مناقصه‌مزایده قطع صادرات گاز از سوی ترکمنستان را بررسی می‌کند تحریم گازی ایران در پی باج‌خواهی ترکمن‌ها گروه انرژی- این روز‌ها صنعت نفت و گاز کشور با زیروروکشی ترکمنی‌ها دست و پنجه نرم می‌کند. ترکمنستان یکشنبه گذشته شیر گاز صادرات را به روی ایران بست و عملاً مذاکرات گازی دو کشور را که بسیاری از […]
مناقصه‌مزایده قطع صادرات گاز از سوی ترکمنستان را بررسی می‌کند
تحریم گازی ایران در پی باج‌خواهی ترکمن‌ها
گروه انرژی- این روز‌ها صنعت نفت و گاز کشور با زیروروکشی ترکمنی‌ها دست و پنجه نرم می‌کند. ترکمنستان یکشنبه گذشته شیر گاز صادرات را به روی ایران بست و عملاً مذاکرات گازی دو کشور را که بسیاری از اهالی رسانه با یک هیجان زودگذر از آن به‌عنوان برجام گازی یاد می‌کردند را روی هوا معلق نگه داشت.
ترکمنستان علی‌رغم توافقی که با مسؤولان گازی ایران در هفته جاری کسب کرده بودند؛ طی یک اقدام غافلگیرانه با توقف صادرات روزانه گاز ۱۰ میلیون متر مکعبی، اهرم فشاری برای در تنگنا قراردادن کشور ایران تعبیه کردند تا بدین واسطه به صورت یک‌جا طلب ۱٫۸ میلیارد دلاری خود را زنده کنند. طلبی که براساس ادعای طرف ترکمن بابت مابه‌التفاوت افزایش قیمت گاز وارداتی از این کشور مطرح شده حال با باج‌خواهی آن‌ها به صورت جدی مطرح شده است. این درحالی است که ایران بنا به گفته مسؤولان زیر بار زور نمی‌رود و قطعاً باج‌خواهی ترکمنستان را نخواهد پذیرفت.
در این میان احتمال سیاسی بودن مناقشه گازی ایجادشده بین ایران و ترکمنستان از سوی مسؤولان تکذیب شده است. سخنگوی وزارت خارجه همچنین در رابطه با ممانعت ترکمنستان از انتقال گاز به ایران خاطرنشان‌کرد: این یک بحث فنی میان دو شرکت گاز ایران و ترکمنستان است. در عین حال ما امیدواریم با درایت با کشور همسایه خود به شکل مرضی‌الطرفین به تفاهم لازم برسیم و این همکاری‌ها میان دو کشور ادامه داشته باشد. مذاکرات همان‌طور که در بیانیه شرکت گاز آمده است میان دو کشور ادامه دارد و ما هم امیدواریم این مذاکرات در فضای بهتر دنبال شود، تا این مسأله حل شود.
به گفته بهرام قاسمی میزان گاز دریافتی ما از ترکمنستان چندان قابل توجه نیست و حدود دو تا ۳ درصد نسبت به تولید داخلی است که با مقداری صرفه‌جویی، قابل جبران است.
براساس این گزارش قراردادی که ۲۰ سال پیش میان شرکت ملی گاز ایران و شرکت ترکمن‌گاز امضا شد، بخشی از گاز مصرفی مناطق شمالی کشور با واردات گاز از ترکمنستان تأمین می‌شود اما در طول سال‌های گذشته رفتارهای مغایر با اصول قرارداد و حسن همجواری از شرکت ترکمن‌گاز سر زده است که مهم‌ترین آن قطع گاز در اوج سرمای سال ۸۶ بود که متأسفانه منجر به پذیرش درخواست نامعقول این شرکت و افزایش ۹ برابری قیمت گاز شد.
در ۳ سال اخیر و با تلاش‌های صورت گرفته خوشبختانه مبالغ مربوطه به‌طور کامل به این شرکت پرداخت شده است و مذاکرات برای چگونگی بازپرداخت بدهی گذشته نیز صورت می‌پذیرفت و اخیراً نیز مذاکراتی با این شرکت انجام شده است اما در اوج سرما شرکت ترکمن‌گاز به‌طور ناگهانی و خارج از توافق به عمل آمده به صورت غیرمنطقی از صبح امروز اقدام به قطع گاز ارسالی به ایران کرده است. با این تفاسیر اگر مدیران وقت در گذشته زیر بار چنین غفلت و بی‌توجهی نمی‌رفتند بدیهی است ترکمنستان نیز در شرایط موجود قادر به دبه کردن مقابل سیاست‌های گازی ایران نبود.
با توجه به شرایط موجود از یک سو سرمای هوا و میزان بالای مصرف گاز در بخش خانگی و از سوی دیگر خوراک گاز مجمتع‌ها پتروشیمی، مدیریت گازی را در حال بحرانی قرارداده است. بدین‌ترتیب فردای تحریم گازی ترکمنستان شرکت گاز طی انتشار بیانیه‌ای از مردم خواست در مصرف گاز صرفه‌جویی کنند. در همین راستا «اسحاق جهانگیری» معاون اول ریاست جمهوری با صدور بخشنامه‌ای به کلیه وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، مؤسسات و شرکت‌های دولتی، نهادهای انقلاب اسلامی و استانداری‌های سراسر کشور، خواستار رعایت اعتدال در مصرف گاز طبیعی شد.
عدم پرداخت بدهی صادرات گاز به ایران را متوقف کرد
وزارت خارجه ترکمنستان در بیانیه‌ای اعلام کرد سیاسی کردن موضوع خرید و فروش گاز به ایران اقدامی غیردوستانه بوده و عدم واکنش مثبت شرکت ملی گاز ایران به پیشنهادات ترکمنستان، دلیل اصلی قطع اجباری گاز به روی ایران بود.
وزارت امور خارجه ترکمنستان پس از دو روز از قطع صادرات گاز طبیعی خود به ایران، بیانیه مطبوعاتی را به شرح زیر صادر کرد.
در بخشی از این بیانیه آمده است: در روزهای اخیر در رسانه‌های جمعی ایران و سایر کشور‌ها خبرهای ضد و نقیض در ارتباط با روابط بین ترکمنستان و ایران در زمینه خرید و فروش گاز منتشر شده است.
در برخی از این خبر‌ها نوشته شده است که گویی «طرف ترکمنی از یکم ژانویه سال ۲۰۱۷ میلادی صادرات گاز به ایران را غافلگیرانه و مغایر با توافقنامه دوجانبه» قطع کرده است که در رسانه‌های دیگر نیز تأیید شده است که «ترکمنستان قرارداد ۵ ساله صادرات گاز به ایران» منعقد کرده است.
وزارت امور خارجه ترکمنستان در این زمینه اعلام می‌دارد که چنین اخبار و گزارشاتی صحت ندارند.
در حقیقت از سال ۱۹۹۷ میلادی ترکمنستان به موجب قرارداد، گاز طبیعی را به ایران صادر می‌کرد و کلیه شرایط و تعهدات قراردادی خود را به صورت جدی رعایت و اجرا کرده است.
با این حال، متأسفانه، شرکت ملی گاز ایران از سال ۲۰۱۳ میلادی، تعهدات لازم جهت پرداخت بدهی خود بابت گازهایی که پیش‌تر به جمهوری اسلامی ایران صادر شده را انجام نداد و در نتیجه میزان بدهی ایران افزایش یافت البته این موضوع نیز مشکلاتی را در زمینه تأمین مالی جهت اجرای کارهای فنی و عملکرد خط لوله گاز ترکمنستان که برای صادرات بلند مدت گاز به ایران تمرکز یافته است، ایجاد کرده است.
پایبندی یک‌طرفه ایران به توافقات با ترکمنستان
با وجود قطع صادرات گاز ترکمنستان به ایران، ارسال گاز از این کشور به داخل خاک ایران متوقف نیست. طبق قراردادی جداگانه بین دو کشور، ایران بخشی از گاز ترکمنستان را از طریق خاک خود به آذربایجان سوآپ می‌کند. بدین‌صورت، ارسال گاز از ترکمنستان به خاک ایران فقط برای مصرف ایران متوقف شده و برای سوآپ گاز این کشور به آذربایجان هنوز ارسال گاز از ترکمنستان به خاک ایران ادامه دارد.
سخنگوی شرکت ملی گاز در این خصوص تأکید کرد که با وجود قطع گاز صادراتی ترکمنستان به ایران، با تعهد ایران به قراردادهای بین‌المللی، صادرات گاز به ترکیه و سوآپ گاز ترکمنستان به جمهوری آذربایجان بدون مشکل جریان دارد.
نیاز باشد گاز پتروشیمی‌‌ها را محدود می‌کنیم
در این میان برای جبران پیمان‌شکنی گازی ترکمن‌ها مسؤولان کشور به تکاپو افتادند و هر کدام آمار و ارقامی از مصرف گاز در بخش خانگی و صنعتی ارایه می‌دهند.
سخنگوی شرکت ملی گاز ایران با اشاره به پایداری انتقال گاز در تمام کشور باوجود صفر شدن واردات گاز از ترکمنستان گفت: خوشبختانه شرایط گازرسانی به مناطق شمالی کشور به صورت عالی در حال انجام است و تاکنون هیچ افت فشار گاز گزارش نشده است.
بوجارزاده با اشاره به گازرسانی به بخش خانگی نیروگاه‌ها و صنایع پس از محدودیتی که ترکمن‌گاز برای ایران ایجاد کرد، به فارس گفت: اگر در آینده محدودیتی ایجاد شود ممکن است کمی از گاز پتروشیمی‌‌ها کم کنیم اما خوشبختانه تاکنون این موضوع رخ نداده است.
این درحالی است که به‌فاصله چند ساعت از قطعی گاز، سوخت ۴ نیروگاه در شمال کشور به منظور سوخت‌رسانی خانگی متوقف شد.
با توجه به رکوردزنی پارس‌جنوبی به‌عنوان قطب انرژی کشور در عرصه تولید و بهره‌برداری گازی در فازهای ۲۴ گانه چرا باز هم اصرار بر واردات گاز از ترکمنستان وجود دارد؟
نوفرستی، کارشناس حوزه اقتصادی با اشاره به عقاید برخی از مردم مبنی بر این‌که ایران نیازی به واردات گاز از ترکمنستان ندارد، توضیح می‌دهد: بسیاری از مردم آگاه نیستند که واردات گاز از ترکمنستان صرفه اقتصادی دارد. زیرا این‌که گاز را برای استان‌های شمالی از ترکمنستان وارد کنیم، از نظر اقتصادی به صرفه‌تر است تا این‌که گاز را از عسلویه با خطوط انتقال هزار کیلومتری و ایستگاه‌های تقویت فشار به شمال و شمال کشور منتقل کنیم. به جای این کار می‌توان برای استان‌های شمالی و شمال شرقی گاز از ترکمنستان وارد کرده و از آن طرف به کشورهای ترکیه، عراق و … گاز صادر کنیم.
اما بهترین تصمیم و واکنش از سوی مدیران گازی ایران مقابل عهدشکنی ترکمن‌ها چه می‌تواند باشد؟
مهدی امیرمعینی با تأکید بر این‌که سیاستی که ایران در مورد واردات گاز از ترکمنستان اتخاذ می‌کند، بستگی به مفاد قرارداد بین دو کشور دارد، به ایسنا اظهارکرد: باید قراردادی که بین دو کشور بسته شده مورد بررسی قرار بگیرد تا متوجه شویم آیا ترکمنستان اجازه دارد که صادرات گاز به ایران را قطع کند و این‌که در صورت غیرمجاز بودن این فرایند ایران از چه طریقی می‌تواند آن را پیگیری کند. در این مورد شرکت ملی گاز باید پاسخگو باشد که آیا می‌توان این موضوع را از طریق مراجع قانونی پیگیری و درخواست خسارت کرد یا خیر.
مشاور مؤسسه بین‌المللی مطالعات انرژی با تأکید بر این‌که تجارت بین کشور‌ها می‌تواند سودآور باشد، افزود: من شخصاً مخالف واردات از کشورهای دیگر نیستم زیرا تجارت می‌تواند فارغ از مسایل استراتژیک، سودآور باشد اما این‌که به غیر از ترکمنستان از چه کشور دیگر می‌توانیم گاز وارد کنیم، جای فکر و بررسی دارد. در حال حاضر تنها کشوری که برای واردات گاز نزدیک ایران بوده، آذربایجان است اما باید دید که آیا امکانات لازم برای واردات گاز از این کشور را داریم یا خیر؟
مشاور مؤسسه بین‌المللی مطالعات انرژی با اشاره به راهکاری مبنی بر کاهش صادرات گاز از ایران به کشورهای دیگر برای تأمین گاز استان‌های شمالی توضیح داد: کم‌کردن صادرات گاز به کشورهای دیگر نیز بستگی به بندهای قراردادی دارد که با کشورهای دیگر امضا کرده‌ایم. باید بررسی شود که آیا بندهای این قرارداد‌ها به ایران اجازه می‌دهد صادرات خود در این ماه‌ها را کاهش دهد و در ماه‌های دیگر جبران کند.
معاون وزیر نفت از دستورات ویژه وزیر نفت به منظور تأمین پایدار و مطمئن سوخت مایع نیروگاه‌ها و صنایع شمال شرق کشور پس از توقف صادرات گاز ترکمنستان به ایران خبر داد.
عباس کاظمی درباره توقف صادرات گاز ترکمنستان به ایران، گفت: وزیر نفت با صدور دستوراتی خواستار تأمین پایدار و مطمئن سوخت مایع مورد نیاز تمامی صنایع و نیروگاه‌های شمال و شمال شرق کشور با توجه به قطع صادرات گاز ترکمنستان شده است.
موضوع قطع واردات گاز ترکمنستان به زودی با ورود به مجلس مورد بحث و واکاوی کمیسیون انرژی و مسؤولان وزارت نفت قرار خواهد گرفت.
اما باید پرسید راهکارهایی چون دست به دامان مردم شدن در صرفه‌جویی و راه انداختن کمپ‌هایی در این خصوص تا چه حد می‌تواند مؤثر واقع شود؟ انتظار می‌رود دیپلمات‌های گازی ایران باید با به‌کارگیری راهکار‌های مناسب‌تری در مقابل تحریم گازی ترکمنستان، بتوانند وضعیت کنونی را به شیوه‌ای مطلوب مدیریت کنند.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.