توصیه‌های FIDIC به مهندسان مشاور آفریقای‌جنوبی چگونه مهندسان مشاور، ریسک و ادعا‌ها را کاهش می‌دهند؟ در ابتدا لازم به ذکر است که مطلب زیر یادداشتی مشورتی براساس اصول حاکم بر قراردادهای آفریقای جنوبی است که مطمئناً تطابق کامل با قوانین قراردادی ایران ندارد اما در کل می‌تواند در راستای فعالیت مهندسین مشاور و انعقاد قراردادهای […]
توصیه‌های FIDIC به مهندسان مشاور آفریقای‌جنوبی
چگونه مهندسان مشاور، ریسک و ادعا‌ها را کاهش می‌دهند؟
در ابتدا لازم به ذکر است که مطلب زیر یادداشتی مشورتی براساس اصول حاکم بر قراردادهای آفریقای جنوبی است که مطمئناً تطابق کامل با قوانین قراردادی ایران ندارد اما در کل می‌تواند در راستای فعالیت مهندسین مشاور و انعقاد قراردادهای خدمات مشاوره مفید باشد.
۱- این یادداشت مشورتی، فعالیت‌های معینی را توصیف می‌کند که مهندسان مشاور می‌توانند از آنها در پیمان‌های استاندارد برای کاهش مسؤولیت‌هایشان و کاهش ریسک‌ها و ادعا‌ها استفاده کنند. ابتدا مهم است مطمئن شویم که قراردادی توافقی و امضا شده برای طرفین قبل از این‌که سرویس‌های حرفه‌ای ارایه شوند، وجود دارد.
۲- مهندس مشاور باید جاهای خالی موجود در فرم موافقت مربوط به تشریح کار را با دقت پر کند. فضایی در صفحه موافقت برای توصیف پروژه، تحت شرایط خاصی برای توصیف بخشی که مربوط به مسؤولیت مهندس است، وجود دارد. عندالزوم باید به طرح نقشه‌ای که کارفرما قبول کرده است یا به ضمیمه مربوط به قرارداد ارجاع صورت گیرد. تعریف از «کارها» نباید هیچ نقطه مبهمی در بخش‌هایی از پروژه که مسؤولیت آن با مهندس است بر جای گذارد.
بخش‌های نامشخص در احداث پروژه‌ها شامل: سقف، ضد آب کردن پی، شرایط زمین‌شناختی زیرزمین و تعداد اندک افراد حمل‌کننده تیر و چوب، آهن یا بتون شکل گرفته برای ساختمان می‌باشد. بهتر است که کلمه «فقط» در انتها جای گیرد. اگر این کار صورت نگیرد، دادگاه‌ها ممکن است از نوع رفتار طرفین قرارداد، کارها و اقدامات مربوطه را استنباط نمایند و فقط با مفید بودن برای آرشیتکت، مهندس به پذیرش مسؤولیت‌های بیش‌تر سوق داده شود.
۳- مهندس باید در تشریح خدماتی که توسط آرشیتکت به او ارجاع داده می‌شود، کاملاً دقیق بوده و پاسخ او باید به صورت کتبی باشد و یک کپی از آن به مشتری داده شود. گاهی اوقات لازم است که مهندس برای راضی کردن مشتری با آرشیتکت مشورت کند. این کار بدین معنا نیست که مسؤولیت مهندس کم‌تر می‌شود و این مشورت او باید به صورت کتبی درآید. سیستم مهندسان و آرشیتکت‌های مستقل نمی‌تواند بدون این نوع مشورت‌‌ها کار کند. با این همه تا جایی که امکان دارد باید از دادن مشاوره رایگان جلوگیری شود تا مسؤولیت کم‌تری به‌وجود آید. یا این‌که باید مبلغی را برای آن پرداخت کرد. به یاد داشته باشید که ریسک مشاوره مهندس به مبلغ دریافتی یا پرداختی بستگی ندارد.
۴- در طی اجرای پروژه، مهندس نباید هیچ‌گونه دشواری، شک و خطر را از مشتری پنهان نماید. این مشتری است که پیشرفت و توسعه را شروع می‌کند و باید واقف باشد که خطرات اجتنابناپذیر هستند.
مشاور این الزام را دارد تا به مشتری برای شناسایی موقعیت‌ها و کاهش ریسک‌ها کمک کند، اما بعضی از درخواست‌های مشتری باعث افزایش ریسک می‌شود، مانند تمایل به شروع زود هنگام یا یک برنامه سریع، مشاور باید به مشتری توضیح دهد که حوادث را نمی‌توان «ضمانت» کرد. به عنوان مثال هیچ‌کس نمی‌تواند ضمانت کند که برنامه‌ریزی عالی اجرا می‌شود و یا تفسیر بررسی یک زمین، ماهیت خاک زیرین را به دقت پیش‌بینی کند.
۵- فرم‌های استاندارد موافقت CESA از مهندسان می‌خواهد تا طرح‌ها و مشخصات کامل را در اختیار پیمان‌کاران قرار دهد تا کارها را اجرا کند. علاوه بر این، شرطی برای مشتری وجود دارد تا کارکنان بخش نظارتی را طبق نظر مهندس، تعیین کند. همچنین مدارک مهندس باید برای پیمانکار کافی باشد تا کارها را اجرا کند و کارها زمانی خوب اجرا می‌شوند که کارکنان توسط مهندس تعیین شده باشند. آموزش‌های داده شده توسط نماینده مهندس برای تکمیل اسناد، معمولاً شامل هزینه بیش‌تری می‌باشد که البته باید در نظر گرفته شود و مورد تأیید نیز قرار بگیرد. یک مشاور، نباید مسؤولیت ارایه اسناد را به صورت حرفه‌ای بپذیرد و یا اجرای یک پروژه بدون هزینه اضافی را قبول نماید و به مشتری بگوید که توانایی انجام این کار را دارد.
۶- هنگامی که مشتری خواسته‌های خود را تغییر می‌دهد، اغلب باعث تغییر کردن برنامه و طراحی مجدد و شتابزده نقشه‌های جدید می‌شود. مهندس باید درک کند که مشتری یا آرشیتکت ممکن است که نتوانند از بروز چنین تغییراتی جلوگیری کنند، اگرچه این مشکلات را مهندس به وجود نیاورده است اما باید در مورد مشکلات ناشی از این تغییر برای مشتری صحبت کند و او را قانع کند. در مقابل مزایای فرضی تغییرات موردنظر، معایب احتمالی جبران و تعدیل گردد.
مشکلات ممکن است احتمال ادعاهای پیمانکار باشد، اگر اشتباهی در اصلاح شتابزده نقشه‌ها رخ داده باشد و هنگامی‌که تغییر به‌وجود می‌آید باید به این موضوع اشاره شود. مهندس مشاور نباید با تغییر مخالفت کند. بلکه باید برای رفع مشکل تلاش کند و افزایش ریسک را به مشتری توضیح دهد.
۷- اظهاراتی که به نظر معقول می‌رسند، ممکن است به هنگام بازنگری، نادرستی آنها به اثبات برسد. به عنوان مثال ممکن است بررسی یک زمین قبل از انجام هرگونه کاوشی به‌طور سرسری، رضایت بخش توصیف گردد، یعنی این کاری است که اکثر مهندسان انجام می‌دهند، اما به نظر می‌رسد که اگر بعداً کاوش‌‌ها، وجود سنگ در خاک را بین دو حفره نشان دهد، دیگر رضایت بخش نخواهد بود.
۸- در طی مرحله ساخت، مسؤولیت مهندس برای نظارت بر ساخت، در بند ۶-۲ فرم استاندارد، موافقت ذکر شده است. لطفاً توجه کنید که این بند در جولای ۲۰۰۳ اصلاح شده است. مهندس وظیفه دارد تا در مورد گروه نظارتی مورد نیاز برای پروژه به مشتری مشاوره دهد، اما مشتری هم باید درک کند که آنها نمی‌توانند هرگونه خطای احتمالی پیمانکار را شناسایی نمایند، چون آنها با استفاده از روش‌های نمونه‌گیری تصادفی، بازرسی خود را به انجام خواهند رساند. اگر مشتری بخواهد که هزینه کم‌تری پرداخت نماید و افزایش ریسک را بپذیرد، مشاور باید با او صحبت کند و شیوه بهینه و منطقی کنترل پروژه‌ها را به او گوشزد نماید.
۹- مهم است مشتری بداند که بازرسی نمی‌تواند چیزی را تضمین نماید. یک تست برای یک مورد خاص و تنها برای یک پارامتر خاص می‌تواند اجرا شود. بازرسی می‌تواند طول یک قطعه فولاد را اندازه‌گیری کند و یک یا چند تست بر روی آن انجام دهد و می‌تواند مکعب بتونی را بشکند و مقاومت آن را اندازه‌گیری کند، او می‌تواند چگالی خاک فشرده را در مناطق مشخصی کنترل کند، می‌تواند از متر برای اندازه‌گیری پوشش تقویت‌کننده در مناطق خاصی استفاده کند. او می‌تواند بگوید که آیا نتایج این بررسی‌ها در محدوده خطای مجاز (تولرانس) تعیین شده در طراحی‌ها، مشخصات یا عرف معمول قرار می‌گیرد یا خیر.
این تمام کاری است که می‌تواند با بازرسی انجام داده هرگونه اظهارنظری در ارتباط با کیفیت ساخت، صرفاً یک استنباط است که براساس مهارت، دقت و تجربه بازرس صورت می‌گیرد. در گزارش‌های بازرسی همیشه باید آنچه که واقعاً مشاهده شده است از آنچه که می‌توان استنباط کرد، تفکیک گردد. اغلب باید اشاره کرد که چه چیزهایی مشاهده نشده است و چرا، به عنوان مثال ممکن است دسترسی به یک مورد خاص بسیار پرهزینه و یا غیرممکن بوده باشد.
۱۰- در شرایط خاص قرارداد، مسؤولیت پیمان کار برای بازرسی و استانداردهای کیفیت باید مشخص گردد زیرا مسؤولیت اصلی برای اطمینان از این‌که کار به خوبی انجام شده است، متوجه پیمانکار می‌باشد و نماینده مهندس در این مورد مسؤولیتی ندارد.
پرسنل بازرسی در تشکیلات پیمانکار باید از آنهایی که مسؤول پیشبرد کار و کنترل هزینه هستند، مستقل باشند. این مسأله در مورد مسؤولیت ایمنی پروژه نیز صدق می‌کند. پیمانکار باید پرسنل کنترل کیفیت و ثبت تست‌‌ها و بازرسی‌‌ها را شناسایی کند و نقش نماینده مهندس باید شبیه مأمور حسابرسی باشد و از طریق بازرسی‌های تصادفی، صحت و درستی کار را کنترل نماید.
۱۱- در نهایت، پیمانکار، مهندس و آرشیتکت باید آگاه باشند که مواردی اجتنابناپذیر وجود خواهد داشت که نمی‌توان دقیقاً طبق مشخصات و نقشه‌های قبلی پروژه را پیش برد.
علاوه بر این، مهندس باید اطمینان حاصل کند که مشتری هم این موضوع را می‌داند در حالی‌که پیمانکار مسؤولیت اصلاح خطاهای ساخت را به عهده می‌گیرد، طراح باید بر این مسأله پافشاری کند که هیچ‌کس به غیر از خودش حق ایجاد تغییر در طرح‌ها و مشخصات را ندارد. طراح ممکن است به تنهایی در این زمینه قضاوت نماید. چه تغییرات به موقع اعمال شده باشند یا خیر. هنگامی‌که پیمان کار مدیریت اجرای پروژه را مستقل از طراح به عهده می‌گیرد، این شرط ضروری است.
منبع :
یادداشت مشورتی ۲۰/۸۵
بازبینی شده در ژانویه (۲۰۰۴)
کانون مهندسین مشاور آفریقای جنوبی
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.