فرایندهای زنجیره تأمین کالا و تجهیزات در پروژه‌های EPC

فرایندهای زنجیره تأمین کالا و تجهیزات در پروژه‌های EPC سهراب کیانی‌دهکردی   چکیده در ابتدا نگاهی تاریخی به پیدایش صنعت نفت و روند فعالیت‌های خرید در ۳ دوره مختلف صورت می‌گیرد. نقاط این ۳ دوره عبارتند از: ۱-اکتشاف نفت در ایران ۲-انقلاب اسلامی ۳-انحلال دفاتر خرید کالای خارج از کشور سپس فرایندهای خرید در پروژه‌های […]

فرایندهای زنجیره تأمین کالا و تجهیزات در پروژه‌های EPC

سهراب کیانی‌دهکردی

 

چکیده

در ابتدا نگاهی تاریخی به پیدایش صنعت نفت و روند فعالیت‌های خرید در ۳ دوره مختلف صورت می‌گیرد. نقاط این ۳ دوره عبارتند از:

۱-اکتشاف نفت در ایران

۲-انقلاب اسلامی

۳-انحلال دفاتر خرید کالای خارج از کشور

سپس فرایندهای خرید در پروژه‌های EPC در صنعت نفت ایران مورد بررسی قرار می‌گیرد و وابستگی بخش P به دو بخش E وc موردنظر قرار گرفته و مجموعه فعالیت‌های لازم در بخش p به تفکیک خرید داخلی و خارجی به تفصیل مورد تحقیق قرار می‌گیرد در این مقاله فرایندهای زنجیره تأمین کالا و تجهیزات به تفکیک در دو بخش خرید داخلی و خارجی به‌صورت موردی در پروژه‌های EPC و به استناد فرایندها در صنعت نفت معرفی می‌گردند و تفاوت فعالیت‌ها در دو بخش داخلی و خارجی از نقطه‌نظر فعالیت‌های مشترک، فعالیت‌های واحد طراحی، فعالیت‌های مرتبط با سازندگان و فروشندگان، فعالیت‌های خاص بخش بازرگانی، تأمین مدارک موردنیاز، شناسایی فروشنده، نحوه قرارداد، نحوه پرداخت، پیگیری حین ساخت، بازرسی، بسته‌بندی و ارسال کالا مورد توجه قرار می‌گیرد. نهایتاً در بخش نتیجه‌گیری با توجه به تعداد وزن فعالیت‌ها نسبت به تشخیص فعالیت‌های مؤثر در سرنوشت عملیات خرید بررسی صورت می‌گیرد.

روش تحقیق

در این مقاله روش تحقیق تاریخی، توصیفی می‌باشد و به منظور بررسی روند تاریخی فعالیت‌های خرید علاوه بر اطلاعات کتابخانه‌ای از فرم مصاحبه با مسؤولین سابق خرید کالای نفت در لندن و شارجه استفاده شده است. همچنین با توجه به حضور نویسنده مقاله در بطن اجرای فرایندهای تأمین کالا و تجهیزات داخلی و خارجی در یکی از پروژه‌های ملی کشور عملاً از روش اقدام‌پژوهی(ACTION RESEARCH) نیز استفاده شده. فرایندهای خرید و وزن‌های مربوطه به استناد اسناد پیمان‌های EPC در یکی از پروژه‌های شرکت ملی مهندسی ساختمان نفت ایران تهیه شده‌اند. در بخش نتیجه‌گیری از نمودار و جدول نیز برای بررسی رابطه فعالیت‌های بخش P با دو بخش دیگر استفاده می‌شود.

۱-نگاهی اجمالی به پیدایش صنعت نفت ایران:

نام ایران به عنوان اولین کشور واقع در منطقه خاورمیانه که حدود یکصد سال پیش به نفت رسید. در تاریخ جهان ثبت شده است. این کشف مهم که باعث تحولات مهم و پیچیده اقتصادی، سیاسی و اجتماعی ایران در سال‌های بعد از آن شد با رایزنی‌های (آنتون کتابچی) با سرمایه‌دار معروف انگلیسی «ویلیام ناکس دارسی» آغاز شد. با عقد قرارداد میان «دارسی» و دولت ایران عملیات اکتشاف نفت به طور رسمی از سال ۱۲۷۹ شمسی آغاز شد. اولین نشانه‌های نفت در چاه حفر شده در منطقه «چاه‌سرخ» در غرب ایران دیده شد ولی با قطع جریان از این چاه عملیات در این منطقه متوقف شده، وسایل و ادوات به جنوب‌غرب منطقه و (بعداً میدان نفتان) در مسجد سلیمان حمل شد. در سال ۱۲۸۷ شمسی فوران نفت از چاه مسجد سلیمان هنگامی که تنها دو روز به پایان مهلت اعتبار امتیاز نامه اعطایی شاه ایران به دادرسی باقی مانده بود آغاز شده و بدین‌گونه صنعت نفت در ایران شکل گرفت

(برگین-دانیل-ترجمه غلامحسین صالحیار-۱۳۷۴).

۲-مروری بر سابقه خرید کالا و تجهیزات در صنعت نفت ایران:

با توجه به بررسی به عمل آمده می‌توان سابقه خرید کالا و تجهیزات در صنعت نفت ایران را در دوره‌های زیر مورد بررسی قرار داد:

*دوران اول: خرید کالا و تجهیزات تا قبل از وقوع انقلاب اسلامی ایران-۱۳۵۷

*دوران دوم: خرید کالا و تجهیزات پس از انقلاب تا زمان انحلال دفاتر خرید کالای نفت ایران در خارج از کشور ۱۳۵۷-۱۳۸۰

*دوران سوم: خرید کالا و تجهیزات پس از انحلال دفاتر خرید کالای نفت در خارج از کشور تاکنون ۱۳۸۶

۱-۲)دوران اول: خرید کالا و تجهیزات صنعت نفت تا قبل از وقوع انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷:

در ابتدا ایرانیان فاقد نیروی انسانی مجرب، متخصص، تکنولوژی موردنیاز، سرمایه لازم، توانمندی مدیریتی و ساختارهای زیربنایی مربوط برای انجام عملیات خرید تجهیزات و کالا، اکتشاف، استخراج، انتقال، پالایش، فراورش و صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی، مربوط بودند.

در قریب به ۵۰ سال امتیاز اکتشاف و استخراج و فروش در محدوده معین و گسترده‌ای از خاک ایران برای زمان نسبتاً طولانی در مقابل دریافت درصدی از سود خالص که عمدتاً حساب و کتاب آن در اختیار دارنده امتیاز بود به شرکت‌های خارجی که در حمایت دولت‌های مقتدر بیگانه بودند واگذار می‌گردید. تلاش در جهت اداره امور صنعت نفت توسط ایرانیان در طی ۴۰ سال شکل گرفت. اولین نشانه‌های این احساس در دوران رضاشاه پهلوی در قرارداد ۱۹۳۳ با ذکر ضرورت اعزام محصلین ایرانی به خارج از کشور و جایگزینی کارکنان خارجی از اتباع ایرانی آشکار گردید. نشانه بعدی این احساس را می‌توان در قرارداد گس-گلشیان با ذکر ضرورت ارتقای نقش ایرانیان در ساماندهی امور شرکت نفت مشترک و بهبود وضعیت معیشتی آنها پیدا کرد.

اگرچه مقاومت‌های شدیدی از جانب شرکت‌ها و دولت‌های خارجی و حتی گروه‌های داحلی با این احساس توانمندی اداره امور نفت توسط ایرانیان وجود داشت که می‌توان برای مثال جمله سپهبد رزم‌آرا، نخست‌وزیر وقت ایران در سال ۱۳۲۹ شمسی مبنی بر آن‌که «ملت ایران لیاقت اداره صنایع نفت خود را ندارد» ارایه کرد لیکن در ۲۹ اسفند سال ۱۳۲۹ اراده ملی در قانون ملی شدن صنعت نفت مبنی بر تصدی دولت درآمدن کلیه عملیات اکتشاف، استخراج و بهره‌برداری منابع متجلی شد(نصیری-۱۳۸۰).

مخالفت کمپانی‌های معتبر و دولت‌های مقتدر خارجی پس از سرنگونی دولت دکتر مصدق به نوعی در قرارداد کنسرسیوم در سال ۱۳۳۴ تبلور یافت لیکن خواست مردم و منافع ملی به‌صورت بطئی بسیار کمرنگ‌تر از قانون ملی شدن صنعت نفت در قرارداد «سن‌موریس» آشکار گردید به‌طوری‌که حوزه عملیات شرکت‌های دارنده امتیاز نفت کاهش و مدیریت و اجرای عملیات نفتی هر چند به‌صورت ظاهری به شرکت ملی نفت ایران انتقال یافت.

در این دوره تأمین کالای موردنیاز صنعت نفت به دو منظور زیر تأمین می‌شده است:

گروه-۱)قطعات یدکی جهت واحدهای صنعتی و یا تجهیزات صنعتی نفت که قبلاً خریداری شده بودند.

گروه-۲)تجهیزات و کالای موردنیاز در واحدهای صنعت نفت در دست احداث

گروه ۱ عمدتاً از طریق شرکتی به نام IROS که در لندن بوده است و مالکیت و مدیریت آن انگلیس بوده است تأمین می‌شده. منابع خرید معمولاً محدود و از شرکت‌های صنعتی معتبر جهانی بوده‌اند البته بعضاً بخشی از کالای گروه ۱ نیز که مربوط به شرکت فلات قاره و قطعات سکوهای نفتی و تجهیزات حفاری بوده است از محل دفتر شارجه نیز تأمین می‌شده است.

گروه ۲ عمدتاً از طریق شرکت‌های پیمانکاری خارجی که به صورت «کلید در دست» تأسیسات صنعت نفت را طراحی و اجرا می‌کرده‌اند خریداری می‌شده است و یا بخشی از آن از طریق شرکت IROS و یا دفتر شارجه و با مدیریت افراد خارجی صورت می‌گرفته است.

۲-۲)دوره دوم: خرید کالا و تجهیزات پس از انقلاب تا زمان انحلال دفاتر خرید کالای نفت ایران در خارج از کشور (۱۳۵۷-۱۳۸۰):

با وقوع انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ شمسی اساس قوانین و جو حاکم بر کشور متحول شد.

به فاصله اندکی پس از پیروزی انقلاب با تجاوز صدام و شروع جنگ در ۱۳۵۹ به دلیل قرابت جغرافیایی صنایع و تأسیسات استخراج نفت به عراق و در تصرف بودن و یا در تیررس بودن دشمن، این تأسیسات آسیب زیادی وارد شد. تمامی استان‌های خوزستان، ایلام، کرمانشاه که در برگیرنده مناطق نفتخیز و بزرگترین تأسیسات نفتی بود در مناطق جنگی قرار داشت علاوه بر آن جنگ نفتکش‌ها و مخالفت سیاسی کشورهای قدرتمندی مانند ایالات متحده آمریکا و همچنین مهاجرت نیروهای متخصص و ورزیده صنعت نفت از کشور همگی عامل تشدید عدم پیشرفت مناسب در صنعت نفت شد. بی‌تجربگی و یا وجود ضعف در سازمان مدیریتی کشور و صنعت نفت نیز مزید بر علت شد تا مشکلات این صنعت مضاعف گردد.

علی‌رغم تأثیرات منفی فوق، اجبار و ضرورت تأمین مایحتاج مورد نیاز صنعت و سیاست کلی جایگزینی واردات در ارتقای توانمندی داخلی در بخش خرید بسیار مؤثر بود. بعد از انقلاب حوالی سال ۱۳۵۸ قرارداد با IROS لغو شده است و امور بازرگانی شرکت نفت فعال می‌شود و آیین‌نامه معاملات در بازرگانی نفت در سال ۱۳۵۸ توسط مجمع عمومی وزارت نفت تصویب و تمام عملیات بازرگانی با استناد به این آیین‌نامه اجرا می‌شوند.

پس از تصویب آیین‌نامه معاملات بازرگانی نفت در ابتدا دفتر لندن جایگزین IROS گشت که توسط ایرانیان اداره می‌شد و سپس دفتر شارجه-کانادا- ژاپن-چین و مسکو فعال می‌شوند.

در ابتدا در این دفاتر از نیروهای تخصصی و مسلط به صنعت نفت و امور بازرگانی استفاده می‌شده است و تعداد پرسنل محدود بوده است لیکن در سال‌های بعد به مرور افراد غیرنفتی و یا بدون سابقه فعالیت‌های صنعت نفت و بازرگانی و بنا بر روابط به عنوان امتیاز شغلی به این دفاتر مأمور شده و با توجه به حاکمیت مقررات و آیین‌نامه‌های دولتی و همچنین ماهیت مناقصه به معنای خرید از ارزان‌ترین پیشنهاد و جایگزین پارامتر مالی به جای کیفیت کاهش بهره‌وری و افزایش حجم نیروی انسانی در این دفاتر صورت می‌گیرد و ماهیت کار این دفاتر مورد سؤال قرار می‌گیرد. حساسیت‌های غیرتخصصی در مورد اعزام نیروها به دفاتر خرید کالای نفت خارج از کشور باعث کاهش عملکرد تخصصی این واحدها گردید و نهایتاً به دلیل فعالیت شرکت‌های گاز، پتروشیمی و نفت و فعال شدن امور بازرگانی سیاست تمرکززدایی در خرید و همچنین فعال شدن پیمانکاران EPC انجام عملیات خرید توسط شرکت‌ها جایگزین سیاست خرید متمرکز گردید و از حوالی سال ۱۳۷۴ انحلال دفاتر خرید کالای نفت در خارج از کشور شروع شد. (مصاحبه محقق با مدیران سابق خرید کالای نفت خارج از کشور-دفتر لندن-دفتر شارجه)

۳-۲)دوره سوم: خرید کالا و تجهیزات پس از انحلال دفاتر خرید کالای نفت در خارج از کشور تاکنون۱۳۸۶:

در این دوره سیاست تمرکززدایی در خرید و انجام عملیات خرید به صورت مجزا در صنایع نفت/گاز، پتروشیمی و همچنین توسط پیمانکاران EPC داخلی و پیمانکاران خارجی شرکت پشتیبانب ساخت و تهیه کالای نفت تهران اجرا گردید، عملاً خرید کالای مورد نیاز در صنایع نفت، گاز، پتروشیمی یا توسط واحدهای تدارکات بخش مربوطه و یا در پروژه‌های در دست تأمین توسط سازمان‌های ذیربط و همچنین پیمانکاران EPC داخلی و خارجی و یا از طریق شرکت پشتیبانی ساخت و تهیه کالای نفت تهران صورت گرفته است. تنوع مراکز خرید در این دوره و تمرکززدایی در خرید در صنعت نفت ویژگی‌های این دوره می‌باشند.

۳-فرایندهای خرید در پروژه‌های EPC:

در پروژه‌های EPC فعالیت‌ها در ۳ بخش مهندسی، خرید و اجرا به یکدیگر وابسته و از یکدیگر متأثر می‌باشند. فعالیت‌های بخش خرید وابسته به فعالیت‌های بخش طراحی می‌باشند و از طرف دیگر اتمام فعالیت بخش طراحی در بعضی تجهیزات منوط به دریافت اطلاعات تکمیلی از سازندگان و یا پیشنهاددهندگان کالا می‌باشد به‌عبارتی در بعضی از موارد فعالیت بخش طراحی نیز وابسته به دریافت پاسخ از بخش خرید می‌باشد. از طرف دیگر اجرای عملیات مختلفی در سایت منوط به تکمیل شدن و یا پیشرفت فعالیت‌های خرید می‌باشد لیکن فعالیت بخش اجرا تا حدود کم‌تری تأثیر بر روی بخش خرید دارد. در اینجا فرایندهای خرید در پروژه‌های EPC را به تفکیک در بخش‌های زیر مورد بررسی قرار می‌دهیم:

۱٫فرایندهای مشترک در خریدهای داخلی-خارجی

۲٫فرایندهای خاص خرید خارجی

۳٫فرایندهای خرید متأثر از فعالیت‌های مهندسی

۴٫فعالیت‌های خرید که در دوره انجام عملیات خرید در زمان اجرا تأثیر دارند

۵٫فعالیت‌های خرید مرتبط با سازندگان-فروشندگان

۱-۳)فرایندهای مشترک در خریدهای داخلی و خارجی(۱۶فرایند)

در خرید کلیه تجهیزات چه از داخل کشور و چه از خارج کشور فعالیت‌هایی وجود دارد که باید صورت گیرد و در هر دو نوع خرید مشترک می‌باشد کلیه فعالیت‌های لازم در بخش خرید داخلی در خرید خارجی نیز انجام می‌گیرد لیکن با توجه به تعداد بیش‌تر فعالیت‌های اضافی در بخش خرید خارجی وزن فعالیت‌های مشترک در دو نوع خرید متفاوت می‌باشد سهم فرایندهای مشترک که همان خریدهای داخلی می‌باشند در دو بخش از کل فرایندهای خرید داخلی-خارجی به تفکیک در نمودار (۱) نشان داده شده است:

فعالیت‌های مشترک در دو بخش خرید داخلی و خارجی به شرح جدول (۱) می‌باشند:

جدول-۱ فعالیت‌های مشترک در خرید داخلی و خارجی

ردیف

شرح فرایند

۱

تهیه و تدوین و ارسال مدارک مناقصه برای سازندگان /فروشندگان مورد تأیید

۲

اخذ استعلام و دریافت پیشنهاد از سازندگان /فروشندگان

۳

پاسخ به سؤالات فنی سازندگان/فروشندگان

۴

بررسی فنی مالی پیشنهادات با در نظر گرفتن زمان ساخت و حمل کالا

۵

تأیید فنی سفارش کالا توسط کارفرما/مشاور و ارسال ۴ نسخه مدارک سفارش کالا به کارفرما/مشاور

۶

تعیین شرکت سازنده/فروشنده

۷

تأیید مقادیر لوازم یدکی، لوازم اصلی و ابزار دقیق اختصاصی توسط کارفرما به نحوی که حمل جنس اصلی و لوازم یدکی مربوط همزمان انجام شود.

۸

تهیه و ارسال نقشه‌های اولیه سازندگان/فروشندگان فهرست و کاتالوگ لوازم یدکی مشخصات فنی و نقشه‌های لوازم یدکی نقشه‌های تشریحی آنها به کارفرما

۹

انتخاب بازرسی شخص ثالث و تأیید آن توسط کارفرما/مشاور

۱۰

برنامه زمان‌بندی انجام آزمایش‌های و بازرسی‌ها بر روی دستگاه‌ها

۱۱

ساخت کالا

۱۲

انجام بازرسی کنترل کیفی توسط بازرس شخص ثالث و ارسال نتایج Test certificate و تأیید کارفرما

۱۳

تهیه و ارسال مدارک (راهنمای نصب، بهره‌برداری و تعمیرات، لیست لوازم یدکی ۳ ساله، نقشه‌های جانمایی) به کارفرما

۱۴

بارگیری و تخلیه از شرکت سازنده/ فروشنده به کارگاه

۱۵

گزارش نهایی کلیه آزمایش‌های همراه داده‌ها و نتیجه و گواهی آزمایشات سازنده به کارفرما

۱۶

تهیه و ارسال کالای وارده به همراه Packing list پس از دریافت کالا به انبار پیمانکار

۲-۳)فرایندهای خاص در خریدهای خارجی (گشایش اعتبار اسنادی-حمل و نقل خارجی کالا- ترخیص) (۵ فرایند)

در کلیه خریدهای خارجی تعدادی از فرایندها وجود دارند که خاص این نوع خرید می‌باشند. این نوع خریدها یکی از نوع مبادله وجه کالا، حمل و نقل و ترخیص با خریدهای داخلی متفاوت می‌باشند که ویژگی‌های منحصربه‌فرد خرید خارجی به شرح مندرج در جدول (۲) می‌باشند.

ردیف

شرح فرایند

وزن

۱

ارایه و تأیید performa invoice توسط کارفرما/مشاور

۲

۲

گشایش اعتباری اسنادیL/C و یا توافق در مورد نوع انتقال ارز

۳

۳

انتخاب شرکت بیمه (بعضاً قبل از گشایش اعتبار صورت می‌گیرد)

۲

۴

بارگیری از مبدأ یا کشور سازنده

۵

۵

ترخیص و بارگیری از گمرک

۴

*

جمع وزن فرایندهای خاص در خریدهای خارجی

۱۶

در خریدهای داخلی به جای صدور Perfoma invoice  از پیش فاکتور و یا قرارداد خرید داخلی استفاده می‌شود لیکن در خریدهای داخلی به دلیل رد و بدل شدن یک نوع ارز نیازی به گشایش L/C نمی‌باشد همچنین موضوع ترخیص در این نوع خرید مفهومی ندارد. عملاً فعالیتی که خرید خارجی را از خرید داخلی متمایز می‌نماید در ۳ بخش بازرگانی: گشایش اعتبار اسنادی- حمل و نقل خارجی- ترخیص، متمرکز می‌باشد. سایر فعالیت‌های مربوط به بخش Procurement در خریدهای خارجی و داخلی از مشابهت زیادی در فرایندها برخوردار است وزن فعالیت‌های فوق از کل فعالیت‌های خرید خارجی جمعاً ۱۶ در کل وزن ۱۰۰ می‌باشد و تعداد این فعالیت‌ها ۵ فرایند خرید خارجی.

در نمودارهای شماره (۲) و (۳) این نسبت‌ها نشان داده شده است.

۳-۳) فعالیت‌های خرید متأثر از فعالیت‌های مهندسی(۹ فرایند):

در پروژه‌های EPC فعالیت‌های مهندسی تأثیر قابل توجهی نیز در مراحل مختلف فعالیت‌های بخش خرید دارد و به همین جهت می‌توان گفت که خرید در پروژه‌های EPC در صنعت نفت فعالیتی است مهندسی/بازرگانی. در اینجا به فعالیت‌هایی از بخش خرید که از مهندسی متأثر است به شرح مندرج در جدول (۳) می‌پردازیم:

جدول -۳-۳ عنوان فعالیت‌های متأثر از مهندسی به تفکیک وزن در خریدهای خارجی و داخلی

ردیف

شرح فرایند

وزن در خرید داخلی

وزن در خرید خارجی

۱

تهیه و تدوین و ارسال مدارک مناقصه برای سازندگان/فروشندگان مورد تأیید

۴

۵

۲

پاسخ به سؤالات فنی سازندگان/فروشندگان

۲

۲

۳

بررسی فنی پیشنهادات با در نظر گرفتن زمان ساخت

۲

۲

۴

تأیید فنی سفارش کالا توسط کارفرما/ مشاور

۵

۲

۵

تأیید مقادیر لوازم یدکی، لوازم اصلی و ابزار اختصاصی توسط کارفرما

۶

۲

۶

تهیه و ارسال نقشه‌های اولیه سازندگان/فروشندگان، فهرست و کاتالوگ لوازم یدکی مشخصات فنی و نقشه‌های لوازم یدکی به کارفرما

۵

۲

۷

انجام بازرسی کنترل کیفی توسط بازرس شخص ثالث و ارسال نتایج و test certificate

۶

۴

۸

تهیه و ارسال مدارک و راهنمایی نصب، بهره‌برداری، تعمیرات لیست،…

۶

۲

۹

گزارش نهایی کلیه آزمایش‌ها همراه داده‌ها و نتیجه و گواهی آزمایش‌های سازنده به کارفرما

۷

۲

×

جمع کل وزن فعالیت‌های مشترک با مهندسی به تفکیک در دو نوع خرید داخلی و خارجی

۴۳

۲۳

در فعالیت‌های فوق وزن فعالیت‌های مهندسی در حین عملیات ساخت در سایر فعالیت‌ها دیده شده است و به صورت مشخص برای این بخش وزنی لحاظ نشده.

در نمودارهای (۴و۵و۶و۷) تعداد و وزن فعالیت‌های مهندسی خرید به تفکیک در دو نوع داخلی و خارجی نشان داده شده است:

۴-۳)-فعالیت‌های خرید که در دوره انجام عملیات خرید در زمان اجرا تأثیر دارند(۲فرایند):

وظیفه اصلی بخش خرید تأمین مقدار کافی /با مشخصات منطبق بر اسناد مورد تأیید مهندسی/در زمان مناسب و با قیمت مناسب می‌باشد. عملاً هرگونه تأخیری در تأمین کالا منجر به طولانی شدن مدت اجرای پروژه می‌گردد. بعضی از فعالیت‌های بهش خرید که قبل از رسیدن کالا می‌تواند باعث تأخیر عملیات اجرایی گردد عبارتند از:

۱٫تهیه و ارسال نقشه‌های اولیه سازندگان/فروشندگان فهرست و کاتالوگ لوازم یدکی، مشخصات فنی و نقشه‌های لوازم یدکی

۲٫تهیه و ارسال مدارک راهنمایی نصب و بهره‌برداری و تعمیرات لیست لوازم یدکی، نقشه جانمایی،…

به عبارت دیگر بخشی از فعالیت‌های خرید که منجر به دریافت نقشه‌های فنی جهت اجرای عملیات ساختمانی، برقی، مکانیکی می‌گردند می‌توانند در صورت تأخیر باعث توقف عملیات اجرایی گردند.

۵-۳)- فرایندهای خرید مرتبط با سازندگان/فروشندگان:

از بین فرایندهای عملیات خرید تعدادی از این فرایندها مستقیماً به عملکرد و ویژگی‌های شرکت‌های سازنده و یا فروشنده بستگی دارد. این وابستگی در درجه اول به دانش مهندسی و در مراحل بعدی به توانمندی تکنولوژیکی، قدرت رقابت و سایر ویژگی‌های فنی-بازرگانی شرکت‌های سازنده و فروشنده و کشور محل استقرار آنها بستگی دارد. این فرایندها به شرح زیر می‌باشد:

جدول -۴-فرایندهای خرید مرتبط با سازندگان/فروشندگان

ردیف

شرح فرایند

وزن در خرید داخلی

وزن در خرید خارجی

۱

تهیه و تدوین و ارسال مدارک مناقصه برای سازندگان /فروشندگان

۴

۵

۲

پاسخ به سؤالات فنی سازندگان/فروشندگان

۲

۲

۳

تأیید مقادیر لوازم یدکی و ابزار اختصاصی

۶

۲

۴

تهیه و ارسال نقشه‌های اولیه سازندگان/فروشندگان

۵

۲

۵

برنامه زمان‌بندی انجام آزمایش‌ها و بازرسی‌ها بر روی دستگاه‌ها

۶

۲

۶

ساخت کالا

۲۰

۵۰

۷

انجام بازرسی کنترل کیفی توسط بازرس شخص ثالث و ارسال نتایج و test certificate و تأیید کارفرما

۶

۴

۸

تهیه و ارسال مدارک و راهنمایی نصب، بهره‌برداری، تعمیرات لیست،…

۶

۲

۹

گزارش نهایی کلیه آزمایش‌ها همراه داده‌ها و نتیجه و گواهی آزمایش‌های سازنده به کارفرما

۷

۲

۱۰

تهیه و ارسال داده به همراهpacking list

۶

۲

×

جمع کل وزن فعالیت‌ها به تفکیک در دو بخش خرید خارجی و داخلی

۶۸

۷۳

 

۴-نتیجه‌گیری

از آنجا که عملیات خرید در صنعت نفت شامل فرایندهای مرتبط با گروه‌ها و مجموعه‌های مختلفی از سایر بخش‌ها می‌باشد و در این مقاله فرایندهای خرید مورد بررسی قرار گرفت می‌توان با اتکا به وزن عملیات خرید مرتبط با سازندگان /فروشندگان که در نمودارهای شماره ۸و۹وجدول ۴ نشان داده شده است (در خرید داخلی ۶۸ از ۱۰۰ و در خرید خارجی ۷۳ از ۱۰۰) ادعا نمود که مهم‌ترین بخش از فرایندهای خرید در ارتباط با سازندگان/فروشندگان می‌باشد.

لذا می‌توان بیان کرد که مهم‌ترین بخش عملیات خرید تعیین صحیح سازنده/فروشنده می‌باشد و همچنین نقش فرایندهای مرتبط با مهندسی در عملیات خرید بسیار برجسته و تعیین‌کننده است. (در بخش خرید داخلی ۴۳ از ۱۰۰ و در بخش خرید خارجی ۲۳ از ۱۰۰) لذا بخش مهندسی خرید در زمان عقد قرارداد و شروع عملیات ساخت، اعلام صحیح مقدار و مشخصات موردنیاز نظارت بر ساخت و پیگیری‌های مربوطه نقش تعیین‌کننده‌ای دارد.

منبع:

 

مستندات علمی-حرفه‌ای نظام اجرای پروژه‌ها جلد (۴)