دامپینگ صادرات بازار قیر را قربانی کرد

مخدوش شدن تجارت قیر ایران در پی رقابت ناسالم شرکت ها دامپینگ صادرات بازار قیر را قربانی کرد گروه انرژی- قیر از جمله فرآورده‌های نفتی پر کاربردی است که نه تنها در بازار داخلی بلکه در بازار بین‌المللی نیز می‌تواند زمین صادرات را به تسخیر خود در بیاورد؛ اما در عین ناباوری رقابت‌های ناسالم شرکت‌های […]

مخدوش شدن تجارت قیر ایران در پی رقابت ناسالم شرکت ها

دامپینگ صادرات بازار قیر را قربانی کرد

گروه انرژی- قیر از جمله فرآورده‌های نفتی پر کاربردی است که نه تنها در بازار داخلی بلکه در بازار بین‌المللی نیز می‌تواند زمین صادرات را به تسخیر خود در بیاورد؛ اما در عین ناباوری رقابت‌های ناسالم شرکت‌های داخلی این هدف را در حد یک سراب باقی گذاشته است. از سوی دیگر عرضه چندین هزار تن قیر در بورس کالا به جذابیت معاملات نفتی ایران اضافه کند ولی با مصوبه اخیر مجلس تا حدی این امر مورد شک و تردید قرار گرفته است. با مورد توجه قرار گرفتن این کالای ارزشمند در چند دهه اخیر مجلس نیز به تازگی مصوبه‌ای را تصویب کرده است تا برای بخش داخلی به‌طور اخص به منظور تغذیه ارگان‌ها و نهاد‌های خاص به صورت رایگان قیر عرضه شود.

براین اساس، مصوبه مذکور شرکت ملی نفت ایران موظف شد از منابع خود معادل ریالی ۴ میلیون تن قیر(VB) رایگان تا سقف مبلغ ۳۰هزار میلیارد ریال در اختیار وزارت جهاد کشاورزی وزارت راه و شهرسازی، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، وزارت کشور و وزارت آموزش و پرورش قرار دهد. اهالی بهارستان شرکت ملی نفت ایران را مکلف کردند تا پایان سال ۱۳۹۶ نسبت به تحویل کامل قیر(VB) به دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط اقدام نماید.

حجم بسیار بالایی که قرار است بدون هیچ هزینه‌ای در اختیار ارگان‌ها قرار گیرد شاید بسیار بالاتر از میزان مصارف داخلی باشد.

صرف نظر از تصمیم جدید مجلس در خصوص ارایه این حجم قیر رایگان که انتقاداتی مانند رانت‌زا بودن این امر در پی خارج کردن حجم عظیمی از این ماده سیاه از بازار بورس را برانگیخته است، اما در مجموع تجارت قیر تحت‌الشعاع عواملی قرار گرفته است تا روند پولسازی از نوع عرضه قیر را در بازارهای خارجی نیز با چالش‌های جدی مواجه کند.

در این بین اندونزی از جمله کشورهایی است که در صف تبادل تجاری از نوع قیر ایران قرار می‌گیرد. بازار نفتی اندونزی هرچند برای ایران زیاد بزرگ و دندان‌گیر نیست اما تاکنون مراوده اقتصادی خود را با ایران حفظ کرده است.

عدم وجود سیستم حمل‌ونقل توانمند فله‌ای دریایی، جای خالی سیاست منسجم، رقابت ناسالم، لابی‌های قیر در اندونزی و نبود نظام تصمیم‌گیر یک پارچه از جمله موانع صادرات قیر ایران به اندونزی تلقی می‌شود.

درحالی که مصرف قیر در اندونزی سالیانه حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن است، اما تولید داخلی این کشور سالیانه حدود ۶۰۰ هزار تن می‌باشد و مابقی نیاز از طریق واردات تأمین می‌شود.

در چند سال گذشته به‌طور میانگین صادرات قیر کشورمان به اندونزی حدود ۸۷ هزار تن بوده که کم‌تر از ۱٫۵درصد از واردات قیر این کشور را به خود اختصاص می‌دهد. باتوجه به این‌که کیفیت قیر ایران نسبت به رقبایی مانند سنگاپور و مالزی بهتر بوده، اما صادرات این محصول به اندونزی به دلایلی متناسب با ظرفیت‌های کشورمان و نیاز بازار اندونزی رشد قابل‌توجهی نداشته است.

رایزن بازرگانی ایران دراندونزی در خصوص چالش صادرات قیر به اندونزی گفته است؛ یکی از دلایل کاهش سهم ایران در بازار قیر اندونزی نداشتن سیاست منسجم و در نتیجه رقابت ناسالم بین شرکت‌های صادرکننده قیر است.

کمری به ایرنا گفت که این موضوع به‌خصوص در سال‌های گذشته باعث شده بعضی شرکت‌ها برای گرفتن سهمی از بازار و حذف رقبای وطنی، قیمت خود را به‌طور غیرمعمول کاهش داده و از آنجا که این اقدام صرفه اقتصادی برای آنها نداشته است، گاهی منجر به عدم اجرای تعهدات، کاهش کیفیت و ترکیب آن با مواد و مصالح دیگری شده که برای مدتی باعث مخدوش شدن چهره قیر ایران و شرکت‌های ایرانی نزد مشتریان شده بود و زمان زیادی طول کشیده تا این چهره به تدریج ترمیم شود.

رایزن بازرگانی ایران در اندونزی از نکات مهم دیگر در بازار قیر این کشور جنوب شرق آسیا را قرار داشتن آن در دست لابی‌ها و گروه‌هایی ذکر کرد که اکثراً وابسته به شرکت‌ها و نهادهای ذی‌ربط دولتی هستند.

همچنین حسن‌تاجیک، رییس ‌کمیسیون قیر انجمن صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی درباره صادرات قیر به ایلنا گفت: با توجه به شرایط پالایشگاه‌ها ۷ میلیون تن از وی‌بی ‌می‌تواند تبدیل به قیر شود. مصرف قیر در داخل کشور برای ایزوگام و مصرف قیر در خیابان‌‌ها و جاده‌ها به ۳٫۵ میلیون تن هم نمی‌رسد و بقیه قیر تولیدی را می‌توانیم صادر کنیم.

وی افزود: هر ۲۰۰ تن قیر می‌تواند یک کیلومتر جاده با عرض حدود ۱۲ متر و ضخامت ۸٫۵ سانتی متر را آسفالت کند در کل اگر ما ۳٫۵ میلیون تن مصرف داخلی داشته باشیم ۳٫۵ میلیون تن را نیز می‌توانیم صادر کنیم.

تاجیک تصریح کرد: اگر ۳٫۵ میلیون تن قیر با قیمت هر تن ۲۵۰ دلار صادر شود بیش از یک میلیارد دلار برای کشور درآمد زایی شده و اشتغال‌زایی صورت می‌گیرد. اما می‌بینیم که فقط ۴ میلیون تن برای مصرف وزارت راه و آموزش و پرورش اختصاص داده می‌شود در حالی که رقم مصرف در کشور بسیار پایین‌تر است. به‌طوری که اگر دو میلیون تن قیر صرف جاده‌سازی شود ۱۰ هزار کیلومتر باید جاده‌سازی داشته باشیم که این‌گونه نیست.

وی با اشاره به این‌که در حال حاضر به ۶۰ کشور جهان قیر صادر می‌کنیم، گفت: بیش‌تر صادرات ما به چین، هند، آسیای دور و آفریقای‌شرقی، کشورهای CIS از جمله گرجستان، قزاقستان، تاجیکستان، ارمنستان و ترکمنستان است و فقط به اروپا به دلیل معذوریت‌های زیست‌محیطی و پرهزینه بودن حمل با کشتی، صادرات نداریم.

رییس کمیسیون قیر انجمن صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی با اشاره به لزوم حمایت از سوی وزارت خارجه برای صادرات قیر، گفت: کیفیت قیر کشور ما در کل مناسب است اما برخی جاروجنجال‌هایی که خودمان به راه می‌اندازیم، در دنیا علیه خودمان استفاده می‌شود.

 

اما برای جلوگیری از رشد وضعیت نابسامان موجود می‌توان با تشکیل یک کنسرسیوم صادراتی تشکیل داد؛ همان راهکار پیشنهادی رایزن بازرگانی ایران در اندونزی. تشکیل این کنسرسیوم به شرکت‌های تولیدکننده و صادرکننده قیر این فرصت را می‌دهد که رقابت‌پذیری خود را در بازارهای بین‌المللی از جمله اندونزی اصلاح کرده و در جهت منتفع شدن از این بازار حداکثر استفاده را از هم‌افزایی توان خود ببرند.