاخص شدت و ميان زوج گروه كارفرما-پيمانكار و كم‌ترين ميزان هماهنگي مربوط به زوج گروه پيمانكار-مشاور و در خصوص شاخص اهميت است. به دليل هماهنگي بسيار بالا ميان پاسخ‌دهندگان به پرسشنامه مي‌توان به منظور سهولت بيش‌تر همه پاسخ‌ها را در يك گروه كلي مورد بررسي قرارداد.
جدول ۶: ضريب اسپيرمن براي شاخص‌هاي اهميت، تناوب و شدت
شاخص شدت
شاخص تناوب
شاخص اهميت
۰٫۹۴
۰٫۸۴۸
۰٫۹۱
كارفرما -پيمانكار
۰٫۹۳۷
۰٫۸۷۸
۰٫۸۴۶
پيمانكار -مشاور
۰٫۸۶۷
كارفرما -مشاور
۴- راه‌حل‌هاي پيشنهادي
براساس پاسخ‌هاي به دست آمده براي پرسشنامه، نتايج به دست آمده از آناليز اين داده‌ها، مصاحبه‌هاي نويسندگان اين مقاله با مديران پروژه‌هاي پتروشيمي كشور و مطالعه راه‌حل‌هاي پيشنهادي برگزيده محققان قبلي اين زمينه، راه‌حل‌هايي به عنوان پيشنهاداتي براي رفع يا تخفيف مشكلات اضافه هزينه در ادامه ارايه مي‌شود. موارد ارايه شده مربوط به ۱۰ فاكتور اول رتبه‌بندي شده توسط پاسخ‌دهندگان به پرسشنامه در جمع‌بندي شاخص‌هاي مختلف اهميت، تناوب و شدت مي‌باشند كه در زير درج شده است.
راه‌حل‌هاي پيشنهادي براي ده فاكتور اول به ترتيب رتبه جمع بندي:
– فاكتور شماره ۱۶: برآورد غير دقيق هزينه‌ها
راه‌حل پيشنهادي:
۱٫ انتخاب برآوردكنندگان هزينه متبحر و با تجربه
۲٫ تربيت برآوردكنندگان با برگزاري دوره‌هاي آموزشي و شركت در سمينارها
– فاكتور شماره ۱۷: برنامه‌ريزي نامناسب
۱- به حداقل رساندن زمان تلف شده پروژه
– فاكتور شماره ۱۸: تغييرات متعدد در طراحي يا وجود خطا و اشتباه در طراحي
۱٫ انتخاب مشاور متبحر و با تجربه
۲٫ كنترل مرتب طراحي‌ها توسط ناظر يا شخص چهارم مورد اعتماد
– فاكتور شماره ۲: تورم و افزايش هزينه‌هاي ماشين‌آلات و تعمير، كارگرمتخصص، مصالح خام و حمل و نقل
۱٫ تسريع در سفارش اقلام با تحويل طولاني به منظور پيشگيري از تأثير تورم بر هزينه آن‌ها
۲٫ جلوگيري از تأخير در پروژه به منظور تطابق بيش‌تر با تورم پيش‌بيني شده
۳٫ استفاده از نظرات متخصصين براي پيش‌بيني دقيق‌تر تورم
– فاكتور شماره ۳: نوسان در قيمت مواد اوليه مورد نياز بخش ساخت و ساز
۱- مطالعه دقيق فاكتورهاي ريسك در پروژه‌هاي نفت و گاز ايران به منظور برآوردي دقيق‌تر و نزديك‌تر به واقعيت
– فاكتور شماره ۱۰: سياست‌هاي نامناسب در قرارداد
۱- مشورت با حقوقدانان متبحر در امر قرارداد قبل از امضاي آن
– فاكتور شماره ۱۵: روش نادرست برآورد هزينه‌ها
۱- استخدام كارمندان برآوردكننده باسابقه توسط مشاور به منظور انتخاب بهترين روش برآورد از ميان روش‌هاي موجود
– فاكتور شماره ۲۰: عدم هماهنگي بين گروه طراحي و پيمانكار اصلي
۱- تعيين شخص حقوقي سوم به منظور رسيدگي به اختلافات ميان مشاور و پيمانكار
– فاكتور شماره ۳۷: استفاده از روش‌هاي قديمي يا ناكارآمد براي ساخت و ساز
۱٫ آشنايي پيمانكاران با آخرين روش‌ها و تكنولوژي ساخت و ساز
۲٫ تلاش دولت براي به روز کردن هرچه بيش‌تر پيمانكاران با ارايه تسهيلات به آن‌ها براي خريد تكنولوژي و آموزش پرسنل
– فاكتور شماره ۳۸: مطالعات ناكافي قبل از شروع به ساخت
۱- مطالعه عوامل مرتبط به سايت پروژه مانند نوع زمين، نزديكي به گسل‌هاي زلزله، آزمايشات خاك و نيز موقعيت سياسي و اجتماعي آن قبل از شروع به طراحي و برنامه‌ريزي.
– فاكتور شماره ۴۰: وقوع اشتباه در زمان ساخت
۱٫ انتخاب پيمانكار متبحر توسط كارفرما
۲٫ استخدام پرسنل باتجربه و كارآمد توسط پيمانكار
۳٫ آموزش پرسنل براي به دست آوردن مهارت‌هاي مورد نياز و عدم احتياج به استفاده از نيروي انساني غيرايراني
– فاكتور شماره ۴۲: سياست‌هاي نامناسب دولت
۱- دقت بيش‌تردر زمينه انتخاب تكنولوژي توسط دست‌اندركاران پروژه به منظور عدم معامله با كشورهايي كه از نظر سياسي با ايران در تضاد هستند.
۲-
۵- نتيجه‌گيري
در اين تحقيق تلاش گرديده كه مهم‌ترين عوامل مؤثر بر اضافه هزينه در پروژه‌هاي پتروشيمي ايران شناسايي شده و توسط متخصصين و دست‌اندركاران اين صنعت رتبه‌بندي و ارزش گذاري شود. به منظور شناسايي اين عوامل از تحقيقات قبلي مشابه در ايران و خارج از كشور و نيز از تجربيات مديران پروژه كشور استفاده شد.
نتايج اين تحقيق نشان مي‌دهد كه مشكلات مربوط به بخش مشاوران پروژه از مهم‌ترين و هم‌چنين پروقوع‌ترين فاكتورهاي مؤثر در هزينه پروژه‌ها مي‌باشند. در مراتب بعدي عوامل خارجي هم‌چون مشكلات تورم و تغيير در قيمت مواد و مصالح اوليه و موانعي كه به واسطه تصميمات سياسي و اقتصادي دولت ايجاد مي‌شود مؤثرترين عوامل افزايش هزينه پروژه‌ها هستند كه به دليل آن‌كه اين فاكتورها از عوامل خارجي محسوب مي‌شوند معمولاً كنترل كامل آن‌ها امكان‌پذير ناست. با اين حال راه‌حل‌هاي پيشنهادي براي كاهش اثر اين عوامل ارايه شده است.
با وجود دست‌يابي كامل محققان اين مقاله به اهداف مورد نظر اين تحقيق، مواردي وجود دارد كه مي‌توان به عنوان پيشنهاداتي براي تحقيقات بيش‌تر ارايه نمود. اول آن‌كه به منظور صرفه‌جويي در وقت و تسريع در انجام تحقيق، بهتر است كه پرسشنامه‌ها توسط خود محققان و در طي مصاحبه‌هاي حضوري به دريافت‌كنندگان پرسشنامه ارايه شوند. به تجربه دريافته شده است كه در اين صورت، پرسشنامه با دقت و علاقه بيش‌تري تكميل مي‌شود و نيز در صورت ابهام در فهم مواردي در پرسشنامه، به دليل حضور محققان اين موارد توضيح داده مي‌شود. از طرفي محققان مي‌توانند از توضيحات و تجربيات مصاحبه شونده براي تكميل تحقيقات خود استفاده برند.
براي تحقيقات بيش‌تر مي‌توان درباره اثر عوامل مرتبط با نيروي كاري، مصالح، ماشين‌آلات و تجهيزات مرتبط با پتروشيمي به‌طور اختصاصي يا تأثير عوامل خارجي بر درصدهاي اضافه هزينه به صورت كمي تحقيق کرد. هم‌چنين مي‌توان از داده‌هاي به دست آمده در اين تحقيق براي به دست آوردن چارچوبي براي كاهش اثرات عوامل شناخته شده در تحقيق بر هزينه پروژه‌هاي پتروشيمي ايران استفاده کرد. مطالعه فاكتورهاي ريسك اين پروژه‌ها از ديگر مواردي است كه مي‌تواند موضوع تحقيقات آتي باشد.
نخستين همايش مهندسي فرايند در صنايع نفت، گاز، پتروشيمي و انرژي- ۱۳۹۲
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.