بیمه روش جبران خسارت در حمل و نقل دریایی- قسمت دوم

بیمه روش جبران خسارت در حمل و نقل دریایی- قسمت دوم

منبع: http://hasanilaw.blogfa.com

گردآورندگان

رضاباقری – عادل بشیری – علی مبلغی – حسین اردمه

روز گذشته قسمت نخست «بیمه روش جبران خسارت در حمل و نقل دریایی» به چاپ رسید. دومین قسمت این مقاله از نگاهتان می‌گذرد.

جزییات پوشش‌های بیمه کشتی

اموال و منافعی که تحت عنوان بیمه کشتی توسط شرکت‌های بیمه مورد تأمین قرار می‌گیرد عبارتند از:

بدنه و ماشین‌آلات کشتی: Hull and Machinery

در صورتی که بدنه و ماشین‌آلات به عنوان مورد بیمه تحت پوشش بیمه قرار گیرد، بیمه‌گر تعهد می‌کند در صورت از بین رفتن کشتی و یا آسیب دیدن بدنه، ماشین‌آلات و تأسیسات و ملزومات آن ناشی از وقوع هر یک از خطرهای بیمه شده، زیان وارد به بیمه‌گذار را تا حداکثر مبلغی که به‌عنوان ارزش مورد بیمه در بیمه‌نامه تعیین شده با توجه به شرایط بیمه‌نامه جبران نماید. در این صورت تعهد بیمه‌گر جبران خسارت به شئ مورد بیمه است.

در صورت از بین رفتن کشتی مبلغ بیمه شده و یا ارزش روز کشتی، هر کدام که کم‌تر باشد، پرداخت می‌شود، مگر این‌که بیمه کشتی مبتنی بر مبلغ توافق شده بیمه شده باشد در این صورت تعهد بیمه‌گر پرداخت همان مبلغی است که مورد توافق قرار گرفته است و لو این‌که ارزش روز کشتی کم‌تر از آن مبلغ باشد. در صورت آسیب‌دیدگی کشتی تعهد بیمه‌گر جبران هزینه تعمیر و بهای قطعات تعویضی و متفرعات آن خواهد بود.

بدیهی است پرداخت خسارات جزء در صورتی مورد تعهد بیمه‌گر خواهد بود که کشتی در بیمهTotal lossمقابل این‌گونه خسارت‌ها نیز بیمه شده باشد وگرنه چنانچه کشتی به‌صورت شده باشد بیمه‌گر تنها در صورت از بین رفتن کامل کشتی (واقعی یا فرضی) متعهد خواهد بود. خسارت‌های مربوط به کشتی مقابل که بیمه‌گر کشتی بیمه شده متعهد به جبران آن می‌باشد.

(جبران یک چهارم بقیه خسارت‌ها بر عهده انجمن‌های حمایت و غرامت(P.&I.club) است. این خسارت‌ها عبارتند است از:

۱– از بین رفتن کامل کشتی دیگر و یا اموال موجود در آن.

۲– هزینه تعمیر کشتی دیگر.

۳– زیان ناشی از تأخیر در مسافرت کشتی دیگر و یا تأخیر در حمل محمولات آن.

۴– زیان مربوط به از دست رفتن منافع یا کرایه کشتی دیگر یا اموال موجود در آن.

۵– هزینه جبران خسارت‌های وارد به اموال موجود در کشتی دیگر.

۶– تغذیه در رابطه با زیان همگانی کشتی دیگر یا اموال موجود در آن کشتی.

۷– سهم زیان همگانی کشتی دیگر یا اموال آن کشتی (سهم زیان همگانی کرایه نیز مشمول تعهد می‌باشد.)

۸– سهم کشتی دیگر و یا اموال موجود در آن از هزینه نجات طبق قراردادی که به این منظور منعقد شده است.

۹– سهم کشتی دیگر و یا اموال موجود درآن از هزینه نجات طبق قراردادی که به این منظور منعقد شده. (در صورت زیان همگانی)

۱۰– هزینه‌های قانونی که بیمه‌گذار با رضایت بیمه‌گر جهت دفاع از ادعای خسارت مالکان کشتی دیگر و یا سایر صاحبان منافع آن کشتی پرداخته است.

استثنائات

موارد زیر از شمول تعهد بیمه‌گر نسبت به پرداخت خسارت‌های وارد به کشتی یا اموال دیگر در رابطه با شرط تصادم خارج است:

۱– هزینه‌های مربوط به برداشتن یا جابه‌جا کردن موانع، بقایای کشتی، محمولات یا اشیا دیگر.

۲– هر نوع مال منقول یا غیرمنقول به جز کشتی دیگر یا محمولات آن.

۳– کالا یا سایر اموال موجود در کشتی بیمه شده یا تعهدات مربوط به این کشتی.

۴– غرامت و یا هزینه‌های مربوط به فوت، صدمه بدنی یا بیماری.

۵– هزینه‌های مربوط به رفع آلودگی آب دریا.

۶– هزینه‌های مربوط به جلوگیری از بروز خسارت یا توسعه آن:

در صورتی که کشتی بیمه شده دچار حادثه شود و بیمه‌گذار به منظور جلوگیری از بروز خسارت و یا جلوگیری از توسعه خسارت هزینه‌هایی بکند بیمه‌گر این هزینه‌ها را به وی مسترد خواهد کرد. این تعهد بیمه‌گر براساس شرطی در بیمه‌نامه انجام می‌گیرد شرط چنانچه بیمه‌گذار به منظور تعقیب مقصر حادثه نیز هزینه‌هایی متحمل می‌شود بازپرداخت آن هزینه‌ها نیز به عهده بیمه‌گر خواهد بود. لازم به ذکر است که هزینه‌های مربوط به جلوگیری از بروز و یا توسعه خسارت در صورتی مورد تعهد بیمه‌گر می‌باشد که به دنبال وقوع حادثه تحت پوشش بیمه و نحوه اقدام و میزان هزینه‌ها عرفاً قابل قبول و منطقی باشد.

زیان همگانی و هزینه نجات

در صورتی که کشتی دچار حادثه غرق‌ شده‌، به‌ گل‌ نشسته‌ و یا دچار حریق‌ شود و یا خسارت‌ وارد بر اثر آتش‌سوزی‌، انفجار، تصادم‌، یا برخورد کشتی‌ با وسیله‌ نقلیه‌ دیگری ‌و یا هر شیئی‌ ثابت‌ و یا متحرکی‌ مانند کوه‌های شناور یخی‌ باشد و یا کشتی‌ در بندر پناه‌ خاتمه‌ سفر را اعلام‌ و کالا را تخلیه‌ کند، که طبق مقررات یورک-آنتورپ آن حادثه زیان همگانی محسوب می‌گردد، بیمه‌گر کشتی متعهد خواهد بود سهم زیان همگانی کشتی را که طبق مقررات مذکور توسط حسابرسان زیان همگانی محاسبه می‌شود پرداخت کند. پرداخت سهم هزینه‌های نجات کشتی نیز چنانچه حادثه از موارد زیان همگانی باشد مورد تعهد بیمه‌گر خواهد بود.

 خسارت همگانی جنرال اورج

خسارت یا زیان همگانی اختصاص به حمل و جابه‌جایی کالا از طریق دریا دارد. خسارت همگانی به آن دسته از خساراتی گفته می‌شود که ناخدای کشتی طبق اختیاراتی که به او تفویض شده است بمنظور نجات کالا و کشتی و یا هر دوی آنها قسمتی از کالا و یا ابزار و ادوات و متعلقات کشتی را به دریا می‌ریزد.

در این حالت خسارات وارده نه تنها بر عهده صاحبان کالایی است که کالایشان به دریا ریخته شده و یا مالک کشتی است، بلکه خسارت بین کلیه افرادی که به نحوی در آن سفر دریایی ذی‌نفع هستند، تقسیم می‌شود و هریک باید به تناسب ارزش کالا و یا کشتی، خود سهمی از خسارت را پرداخت نمایند.

خسارت مستقیم ناشی از زیان همگانی

-سهم هزینه‌ها و تعهدات ایجاد شده ناشی از خسارت همگانی.

– هزینه‌های نجات کالا.

– هزینه‌های خاص، از  قبیل هزینه‌های بارگیری، تخلیه، انبارداری و حمل مجدد کالای مورد بیمه از بندر پناه به مقصد.

– پرداخت خسارات جزء زیان اختصاصی بدون کسر فرانشیز.

– پرداخت خسارات خطرات اضافی دیگر از قبیل دزدی، دله دزدی، ریزش و سرخالی شدن مایعات، ‌له شدن، ‌شکست، ‌خم شدن، خراش برداشتن، لک شدن و خسارات ناشی از رطوبت، حرارت و مجاورت با کالای دیگر بو گرفتن و آلوده شدن بیمه‌نامه از بین رفتن تمامی کالا.

براساس شرایط این بیمه‌نامه، بیمه‌گر زمانی اقدام به جبران خسارت بیمه‌گذار می‌کند که تمامی کالا و محموله در جریان حمل و به علت یکی از خطرات دریا، از بین رفته باشد و به همین دلیل اگر بخش عمده کالا از بین رفته و صرفاً اندکی از آن باقی بماند، بیمه‌گر تعهدی در جبران خسارت کالا نخواهد داشت.

مصادیق خسارت همگانی

می توان چنین نتیجه گرفت که خسارات همگانی شامل پرداخت هزینه‌ها و فدا کردن کالا به شرح زیر خواهد بود.

– خساراتی که به ماشین‌آلات و یا قطعات مکانیکی برای نجات عمومی و بر اثر فدا کردن به کشتی ایجاد شده باشد.

– سبک کردن کالای رو و زیر عرشه کشتی به منظور نجات کشتی و کالا.

– خسارات ناشی از کاربرد وسایل آتش‌نشانی از قبیل آب و پودر کف.

– تخلیه و بارگیری کالای مورد بیمه در بندر پناه و یا در مواقعی که کشتی به گل نشسته است.

– هزینه‌هایی که برای شناور ساختن کشتی به گل نشسته صرف شده است.

– هزینه‌هایی که برای ورود کشتی به بندر پناه برای انجام تعمیرات مورد نیاز پرداخت می‌شود.

– هزینه‌های تخلیه و بارگیری در بندر پناه.

 خسارات‌ خارج‌ از تعهد بیمه‌گر در بیمه‌نامه‌ با شرایط دبلیو.ا. در بیمه‌نامه‌ باربری‌ دبلیو.ا. خسارات‌ زیر جزء تعهدات‌ بیمه‌گر نخواهد بود. خسارات‌ ناشی‌ از تقصیر، اقدامات‌ عمدی‌ و اعمال‌ خلاف‌ بیمه‌گذار

عدم‌ تحویل‌ و یا کسری‌ کالای‌ مورد بیمه‌

خسارات‌ ناشی‌ از تأخیر در حمل‌ و عدم‌ تحویل‌ کالای‌ مورد بیمه‌ ولو این که‌ به‌ علت‌ یکی‌ از حوادث‌ و خطرات‌ مشمول‌ و مورد تعهد بیمه‌گر پدید آمده‌ باشد. خسارات‌ ناشی‌ از عیب‌ ذاتی‌ و یا کیفیت‌ خاص‌ مورد بیمه‌. خسارات‌ متعارف‌ و معمول‌ ناشی‌ از ریزش‌، نشت‌، سرخالی‌ شدن‌ مایعات‌ و یا تبخیر و مانند آن‌. خسارات‌ ناشی‌ از عمل‌ جانوران‌ موذی‌ از قبیل‌ موش‌ و یا حشرات‌. خسارات‌ ناشی‌ از آب‌ شیرین‌. خساراتی‌ که‌ مستقیماً در اثر جنگ‌، شورش‌، اعتصاب‌ و اغتشاشات‌ داخلی‌ پدید آمده‌ باشد. خساراتی‌ که‌ به‌ علت‌ صفافی‌ نامناسب‌ کالا در انبار کشتی‌ پدید آید و یا خسارات‌ ناشی‌ از دزدی‌، دله‌ دزدی‌ و شکست‌.

خساراتی که در بیمه‌نامه تمام خطر تحت پوشش بیمه‌گر است  All Riskاصولاً پوشش‌های‌ جامع‌ و کامل‌ در کلیه‌ رشته‌های بیمه‌ای‌ مورد تقاضای‌ بیمه‌گذاران‌ هر بازار بیمه است‌، زیرا اعتباردهندگان‌ و یا صاحبان‌ کالا برای‌ حفظ منافع‌ و سرمایه‌های خود نیاز به‌ تأمین‌ و پوشش‌های‌ بیمه‌ای‌ کامل‌ دارند و به‌ این لحاظ این گونه‌ بیمه‌نامه‌ امروزه‌ جای‌ مناسب‌ خود را در بازار ایران ‌و سایر کشورهای‌ جهان‌ باز کرده‌ است‌. قبل‌ از یکنواخت‌ کردن‌ شرایط بیمه‌نامه‌های تمام‌ خطر بیمه‌گران ‌بازارهای‌ مختلف‌ و حتی‌ در یک‌ بازار، این پوشش‌ را با متون‌ متفاوت‌ در اختیار بیمه‌گذاران‌ خود قرار می‌دادند، اما به علت‌ بروز مشکلات‌ بسیار و اختلافات‌ زیاد بین‌ بیمه‌گران‌ و بیمه‌گذاران‌ در تعبیر و تفسیر شرایط ارایه‌ شده‌، ایجاد هماهنگی‌ و یکنواختی‌ در تدوین‌ شرایط این بیمه‌نامه‌ها ضروری‌ به‌ نظر می‌رسید و به‌ همین‌ جهت‌ انستیتوی‌ بیمه‌گران‌ لندن‌ شرایط این بیمه‌نامه‌ها را به‌ صورت‌ یکنواخت‌ تدوین‌ کرد و اینک‌ مورد استفاده‌ کلیه‌ بازارهای‌ جهان‌ از جمله‌ ایران‌ است‌. در بیمه‌نامه‌های تمام‌ خطر، بیمه‌گر خسارات‌ وارد به‌ کالا را از زمان‌ خروج‌ آن‌ از انبار فروشنده‌ یا از بندر مذکور در بیمه‌نامه‌ تا زمان‌ تخلیه‌ کالا در بندر مقصد و یا تحویل‌ آن‌ به‌ بیمه‌گذار جبران‌ خواهد کرد. خسارات‌ جزیی‌ پرداختی‌ در این پوشش‌ بیمه‌ای‌ بدون‌ کسر فرانشیز تسویه‌ خواهد شد.