خروج ارتباطات از انحصار مخابرات و ورود به انحصار فیبر نوری!

محمدرضا عیوضی-هفته گذشته پروانه شرکت ها و کنسرسیوم های ارتباطات ثابت اعطا شد تا انحصار ارتباطات از مخابرات خارج شود اما خبر ها حاکی از انحصار جدیدی در عرصه اینترنت پرسرعت بر روی فیبر نوری است که پیمانکار آن کنسر سیوم ایرانیان نت چند سالی است بر روی این پروژه عظیم ملی فعالیت می کند. […]

محمدرضا عیوضی-هفته گذشته پروانه شرکت ها و کنسرسیوم های ارتباطات ثابت اعطا شد تا انحصار ارتباطات از مخابرات خارج شود اما خبر ها حاکی از انحصار جدیدی در عرصه اینترنت پرسرعت بر روی فیبر نوری است که پیمانکار آن کنسر سیوم ایرانیان نت چند سالی است بر روی این پروژه عظیم ملی فعالیت می کند.

مناقصه مزایده بر آن شد تا گلایه تمدید انحصار حوزه فیبر نوری از زبان تازه واردان عرصه ارتباطات ثابت در کنار مشکلات و کمبود های مالی پیمانکار فیبر نوری کشور را بررسی کند

محمود واعظی در مراسم اعطای پروانه FCP (شبکه ارتباطات ثابت) اظهار داشت: بازار ICT کشور قابلیت افزایش تا ۳ برابر را دارد و پروانه‌هایی که امروز صادر می‌کنیم بازار را برای کسی تنگ می‌کند.

در گذشته شرکت‌هایی پروانه تلفن ثابت را گرفته بودند اما موفق نشدند اکنون نیز انتظار نداریم که همه ۷ شرکتی که پروانه FPC می‌گیرند موفق شوند.

او در پاسخ به انتقاد نمایندگان دریافت کننده FCP که انحصار ایرانیان‌نت در توسعه فیبرنوری را یک چالش برای توسعه شبکه ارتباطی توسط FCPها دانست، گفت: ایرانیان‌نت تا سال ۹۹ انحصار دارد و نمی‌توانیم در این زمینه کاری انجام دهیم.

کنسرسیوم ایرانیان‌نت با اخذ پروانه از سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، ایجاد شبکه ملی اطلاعات و دسترسی فیبرنوری در ایران را از آبان ماه سال ۱۳۹۱ آغاز کرد.

این اپراتور بر اساس پروانه موظف شد تا در سال دوم فعالیت خود یک میلیون و در سال سوم ۳ میلیون پورت پرسرعت راه‌اندازی و همچنین تا پایان سال هشتم تعداد ۶ میلیون و ۸۷۰ هزار درگاه فیبرنوری برای اتصال منازل به اینترنت پرسرعت منصوب کند. انحصار این اپراتور در آن زمان ۵ سال عنوان شده بود و بر اساس پروانه‌ای که توسط سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی به اپراتور ایرانیان‌نت داده، این اپراتور هم فیبر می‌کشد و هم روی فیبر سرویس باند پهن ارایه می‌کند. البته قسمت ارایه سرویس به صورت اختیاری در پروانه درج شده و الزامی برای آن نیست.

اپراتور چهارم ارتباطی با نام تجاری ایرانیان‌نت با هدف ایجاد، توسعه و مدیریت شبکه ملی، دسترسی فیبرنوری و ارایه سرویس‌های ارزش افزوده روی آن تاسیس و شروع به فعالیت کرد.

با آغاز به کار اپراتور چهارم، گذشت زمان پرده از نواقص بسیاری از پروانه این اپراتور برداشت. عقب بودن ایرانیان‌نت از برنامه بعد از دو سال داد همه از جمله وزیر را بلند کرد و کار بجایی رسید تا مدیرعامل این اپراتور از مشکلات پیش‌روی این اپراتور پرده برداشت و خواستار اصلاح پروانه خود شد. دولتی‌ها که بعدها متوجه مشکلات پیش روی این اپراتور شدند سعی کردند با دادن زمان بیشتر به ایرانیان‌نت شرایط موفقیتش را فراهم کنند. بالاخره بخش عمده‌ای از سهام اپراتور چهارم متعلق به زیرساخت یا همان دولت است. دولت هم دوست دارد این پروژه زودتر به سرانجام برسد تا از میراث بجا مانده انحصار کابل مسی که دولت قبل دو دستی به مخابرات ایران هدیه کرده بود خلاص شود. درنتیجه حتی از گوشه و کنار هم شنیده می‌شد که برای این اپراتور به‌دنبال سرمایه‌گذارند.

مدیرعامل این اپراتور در گفت وگویی خبر از تمایل MTN برای خرید بخشی از سهام این اپراتور را می‌دهد. شرکتی که بیش از ۱۰ سال پیش یکبار در حوزه اپراتور مخابراتی در ایران سرمایه‌گذاری کرد و به‌رغم سود سرشاری که عایدش شد اما در تله تحریم‌های اقتصادی غرب گیر کرد و در چند سال گذشته حتی نتوانست یک سنت از دارایی یک میلیارد دلاری خود در ایران را خارج کند.

از سوی دیگر رقیب اصلی اپراتور دوم یعنی شرکت مخابرات ایران به جز قدمت و تعداد کاربرانش یک مزیت اصلی نسبت به این اپراتور دارد که آن هم شبکه تلفن ثابت یا همان انحصار کابل مسی است. در نتیجه به نظر می‌رسد که انتشار خبر تمایل MTN برای سرمایه‌گذاری در ایرانیان‌نت نشان دهنده تمایل این شرکت برای گرفتن سهم بالایی از خدمات ارتباطی ثابت است. شاید امتیازاتی که وزارت ارتباطات به ایرانیان‌نت داده است نیز به همین دلیل باشد. چرا که به نظر نمی‌رسد شرکت‌های حاضر در بخش FCP و حتی اپراتورهای مجازی تلفن همراه بتوانند سهم بزرگترین شرکت مخابراتی ایران را به خود اختصاص دهند.

این روزها بسیاری معتقدند، کار رگولاتورها مجوزفروشی نبوده و این سازمان باید فضای رقابت را آماده کنند. کما این که چندی پیش این پرسش مطرح شد که مگر تلگرام ازجایی مجوز گرفته‌اند و حق لایسنس پرداخته‌اند؟

اصل و اساس استدلال موافقان اندک ایجاد محدودیت در واگذاری پروانه‌های جدید نیز بر این پایه استوار است که بازار کشش تحمل بازیگران بیشتر را ندارد. ایشان معتقدند که تازه واردها اصولا جایی برای پاگذاشتن ندارند و ظرفیت‌ها به کل اشغال شده و دیر یا زود شکست می‌خورند و از این بازار خارج خواهند شد.

از نگاه تجاری این رویکرد تا حدودی به نفع برخی تمام می‌شود. چراکه هر چه تعداد بازیگران یک بازار محدودتر باشد به منزله مدیریت و تقسیم راحت‌تر بازار و کسب سود بیشتر است. این ادعا اما از جهات مختلفی نیز قابل نقد و رد است.

در هر صورت نفس تغییرات و تکان دادن به بازاری که در سال‌های گذشته نتوانسته رضایت قاطبه مردم و کاربران اینترنت در کشور را جلب کند، مورد پذیرش و امیدوارکننده است. به این ترتیب ورود بازیگران جدید و تازه‌نفس به عرصه اینترنت کشور می‌تواند به برخی انحصارهای ایجاد شده در بازار اینترنت فشار آورده و در نتیجه این رقابت، مصرف‌کنندگان می‌توانند امیدوار به دریافت خدمات ارزان‌تر و در بدبینانه‌ترین حالت، خدمات بهتر باشند