شاخص‌ها و خلق ارزش در بسته‌بندی

شاخص‌ها و خلق ارزش در بسته‌بندی مقدمه:      قطعاً همه ما تجربه مشابه‌ای در‌خصوص انتخاب محصول و کالایی صرفاً براساس نوع و کیفیت بسته‌بندی‌، داشته‌ایم. البته این به معنای آن نیست که در آن انتخاب‌، کیفیت و قیمت محصول برای ما مهم نبوده‌، اما در بسیاری از مواقع تلقی ما این است که کیفیت محصول […]

شاخص‌ها و خلق ارزش در بسته‌بندی

مقدمه:

     قطعاً همه ما تجربه مشابه‌ای در‌خصوص انتخاب محصول و کالایی صرفاً براساس نوع و کیفیت بسته‌بندی‌، داشته‌ایم. البته این به معنای آن نیست که در آن انتخاب‌، کیفیت و قیمت محصول برای ما مهم نبوده‌، اما در بسیاری از مواقع تلقی ما این است که کیفیت محصول دو برند‌، تفاوت چندانی ندارد و البته قیمت هر دو هم برابر و یا نزدیک به هم است‌، بنابراین آنچه برای ما اهمیت پیدا می‌کند کیفیت و رعایت شاخص‌های بسته‌بندی مناسب آن می‌باشد.

     در بازارهای جهانی که برندهای ایرانی کمتر شناخته شده است‌، وضعیت به مراتب پیچیده‌تر می‌باشد‌، در صورتی‌که ما شاخص‌های یک بسته‌بندی مناسب را رعایت کرده باشیم‌، ممکن است مشتری در زمان انتخاب‌، تمایل بیشتری برای خرید محصول ما داشته باشد. می‌گویم ممکن است‌، زیرا رقبا به‌طور معمول با رعایت ضرورت‌ها و شاخصه‌های یک بسته‌بندی مناسب در طی سال‌ها حضور در بازارهای جهانی‌، در شرایط بهتری نسبت به ما قرار دارند.

     کیفیت محصول ما (اگر کیفیت بالاتری نسبت به رقیب داشته باشد) بعد از بازشدن بسته‌بندی و استفاده‌، تشخیص داده می‌شود‌، بنابراین باید با انجام بسته‌بندی مناسب و دارای شاخصه‌های استاندارد و حتی بالاتر از آن‌، ارزش جدیدی خلق کرده و به محصول خود اضافه نماییم و آن ارزش پیشنهادی بسته‌بندی می‌باشد.

ضرورت بسته‌بندی مناسب:

بسته‌بندی یکی از حساس‌ترین و تعیین‌کننده‌ترین مراحل عرضه و مصرف کالا می‌باشد و می‌تواند عامل تمایز از رقبا و نوعی مزیت رقابتی باشد. به‌طور مثال انتخاب بسته‌بندی مناسب مواد غذایی سبب می‌گردد تا این اطمینان حاصل شود که کالا بدون هیچ ایرادی‌، به مقصد مورد نظر خواهد رسید. همچنین بسته‌بندی مطلوب کالا و رضایت مصرف کننده‌، سبب رونق فروش محصول در بازارهای هدف می‌شود. بنابراین سرمایهگذاری در بخش بسته‌بندی می‌تواند سهم بازار را افزایش دهد.

در نظر داشته باشید که اگر بسته‌بندی و اطلاعات درج شده بر روی بسته‌بندی به‌صورت مناسب و با توجه به نیاز و انتظار مخاطب‌، انجام نپذیرد‌، شما قبل از شروع‌، قافیه را به رقبا باخته‌اید. البته اگر بسته‌بندی و تصاویر روی آن به‌نحوی باشد که در حجم و اندازه محصول و کیفیت‌، زیبایی و ظاهر آن اغراق شده باشد و همچنین مواردی بر روی بسته‌بندی درج شده باشد که واقعی نباشد. ممکن است در مدت زمان کوتاهی فروش مناسب و یا معمول را تجربه نمایید‌، ولی مطمئن باشید که مشتریان هوشمند هستند و با این نوع کارها در بلند مدت و حتی در میان مدت شکست برند خود را رقم خواهید زد.

یکی از روش‌هایی که جهت جلوگیری از ضایعات و جلب رضایت مشتری همواره در حال تحول بوده، بسته‌بندی محصولات غذایی می‌باشد. در واقع بسته‌بندی نقش اصلی را در ایجاد ارزش‌افزوده ایفاء می‌کند. از جمله مهم‌ترین مشخصات یک بسته‌بندی مناسب، دارا بودن تناسب بین بسته‌بندی اولیه، ثانویه، حمل‌ونقل، انبارداری و توزیع در بازارهای هدف، قابلیت رقابت در بازار هدف با توجه به شاخص‌های تعیینکننده مصرف، سهولت مصرف کالا، تطابق با مسائل زیستمحیطی، سازگاری با قوانین مورد درخواست بازار، اطلاع‌رسانی پویا و اعتمادپذیر، می‌باشد.

یکی از مهم‌ترین نقش‌های بسته‌بندی‌، خلق ارزش پیشنهادی در محصولات تولیدی می‌باشد. براساس آمار و اطلاعات موجود، متوسط هزینه بسته‌بندی ۱۰ درصد قیمت تمام شده کالاهای صادراتی می‌باشد ولی تا حدود ۹۰ درصد می‌تواند سبب ایجاد ارزش‌افزوده گردد. ارزش‌افزوده از دو بُعد‌، مورد ارزیابی قرار می‌گیرد، بُعد ملی که سبب افزایش سطح درآمد ملی می‌گردد و بعد بین‌المللی که سبب افزایش ارزش محصولات صادراتی گشته و اثر مثبتی بر تراز بازرگانی کشور می‌گذارد.

تعریف بسته‌بندی

بسته‌بندی نظامی‌ است مرکب که وظیفه حفاظتی و نقش فرهنگ ارتباطی یا اطلاع‌رسانی را بر عهده داشته و واجد جنبه اطلاع‌رسانی است و می‌تواند به‌عنوان یک رسانه‌، نقش‌آفرینی نماید. همچنین به‌عنوان یک روش جهت انتقال پیام محصول به مشتریان‌، شناساندن کالا به خریدار و در نهایت انتخاب محصول توسط مصرف‌کننده‌، عمل می‌نماید. از سویی همانند یک سیستم، موجبات ایجاد ارتباط بین تولیدکننده و توزیعکننده را فراهم آورده و بین این دو و مصرف‌کننده ارتباط منظم و قابل‌اطمینانی برقرار می‌کند.

 بسته‌بندی همانند یک ابزار اطلاعاتی نیز عمل می‌نماید و تولیدکنندگان محصولات غذایی می‌توانند به کمک آن، ویژگی‌ها، محتوای تغذیهای و مواد تشکیلدهنده محصولات را به مصرف‌کننده اطلاع‌رسانی نمایند.

وظایف بسته‌بندی:

وظایف بسته‌بندی درخصوص حفظ ایمنی و کیفیت محصولات غذایی در طول زنجیره توزیع تا مصرف‌، به شرح ذیل می‌باشد:

   قابلیت افزایش ماندگاری محصول از طریق تنظیم فضای مناسب در داخل بسته با توجه به ویژگی‌های نگهداری محصول.

   بهبود حمل‌ونقل، انبارداری و عرضه محصول.

   حفاظت و نگهداری از محصول در برابر آسیب‌های فیزیکی و تغییرات شیمیایی و بیولوژیکی

   نمایش اطلاعات مربوط به محصول به‌صورت برچسب، شامل: اطلاعات آماده‌سازی‌، ارزش تغذیهای‌، تاریخ مصرف‌، تاریخ انقضاء کالا و…‌.

   شناسایی تاریخ و محل تولید جهت کنترل موجودی و شناسایی خطرات بالقوه‌.

   فزایش ارزش نام تجاری‌.

   ارتقای سطح ایمنی و سلامت‌.

   یجاد رقابت و تمایل جهت خرید

 نقش بسته‌بندی در توسعه صادرات:

 نقش و اهمیت بسته‌بندی به‌عنوان یکی از ابزارهای مهم بازاریابی سبب شده است تا تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات، توجه ویژهای به آن به جهت افزایش توان رقابتی خود در بازارهای بین‌المللی داشته باشند. امروزه از مهم‌ترین عوامل ارائه محصول در بازار‌های بین‌المللی، توجه به هنر طراحی بسته‌بندی است. بسته‌بندی می‌تواند به‌عنوان نوعی مزیت رقابتی، درک مصرف‌کنندگان را نسبت به محصول تغییر داده و شانس خرید آن را در بازار افزایش دهد.

  در مجموع در بسته‌بندی صادراتی لازم است مواردی مهمی ‌در نظر گرفته شود که از آن جمله می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:

– تطابق با استانداردها‌.

– تطابق با مقررات و قوانین کشور هدف. (مهم)

– جلب توجه خریدار و ترغیب وی به منظور خرید‌.

 – استفاده از بسته‌بندی متناسب با نیازها و خواسته‌های بازار هدف

– ارتقای توان حفاظت از ویژگی‌های کالای درون بسته‌بندی(مثل طعم، رنگ، مزه، بو و‌…)

نکته بسیار مهم:

     شاید بسیاری از ما بسته‌بندی خوب را در کیفیت‌، زیبایی‌، اطلاعات استاندارد‌، تصاویر مناسب و‌… می‌دانیم‌، با اینکه این موارد مهم و اساسی هستند ولی باید بدانید که در برخی مواقع مهم‌ترین بخش و ارزشمندترین قسمت بسته‌بندی محصول شما‌، اطلاعات و تصاویری است که بر روی بسته‌بندی درج می‌کنید تا فضای فرهنگی و نگاه منفی بازارهای هدف (خصوصاً در دیگر کشورها) را تلطیف کنید و در واقع به سؤالاتی که ممکن است در این بازارها توسط مشتریان پرسیده شود‌، پاسخ می‌دهید.

     به یاد داشته باشید در بسیاری از کشورها تبلیغات منفی زیادی در مورد‌، بهداشت و سلامت‌، کیفیت و کمیت محصولات ایرانی انجام شده است بنابراین باید بر روی بسته‌بندی اطلاعاتی را درج کنید که همه شبهات را پاسخ داده باشد.

همچنین درج یک شماره ارتباط با مشتری (شماره تلفن شهر و یا کشور مقصد) به اطمینان و ترغیب مشتری به خرید کمک شایانی می‌نماید و نشان از پاسخگویی و حمایت از مصرف‌کننده توسط برند شما می‌باشد.

 تحقیق و بررسی: لطفاً بسته‌بندی‌های متنوع (با برندهای مختلف) یک محصول را مورد بررسی قرار دهید و تحقیق کنید که هریک از شاخصه‌های آن بسته‌بندی‌ها‌، در نگاه و نظر مشتریان چه اثری می‌گذارد.

این تحقیق را برای چند محصول انجام دهید و نموداری از یافته‌ها ترسیم کنید. حتماً به نتایج جالبی خواهید رسید.

 

 آیا تاکنون از خود پرسیدهاید‌، چرا برخی از کالاها به‌صورت فله‌ای هم به خوبی به فروش می‌رسد و مشکلی از این بابت ندارند ؟ پاسخ دقیق و تحقیقی به این سؤال را دست کم نگیرید !

 

                                                            تألیف: علیرضارضایی – دانش آموخته مدیریت