لزوم توجه به شرايط محيطي و اقليمي در مناقصات پروژه‌ها

لزوم توجه به شرايط محيطي و اقليمي در مناقصات پروژه‌ها   چكيده به منظور ايجاد سازوكارهاي لازم در جهت كاهش تلفات در شبكه و ارايه خدمات مطلوب به مشتريان در اين مقاله سعي شده است كه ابتدا مشكلات پيمانكاران در اجراي پروژه‌ها از طريق مشاوره مورد كنكاش قرار گيرد و سپس در جهت رفع آن […]

لزوم توجه به شرايط محيطي و اقليمي در مناقصات پروژه‌ها

 

چكيده

به منظور ايجاد سازوكارهاي لازم در جهت كاهش تلفات در شبكه و ارايه خدمات مطلوب به مشتريان در اين مقاله سعي شده است كه ابتدا مشكلات پيمانكاران در اجراي پروژه‌ها از طريق مشاوره مورد كنكاش قرار گيرد و سپس در جهت رفع آن و توسعه و ارتقا، پيشنهاداتي ارايه شود كه درصورت موفقيت يك پيمانكار در تسريع اجراي پروژه با كيفيت مطلوب مطمئناً جذب اعتبار قراردادها به سرعت انجام مي‌پذيرد و قبل از تابستان هر سال تأسيسات مورد نياز شركت در شبكه نصف مي‌شود كه باعث كاهش تلفات و افزايش رضايت مشتريان مي‌شود.

در حقيقت مي‌توان گفت با توسعه و ارتقای پيمانكاران مي‌توان نسبت به بالا بردن كيفيت و رضايت‌مندي مشتريان كه از مهم‌ترين شاخص‌هاي سنجش كارآمدي و ارتقا و توسعه است گامي بلند درجهت رسيدن به آرمان‌ها برداشت. به همين جهت در دهه اخير وجود پيمانكاران و سازماندهي آن از ضروريات توجه به اين موضوع است كه بايد به آن رسيدگي كرد.

كليد واژه: استراتژي، پروژه، پيشرفت فيزيكي، پيمانكار، مناقصه

 

مقدمه

در دهه اخير با افزايش بخش پيمانكاري در سطح شركت‌هاي توزيع و تغييرات بنيادي در اين زمينه نياز به هدايت شركت‌هاي پيمانكاري و توسعه و ارتقای آن از ضرورياتي است كه بايد به آن رسيدگي شود. توقعات مشتري، قدرت رقبا در بخش پيمانكاري و دگرگوني‌هاي سريع و غيرقابل پيش‌بيني محيط باعث شده كه پيمانكاران براي حفظ و بقاي و حضور خود در عرصه رقابت، ناگزير به ايجاد تغييرات و استفاده از تازه‌ترين دستاوردهاي تكنولوژي براي دست‌يابي به بالاتري نسطح توانايي و انعطاف‌پذيري باشند. در اين راستا اين موضوع جز با حمايت و هدايت شركت‌هاي توزيع محقق نمي‌شود. به‌طوركل شركت‌هاي پيمانكاري هم‌چون طفلي هستند كه نياز به آموزش و پرورش لازم دارند تا بتوانند علاوه بر سودآوري نسبت به تعهدات به‌موقع در راستاي افزايش بهره‌وري و رضايت مشتريان اقدام کنند.

همان‌گونه كه اصل مشتري‌مداري و جلب رضايت متقاضيان خدمات به‌عنوان يكي از جهت‌گيري‌هاي اصلي شركت‌هاي توزيع است، با كمي تأمل مي‌توان دريافت كه انجام به موقع و با كيفيت اجراي پروژه در بازه زماني كوتاه‌تر به جاي دوره زماني ۱۲ ماهه سال علاوه بر تزريق تأسيسات جديد در شبكه قبل از بحران گرما در تابستان و اجراي پروژه‌هاي كاهش تلفات و ساير پروژه‌ها مي‌توان رضايت‌مندي مشتريان و مشتركان و جذب اعتبارات بيش‌تر را پيش‌بيني کرد.

 

شرح مقاله

همان‌طور كه مي‌دانيم اصول ساختار بعضي از شركت‌هاي پيمانكاري با ويژگي‌هاي عدم مسؤوليت پذيري، عدم انعطا‌ف‌پذيري، عدم نوآوري و عدم توجه به مشتري است كه در اين مقاله سعي شده است ابتدا مشكلات پيمانكاران بررسي و سپس براساس نظامي مدون ارزيابي گردند و روش‌هاي توسعه و ارتقا پيشنهاد شود.

درصورت رفع مشكلات پيمانكاران و به اجرا در آوردن نظام ارزيابي و رشد و ارتقای آن مي‌توان علاوه بر تسريع در اجراي پروژه‌ها با بالا بردن سطح كيفي نسبت به بالا بردن بهره‌وري و رضايت مردم كه از مهم‌ترين شاخص‌هاي سنجش كارآمدي است، در اين زمينه در موفقيت سازمان تلاش کرد.

الف) بررسي مشكلات پيمانكار

مشكلات پيمانكاران در اجراي پروژه‌ها را مي‌توان به شكل‌هاي مختلف مورد بحث قرارداد كه در اين‌جا از دو منظر عوامل داخلي و خارجي مورد بحث قرار مي‌گيرند.

۱- عوامل داخلي:

۱-۱- سرمايه كم اوليه:

سرمايه اوليه يكي از مقدمات لازم جهت اخذ قرارداد و اجراي آن است به‌طوري‌كه پيمانكاران با به اجرا درآوردن تعدادي از پروژه‌ها و وصول مطالبات آن با سود انباشته خود مابقي پروژه‌ها را به انجام مي‌رسانند و معمولاً بعد از عقد قرارداد كارفرما پس از اخذ ضمانت‌نامه‌هاي بانكي تا مبلغ ۲۵درصد قرارداد را به‌عنوان پيش‌پرداخت پس از شروع كار به پيمانكار اختصاص مي‌دهد.

 

۱-۲- عدم شناخت كافي شرايط محيطي و جغرافيايي

در مناقصات پروژه‌ها بايد به شرايط محيطي و اقليمي توجه بسيار کرد به‌طوري‌كه فاصله انجام پروژه از محل اقامت تأثير بسياري در پيشرفت پروژه‌ها دارد. در اين زمينه پيمانكار مي‌بايست به چنين شرايطي از قبيل آب و هوايي منطقه، كوهستاني بودن يا شوره‌زار و باتلاقي بودن محيط و چگونگي سطح آب از زمين دقت کند. به‌عنوان مثال بعضي از ادارات در پاسخ به استعلام‌ها در ماه‌هاي خاصي نسبت به اجراي پروژه و رفع موانع از جمله شاخه‌زني درختان مجوز صادر مي‌کنند.

 

۱-۳- عدم دقت كافي در زمان اجراي پروژه

پيمانكار مي‌بايست باتوجه به زمان قرارداد نسبت به برنامه‌ريزي جهت اجراي كار دقت فراواني کند به‌طوري‌كه اجاي پروژه در ۶ماه اول سال به دليل سرعت بيش‌تر نسبت به ۶ماهه دوم سال از اهميت بيش‌تري برخوردار است كه از عوامل عمده آن مي‌توان كوتاه شدن روز و شرايط آب و هوايي و به پايان رسيدن سال مالي و انبارگرداني در انتهاي سال برشمرد.

 

۱-۴- عدم دقت در خريد جنس

يكي از مشكلات عمده پيمانكاران عدم دقت در خريد جنس اجناس مرغوب است به‌طوري‌كه به دليل عدم وجود مارك و يا كد بر روي اجناس و ضمانت‌نامه بعضي از لوازم، پيمانكار شناخت كافي نسبت به اجناس خريداري شده ندارد. از موارد ديگري كه مي‌توان به آن توجه کرد تبحر و ميزان جلب اعتبار خريد است كه يكي از عوامل مهم و سودآور براي پيمانكار است، به‌طوري‌كه با درنظر گرفتن پارامترهاي مهم مي‌توان به ميزان زيادي در مقابله با تورم بازار ايستادگي کند و از به‌وجود آوردن موانع جلوگيري کند. در اين زمينه موارد زير از عوامل توانمندي پيمانكار در خريد اجناس است:

الف- تشخيص از مرغوب بودن جنس خريداري شده در بازار.

ب- ايجاد اعتبار بين فروشندگان كالا.

ج- بازاريابي قوي از توليدكنندگان.

د- خريد اجناس معمولاً به‌صورت نقدي و كلي و مستقيم از توليدكننده در ابتداي شروع پروژه‌ها.

 

۱-۵- ناتوانايي فني و مديريتي

به منظور رهبري هر تيم كاري نياز به مدير توانمند است و در راستاي پيشرفت اجراي پروژه‌ها شركت‌هاي موفق نسبت به رعايت موارد ذيل اقدام مي‌کنند:

۱-استفاده از نيروي ماهر و توانمند و جذب نيروي انساني كارآمد (HRM) در اجراي پروژه‌ها و در زمينه‌هاي مختلف از قبيل حسابرسي، انبارگرداني، كارپردازي و…

۲- ناكافي بودن دانش فني و آشنايي با استانداردها و مقررات شركت توزيع.

۳- بررسي اجرايي بودن پروژه قبل از اقدام آن.

۴- مجهز بودن به ماشين‌آلات و تجهيزات لازم.

۵- برنامه‌ريزي انجام هر پروژه و عدم وجود CPM در پيشرفت فيزيكي كارها.

۶- نظارت مستمر به اجراي پروژه.

۷- پيش‌بيني و آماده کردن لوازم مورد نياز قبل از اجراي پروژه و به ميزان كافي از هر مرحله اجرا.

۸- رسيدگي روحي و مالي پرسنل.

 

۱-۶-عدم توجه كافي به بازار:

تورم و ركود در بازار از عوامل عمده تأثيرگذار است كه پيمانكار بايد به آن دقت کند چراكه عدم توجه به آن و عدم خريد به‌موقع جنس باعث كاهش سودآوري شركت مي‌شود كه به تبع آن پيمانكار با مشكلات زياد و در سرعت اجراي پروژه‌ها نيز به تأخير مي‌افتد.

 

۱-۷- عدم وجود برنامه‌ريزي

هر شركت پيمانكاري جهت پيشرفت در اجراي پروژه‌هاي خود از استراتژي مختص خود استفاده مي‌کند و باتوجه به نقاط ضعف و قدرت و تهديدها و فرصت‌ها برنامه‌ريزي مي‌کند به‌طوري كه اغلب پيمانكاران جهت بهبود در اجراي پروژه‌ها از استراتژي‌هاي زير استفاده مي‌کنند:

الف- واگذاري: برون‌سپاري قسمتي از كارها به پيمانكار دست دوم از قبيل سيم‌كشي، نصب پست (درصورت بالا بودن حجم پروژه‌ها) و.. كه يكي از اشكالات آن، احتمال افزايش سرقت به دليل شناور بودن سيم‌بانان در نزد پيمانكاران است.

ب- توسعه بازار: اخذ پروژه‌هاي بزرگ و شركت در مناقصات باتوجه به توان اجرا.

ج- كمك به توليد كننده در تهيه كالا از قبيل تهيه مواد اوليه به عنوان مثال خريد ميله‌گرد جهت توليد پايه بتني.

 

۱-۸-عدم توجه به زمان برگزاري مناقصه

تشخيص زمان شركت در مناقصه و اطلاع از قيمت اجناس در بازار كمك شاياني در عقد قرارداد مناسب و به تبع آن اجراي به‌موقع پروژه مي‌کند به‌طوري كه در زمان مناقصه، اگر قيمت اجناس بالا باشد مي‌توان گفت با توجه به اين‌كه مناقصه با قيمت بالايي ثبت مي‌شود در زمان كاهش قيمت‌ها سودآوري براي پيمانكار دارد و يا اين‌كه گاهاً شركت‌ها در ماه‌هاي آخر سال نسبت به عقد قرارداد اقدام مي‌کنند و باتوجه به تورم موجود در ابتداي سال جديد با مشكل افزايش قيمت‌ها مواجه مي‌شوند.

۱-۹- عدم شناخت كافي از قرارداد و نحوه قيمت‌گذاري در مناقصات

بسياري از پيمانكاران با ناآگاهي از فهرست‌بها و نحوه قيمت‌گذاري در مناقصات شركت مي‌کنند به‌طوري كه درصد پيشنهادي گاهاً يا بيش از مقدار واقعي زير قيمت فهرست‌بها است و يا به دليل بالاتر بودن از مقدار ساير پيمانكاران در مناقصات برنده نمي‌شوند. هم‌چنين به دليل عدم شناخت كافي از قرارداد به مسايلي هم‌چون تعديل، شرايط پرداخت، جدول برنامه زمان‌بندي اجرا، مدت قرارداد، واگذاري به غير، فسخ قرارداد، بيمه و ماليات، جرايم تأخير، ايمني، سرقت اجناس قبل از تحويل، توجه به مارك كالاي پيشنهادي و تعهدات پيمانكار، در مناقصات شركت نموده و توجه كافي نمي‌کنند.

 

محمد حسين آقايي‌نژاد