رییس انجمن جامعه ایمن کشور در گفت‌و‌گوی اختصاصی با مناقصه‌مزایده جبران خسارت نیروگاه‌ها و صنایع در پی گروکشی گازی ترکمنستان سمیه مهدوی- بازهم بوی تحریم در فضا پراکنده شد اما این بار نه آمریکایی در کار است و نه گمانه‌زنی برای شکل‌گیری برجامی دیگر البته از جنس گازی آن! شیر گاز ترکمنستان به روی ایران بسته […]
رییس انجمن جامعه ایمن کشور در گفت‌و‌گوی اختصاصی با مناقصه‌مزایده
جبران خسارت نیروگاه‌ها و صنایع در پی گروکشی گازی ترکمنستان
سمیه مهدوی- بازهم بوی تحریم در فضا پراکنده شد اما این بار نه آمریکایی در کار است و نه گمانه‌زنی برای شکل‌گیری برجامی دیگر البته از جنس گازی آن!
شیر گاز ترکمنستان به روی ایران بسته شد. ترکمنی‌ها با یک زیروروکشی دیپلماسی گازی بین دو کشور را کیش‌ومات کردند. تا به امروز تعداد بیانیه‌ها در این خصوص به ۴ مورد رسیده است؛ یک روز از عشق‌آباد بیانیه صادر می‌شود فردایش از سوی دولتمردان ایرانی پاسخ داده می‌شود.
یک‌بار ایران به پرداخت طلب ۱٫۸ میلیارد دلاری محکوم می‌شود و دفعه بعد انگشت اتهام به سوی تنگ‌نظری و زیاده‌خواهی ترکمنستان گرفته می‌شود. ناگفته پیداست که تمام این فشار‌ها برای در مضیقه قراردادن ایران است تا با انجام یک گروکشی حساب شده از خزانه دولتی طلبشان را زنده کنند؛ درست همان واکنشی که ایران نیز به‌تازگی در حوزه برق از خود نشان داد. و صادرات برق به عراق را بد لیل انباشته شدن بدهی متوقف کرد
درحال حاضر مدیریت وضعیت بحرانی مهم‌ترین رکن این جریان است که اگر در این واکنش تعللی صورت گیرد دود آن به چشم مردم خواهد رفت. فارغ از این‌که مقصر اصلی این ماجرا چه کسی است و در این چند سال چه اتفاقاتی رخ داده که سناریوی گازی ترکمنستان و ایران به اینجا ختم شده؛ باید به فکر یافتن راهکاری مناسب در گازرسانی به مناطق کشورمان بود.
در این راستا با اقداماتی که از سوی مسؤولان انجام شده به ارگان‌ها و نهاد‌ها ابلاغیه‌ای مبنی بر صرفه‌جویی در مصرف گاز صادر شده است و در وهله دوم متوسل به بسیج مردمی؛ راه‌اندازی کمپ؛ شده‌اند.
جوادنوفرستی از کارشناسان حوزه انرژی با اشاره به مشکلات پیش رو در تأمین پایدار گاز می‌گوید: قضاوت درباره علت اصلی قطع گاز از سوی ترکمنستان از اول ژانویه ۲۰۱۷ (۱۲ دی ۱۳۹۵) نیازمند دسترسی به اطلاعات واقعی طرفین مذاکره یا مناقشه است، اما دراین بین نکته مهم اینست که تمام مشکلات احتمالی، بدون نیاز به واردات مجدد گاز از ترکمنستان، راهکار دارد.
او در ادامه بیان می‌کند: آمارهای مختلفی از میزان واردات گاز از ترکمنستان وجود دارد. برخی آمار‌ها از واردات حداکثر ۹ میلیون متر مکعب در روز و برخی آمار از تأمین تنها ۳درصد گاز مورد نیاز داخل از ترکمنستان حکایت دارند. حتی اگر میزان واردات و وابستگی بیش‌تر و تا حد ۵درصد هم باشد، جبران آن به راحتی امکان‌پذیر است. این یک آزمون و تجربه مفیدی برای یک کار مدیریت بحران و همبستگی ملی است.
رییس انجمن جامعه ایمن کشور با بیان این‌که می‌توان دراین شرایط ۳ تا حداکثر ۵درصد کمبود گاز را مدیریت و جبران کرد، تصریح می‌کند: فراموش نکنیم که سال ۱۳۸۶ که سرمای شدید و کم سابقه‌ای در کشور رخ داد، ترکمنستان بهترین فرصت را برای فشار به ایران برای افزایش قیمت گاز در اوج سرما پیدا کرد و ۸ دی‌ماه آن سال، شیر گاز صادراتی به ایران را بست. ایران در آن زمان چاره‌ای جز پذیرش خواسته ترکمنستان نداشت و به افزایش چند برابری قیمت گاز تن داد چرا که گاز استان‌های شمالی به‌ویژه در مازندران قطع شد و حتی برخی هموطنان ما در آن سرما، جانشان را از دست دادند. اما انتظار می‌رفت پس از گذشت ۹ سال از این ماجرا وقوع دوباره چنین رخدادی از سوی مسؤولان پیش‌بینی می‌شد.
نوفرستی در پاسخ به سؤالی مبنی بر این‌که چگونه می‌توان این قطع گازی را جبران کرد، می‌گوید: حتی اگر ۵ درصد گاز ایران توسط ترکمنستان تأمین شود، با صرفه‌جویی در بخش خانگی این رقم قابل جبران است.
محدود کردن گاز نیروگاه‌ها زیان‌ده است
او ادامه می‌دهد: همیشه در فصل سرما اولویت دولت‌‌ها بخش خانگی است که یک بخش غیرمولد محسوب می‌شود و در این شرایط گاز نیروگاه‌ها، صنایع و پتروشیمی با محدودیت مواجه می‌شود که این تصمیم شاید ساده‌‌ترین و راحت‌‌ترین راهکار باشد اما، اشتباه و زیانبار است.
نوفرستی بیان می‌کند: اولین اقدام پس از قطع واردات گاز از ترکمنستان قطع کردن گاز شرکت‌های تولید سیمان و ۴ نیروگاه در استان مازندران بود. گاز پتروشیمی‌های کشور قطع نشده اما برخی تولید را به حداقل ظرفیت کاهش داده‌اند. این در حالی است که میزان مصرف گاز در بخش خانگی در اوج مصرف و سرمای هوا به ۶۵۰ میلیون مترمکعب در روز نیز می‌رسد.
به گفته این مدرس دانشگاه یکی از افتخارات دولت، افزایش سهم گاز در سبد سوخت نیروگاه‌ها به جای سوخت مایع و مازوت است. اما هنگامی که با کمبود گاز مواجه می‌شویم، نیروگاه‌ها به جای گاز از سوخت دوم یعنی سوخت مایع و حتی مازوت استفاده می‌کنند که آلودگی آن چند برابر گاز است. با توجه به آمارهای جهانی، در ایران سالی ۲۶ هزار فوت ناشی از آلودگی هوا اتفاق می‌افتد؛ بنابراین اگر این اطلاع‌رسانی شفاف به مردم انجام شود، حتی صرفنظر از پدیده و اتفاق روز یعنی قطع گاز وارداتی از ترکمنستان، انتظار می‌رود مردم باید برای سلامتی خودشان در مصرف گاز بخش خانگی صرفه‌جویی کنند.
وی می‌گوید: موضوعات سیاسی و حتی اقتصادی را کنار بگذاریم و برای سلامتی خودمان در مصرف گاز صرفه‌جویی کنیم. در حال حاضر دمای اکثر خانه‌ها ۲۵ تا ۲۷ درجه است، حتی اگر هر خانه یک درجه از مصرف گاز خود بکاهد دمای آسایش آن خانه همچنان حفظ شده و مردم گرمای مطبوع را خواهند داشت. اما با همین اقدام ساده ۶ درصد صرفه‌جویی در مصرف گاز خانگی اتفاق می‌افتد که باعث می‌شود دیگر نیازی به واردات گاز از ترکمنستان نداشته باشیم. از سوی دیگر صرفه‌جویی یک درجه‌ای مصرف گاز در هر خانه معادل ۳۰ میلیون متر مکعب گازی و معادل صادرات روزانه کشور به ترکیه است.
نوفرستی بیکاری کارگران را از عواقب قطعی گاز می‌داند و در ادامه اضافه می‌کند: نخستین خسارت قطع کردن گاز نیروگاه‌ها، صنایع و پتروشیمی متوجه کارگران می‌شود، زیرا هنگامی که گاز نیروگاه‌ها، صنایع و پتروشیمی قطع می‌شود، تولید آنها به حداقل می‌رسد و ممکن است در فصل سرما و در روزهایی که به سال نو نزدیک می‌شویم، برخی شرکت‌ها مجبور به تعدیل نیرو شوند.
او با اشاره به افت فشار گاز توضیح می‌دهد: نکته مهم آن است که، صرفه‌جویی ۱-۲درصد در بخش خانگی نه تنها کمک خواهد کرد که گاز هیچ مشترکی در استان‌های شمالی یا استان‌های سردسیر دچار افت فشار یا قطعی نشود، بلکه گاز نیروگاه‌ها، صنایع، پتروشیمی‌ها و جایگاه‌های CNG همچنان می‌تواند در جریان باشد.
تزریق گاز از پارس‌جنوبی به مناطق شمالی توجیه اقتصادی ندارد
این کارشناس با بیان این‌که می‌توان کشور را از وابستگی به واردات گاز از ترکمنستان خارج کرد، تأکید می‌کند: واردات گاز از ترکمنستان برای تأمین بخشی از گاز مناطق شمالی و شمال‌شرق کشور، از نظر اقتصادی درست و مقرون بصرفه تر است تا این‌که با استفاده از هزاران کیلومتر خطوط انتقال و ده‌ها ایستگاه تقویت فشار و هزینه سنگین نگهداری خطوط و… از پارس جنوبی بخواهیم گاز مناطق دوردست را تأمین کنیم.
به اعتقاد نوفرستی برای تبدیل شدن به هاب انرژی و همچنین استفاده از فرصت اقتصادی و منافع سوآپ گازی، واردات گاز از شمال‌شرق کشور برای تأمین بخشی از نیاز آن مناطق و از طرف دیگر، صادرات گاز از مناطق غربی به عراق و ترکیه و انشاا… در آینده نزدیک به پاکستان و شبه قاره هند، از نظر اقتصادی، کاملاً به‌صرفه است و به درآمدهای پایدار صادراتی، رشد اقتصادی کشور، امنیت سیاسی و اقتصادی کشور نیز کمک می‌کند.
وی با اشاره به راهکار‌های میان مدت می‌گوید: یکی از تصمیمات دولت و وزارت نفت بعد از اتفاق سال ۸۶، ایجاد خط جدید کمکی از دامغان به ساری برای جبران بخشی از کسری گاز در صورت بروز مشکل در واردات گاز از ترکمنستان بوده است که در حال اجراست و بیش از ۱۰۰ کیلومتر آن احداث شده و بحث راه‌اندازی آن در تیرماه ۸۶ و یا حداکثر قبل از زمستان ۸۶ است.
اما راهکار دیگر که نه تنها برای مناطق شمالی و شمال‌شرق کشور بلکه برای کلیه خطوط انتقال کشور قابل اجراست، تقویت خطوط انتقال گاز با پوشش‌های کامپوزینی پیشرفته برای استفاده از حداکثر ظرفیت خطوط انتقال می‌باشد.
نوفرستی ادامه می‌دهد: بسیاری از خطوط انتقال کشور به واسطه عمر بالا، خوردگی یا معیوب بودن و نشتی داشتن خط، روی ظرفیت کامل خط در حال بهره‌برداری نیستند و این یک علت کمبود ظرفیت انتقال گاز است
به اعتقاد وی در این خطوط، بدون نیاز به تعویض خط و لوله‌ها یا ایجاد خط کمکی، با فناوری روز دنیا یعنی «پوشش کامپوزیتی پیشرفته»، می‌توان از کل ظرفیت اسمی خط استفاده کرد و نگرانی از خوردگی بیرونی نیز کاملاً برطرف می‌شود.
نوفرستی در پایان بیان می‌کند: خوشبختانه این فناوری در داخل کشور وجود دارد و در صنایع high tech هوا فضا و زیردریایی در حال استفاده هستند و برای استفاده در خطوط انتقال، تأییدیه شرکت گاز و شرکت انتقال گاز را هم اخذ کرده و وابستگی به خارج هم ندارد.
این اقدام یعنی پوشش کامپوزینی پیشرفته، ظرفیت خطوط انتقال موجود کشور را حداقل ۲۰درصد (و در برخی خطوط معیوب که در ظرفیت نزدیک به نصف در حال بهره‌برداری هستند، تا ۹۰درصد) افزایش می‌دهد. این یک طرح مؤثر و موفق برای افزایش ظرفیت خطوط انتقال، بدون ایجاد خط انتقال جدید یا تعویض خطوط و در راستای اقتصاد مقاومتی نیز می‌باشد.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.