انسان، سرمایه‌ای تمام نشدنی برای توسعه جوامع سیدفرزاد هاشمی پژوهشگر و مدرس دانشگاه نتایج حاصل از بسیاری از تحقیقات درباره نقش و اهمیت نیروی انسانی در رشد و توسعه سازمان‌ها و جوامع بشری، بر این نکته تأکید دارد که هیچ جامعه‌ای توسعه نیافته است مگر آن‌که به توسعه منابع انسانی خود پرداخته باشد. امروزه دانشمندان […]
انسان، سرمایه‌ای تمام نشدنی برای توسعه جوامع
سیدفرزاد هاشمی
پژوهشگر و مدرس دانشگاه
نتایج حاصل از بسیاری از تحقیقات درباره نقش و اهمیت نیروی انسانی در رشد و توسعه سازمان‌ها و جوامع بشری، بر این نکته تأکید دارد که هیچ جامعه‌ای توسعه نیافته است مگر آن‌که به توسعه منابع انسانی خود پرداخته باشد.
امروزه دانشمندان و صاحبنظران حوزه نیروی انسانی به این نکته پی برده‌اند که نیروهای انسانی واجد شرایط و ماهر، عامل با ارزش و سرمایه‌ای بی‌پایان برای رشد و توسعه سازمان‌ها و کشورهای خود به شمار می‌آیند؛ بر این اساس در قرن‌های گذشته و در عصر حاضر بخش قابل توجهی از پیشرفت‌های کشورهای توسعه‌یافته، مرهون تحول در نیروهای انسانی کارآزموده آنها بوده است.
در گذشته کار، سرمایه و زمین از عوامل اصلی تولید به حساب می‌آمدند، امروزه اما، تغییرات فناوری‌ها، فاکتورهای نیروی انسانی و افزایش بهره‌وری و… به عنوان عوامل اصلی رشد تلقی می‌شوند.
سازمان‌های پیشرو و موفق تجارب ارزنده خود را از قبال همین نیروهای انسانی به دست آورده‌اند. این نوع تجارب در خصوص ارزش نیروی انسانی، مبین اهمیت سرمایه‌های انسانی شاغل در آن سازمان‌ها است.
سازمان‌های مزبور، عظمت و بزرگی سازمان خود را به اندازه کسانی می‌دانند که برایشان کار می‌کنند، این سازمان‌ها محور اصلی رشد کسب و کار خود را بر مبنای کار کارکنان خویش بنا نهاده‌اند.
در واقع انسان سرچشمه تمامی خلاقیت‌ها، نوآوری‌ها، توانایی‌‌ها و زیبایی‌‌ها به شمار می‌آید و اگر شرایط لازم برای وی حاصل شود، قطعاً توانایی‌های او شکوفاتر و برجسته‌تر خواهد شد.
این قبیل سازمان‌ها کسب موفقیت، کامیابی یا شکست سازمان‌ها یا مؤسسات خودشان را به میزان وفاداری و شایستگی نیروی انسانی خود نسبت داده و نهایتاً بر این اعتقادند که اگر سازمانی شایستگی حفظ نیروهای وفادار و متخصص خود را نداشته باشد و یا افرادی را برای حفظ ارزش‌‌ها و نیل به اهداف والای خویش انتخاب نکند، به مرور زمان به افول کشیده خواهد شد.
در این راستا ارج نهادن و برشمردن ارزش‌های نیروهای انسانی شاغل در محیط‌های کسب و کار، سازمان‌ها، دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی حایز اهمیت بسیار خواهد بود.
گری‌بکر، برنده جایزه نوبل در اقتصاد، اعتقاد دارد: «همان‌طور که کارخانه‌ها، ماشین‌آلات و دیگر سرمایه‌های مادی، بخشی از ثروت ملل به شمار می‌آید، سرمایه‌های انسانی نیز مهم‌ترین بخش از این ثروت هستند.»
مبنای ثروت‌آفرینی در جوامع بشری و در حوزه‌های مختلف من‌جمله آموزشی، پژوهشی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، کسب دانایی بیش‌تر است؛ امروزه تمام فعالیت‌های بشری، کسب و کارهای بزرگ و کوچک، توسعه، آموزش علوم و فنون و هرگونه تلاش برای رشد و پیشرفت، مبتنی بر دانش و تخصص است. در این بین انسان‌ها منابع با ارزش و مولد دارایی این عصر هستند. بی‌شک دانش در عصر جدید، جوهره مزیت رقابتی است و وجود افراد هوشیار و دانا، کارشناسان متخصص، دلسوز، صاحبان فکر و نخبگان اساس قابلیت رقابتی در این عصر قلمداد می‌شوند.
انسان دیگر در معادلات اقتصادی تنها بخشی از عوامل پیش برنده اقتصاد و تولید صنعتی نیست، بلکه دانایی، فکر، خرد و هوشیاری وی، حرف اول را در شکل‌گیری توسعه جهانی می‌زند. امروزه کشورهای پیشرفته، با ارزشمند شمردن گوهر انسان، به توسعه و اقتصاد پایدار دست یافته‌اند و همواره برای توسعه منابع انسانی خود تلاش می‌کنند.
برای رسیدن به اقتصاد پویا و گذر موفقیت‌آمیز از بحران‌های اقتصادی موجود اهمیت نیروی انسانی برجسته می‌شود. در حال حاضر، پس از تحولات پسا‌برجام، در مواجهه مقتدرانه، مقابله هوشمندانه و در نتیجه به فضل الهی کسب پیروزی قهرمانانه در برابر تحریم‌های اقتصادی از سوی دشمنان ایران، راهی جز حفظ کرامت انسانی، شناسایی فرصت‌‌ها و تهدیدات، توجه مضاعف به بهره‌گیری از ظرفیت نخبگان، دانشگاه‌ها و توسعه منابع انسانی وجود ندارد.
دغدغه‌ای که سال‌هاست از سوی رهبر‌معظم‌انقلاب (حفظ‌ا…) مکرراً بیان می‌شود. موضوعی ارزشمند تا جایی که معظم‌له در دیدار با جامعه علمی کشور، جمعی از استادان، نخبگان و پژوهشگران فرمودند:
«در دفاع از جامعه علمی و نخبگان کشور، تا نفس دارم لحظه‌ای کوتاه نمی‌آیم.»
بی‌شک نگاه عمیق و هوشمندانه رهبر جامعه اسلامی و از زاویه‌ای دیگر طرح مدل جدید مدیریتی ایشان در بخش منابع انسانی، در تببین این موضوع و اهتمام جدی به اجرای آن از سوی مسؤولین و متولیان امر، تحقق بخش عظیمی از سند چشم‌انداز پیشرفت علمی کشور و چرخه مدیریتی جامعه به شمار می‌آید.
مهاجرت روزافزون تحصیلکرده‌ها و نخبگان به کشورهای پیشرفته باعث ایجاد نگرانی میان مسؤولان و جامعه فرهنگی و اقتصادی کشورمان است. با مهاجرت نخبگان به سایر کشورها، سرمایه عظیمی به کشورهای مهاجرپذیر منتقل می‌شود که مورد استفاده آنها قرار گرفته و در نتیجه می‌تواند ما را دچار نوعی زیان اقتصادی کند.
برای جلوگیری از تحمیل این زیان، باید با ایجاد فضای مناسب اجتماعی، سیاسی و اقتصادی در داخل کشور، از مهاجرت نیروهای نخبه و توانمند جلوگیری نموده تا بتوانند در درون به توسعه کشور بپردازند.
در اینجاست که می‌توان به اهمیت مؤکدات رهبر و مدیر جامعه اسلامی در حمایت از نخبگان و جامعه علمی کشور پی برد.
نقش و تلاش دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی، علمی و پژوهشی به عنوان اصلی‌‌ترین هسته قدرتمند جامعه علمی کشور در این مهم، بسیار ضروری است که از آن جمله می‌توان به فعالیت‌های مثمرثمری اشاره کرد که جنبه ماندگاری و برتری علمی را به‌دنبال داشته‌اند.
«تصویب آیین‌نامه حمایت از نخبگان، شناسایی، جذب، حمایت و نگهداشت ایشان، حمایت‌های لازم و قانونی از دانشجویان نخبه، معرفی توانمندی‌های آنها در سطوح داخلی و بین‌المللی من‌جمله: مسابقات جهانی ربوکاپ، رباتیک، مسابقات جهانی برنامه‌نویسی، جشنواره‌های ملی و کنگره‌های بین‌المللی علوم و فناوری سلول‌های بنیادی و پزشکی، مسابقات ملی بازی‌سازی رایانه‌ای، جشنواره ملی و بین‌المللی نانو و…» را می‌توان از جمله اقدامات اساسی علمی و دانشگاهی در حمایت از جامعه علمی کشور و نخبگان برشمرد.
اقداماتی که قطعاً منجر به کسب نتایج و افتخارات ارزشمندی شده و در آینده نیز خواهد شد.
در کشورهای توسعه‌یافته و یا در حال توسعه، هر اقدامی که باعث تقویت توجه به حوزه منابع انسانی در سطح ملی و بین‌المللی شده و به توسعه انسانی و توسعه منابع انسانی منجر شود، یک تلاش ارزشمند انسانی می‌باشد.
نخبگان کشور نیز در زمره همین منابع انسانی قرار می‌گیرند که برای توسعه آنها، آنهم در شرایط اقتصادی فعلی کشور، نیازمند یک استراتژی بلندمدت خواهد بود.
در مقدمه کتاب «اجرای استراتژی توسعه انسانی» اثر «گریفن» آمده است: توسعه انسان مانند یک سکه، دارای دو رو است؛ یعنی به همان اندازه که بر تقویت قابلیت‌های انسانی از طریق سرمایه‌گذاری برای مردم تأکید دارد، بر استفاده مؤثر از قابلیت‌های انسانی در چارچوب‌های مشارکتی برای بهبود درآمد و اشتغال اصرار می‌ورزد.
بارز‌ترین این روش‌ها در دو روش به مدیریت عملکرد و آموزش و توسعه اقتضایی خلاصه می‌شود.
آنچه از اهمیت به سزایی برخوردار است، این است که در برنامه‌های سازمانی و ملی کشورها، مقوله توسعه منابع انسانی اعم از شناسایی، حمایت و بهره‌گیری از توانمندی‌‌ها و ظرفیت‌های بالای ایشان و از آن جمله نخبگان، در راستای ارزش‌های اجتماعی و فرهنگی به خوبی تعریف شده تا اهداف از پیش تعریف شده و آتی رسیدن به این ارزش تعیین گردد و استراتژی‌های مناسب برای تحقق اهداف مشخص شود.
استراتژی که «دانشگاه‌ها، مراکز علمی، تحقیقاتی و پژوهشی، منابع انسانی و نخبگان» ضلع‌های اساسی و مهم آن را تشکیل می‌دهند.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.