بندر چابهار؛ از مناقصه داخلی سال ۸۷ تا توسعه بین‌المللی آن

بندر چابهار؛ از مناقصه داخلی سال ۸۷ تا توسعه بین‌المللی آن گروه راه و شهرسازی- بندر چابهار، آینده‌دار‌‌‌ترین بندر ایران به عنوان ستاره درخشان سواحل مکران ایران، می‌تواند سبب شکل‌گیری تمدنی بزرگ در جنوب‌شرق کشور باشد. موقعیت بی‌نظیر این بندر در کنار اقیانوس هند می‌تواند ایران را مرکز ثقل توسعه منطقه کند. چین و هند […]

بندر چابهار؛ از مناقصه داخلی سال ۸۷ تا توسعه بین‌المللی آن

گروه راه و شهرسازی- بندر چابهار، آینده‌دار‌‌‌ترین بندر ایران به عنوان ستاره درخشان سواحل مکران ایران، می‌تواند سبب شکل‌گیری تمدنی بزرگ در جنوب‌شرق کشور باشد. موقعیت بی‌نظیر این بندر در کنار اقیانوس هند می‌تواند ایران را مرکز ثقل توسعه منطقه کند. چین و هند به عنوان قدرت‌های نوظهور اقتصادی نگاه خاصی به این منطقه استراتژیک دارند و بندر کراچی پاکستان نیز به عنوان رقیب بندر چابهار شناخته می‌شود. در عین حال از سال ۸۷ که قرارگاه خاتم‌الانبیا برنده مناقصه توسعه بندرشهید‌بهشتی بندر چابهار شده است، توسعه آن در جنوب‌شرق ادامه دارد. هرچند این بندر دارای دو اسکله شهیدبهشتی و شهیدکلانتری است و دولت دوازدهم برنامه‌های جدی برای توسعه آن دارد و تا کنون نیز که چینی‌ها و هندی‌‌ها چشم طمع به این بندر و توسعه آن دوخته‌اند. چابهار در استان سیستان‌وبلوچستان و در دور‌‌ترین نقطه ایران جا خوش کرده و لنگرگاه آن قابلیت پهلوگیری کشتی‌های اقیانوس‌پیمای را دارد. این بندر با مساحتی حدود ۱۷هزارو۱۵۵ کیلومتر در منتهی‌الیه جنوب شرقی ایران در کنار آب‌های گرم دریای عمان و اقیانوس هند قرار گرفته و از شمال به شهرستان‌های ایرانشهر و نیک‌شهر، از جنوب به دریای عمان، از شرق به پاکستان و از غرب به استان‌های کرمان و هرمزگان محدود می‌شود.

همجواری منطقه آزاد چابهار با دریا و نزدیکی‌‌اش به مدار رأس‌السرطان و قرار گرفتن در مسیر بادهای موسمی شبه‌قاره هند و جبهه‌های استوایی باعث شده که این منطقه آب هوایی گرمسیری، معتدل و با رطوبت نسبی باشد. جالب است بدانید که چابهار گرم‌‌ترین نقطه کشور در زمستان و خنک‌‌‌ترین بندر جنوبی ایران در تابستان است.

چابهار دارای دو بندر بزرگ و مهم از جمله شهیدبهشتی و شهیدکلانتری است که این دو اسکله تاکنون چه در زمان جنگ و چه پس از آن نقش بسیار مهمی در صادرات و واردات کالا داشته‌اند.

اسکله شهید بهشتی با مساحت ۲۴۰ هکتار و محوطه‌های بارانداز ۱۶ هکتار، انبارهای مسقف ۳۰ هزار متر مربع و اسکله شهید کلانتری دارای ۳۰ هزار متر مربع مساحت، ۳۵ هزار متر مربع بارانداز، ۳۰ هزار مترمربع انبار مسقف و ۱۴ هزار و ۵۰۰ مترمربع محوطه کانتینری است، بندر شهید بهشتی از سال ۱۳۶۲ همزمان با سفر رهبرمعظم‌انقلاب و بندر شهید کلانتری نیز در همان سال افتتاح شده است.

۱۰ نکته مهم در توسعه پروژه بندر «چابهار» برای تجارت هند با افغانستان

رسانه هندی ۱۰ نکته مهم در پروژه چابهار را از سال ۲۰۰۳ میلادی تاکنون برای تجارت این کشور با افغانستان و کشورهای آسیای مرکزی بیان کرده است.

هند و ایران برای تکمیل سریع پروژه بندر چابهار توافق کردند تا دهلی‌نو با حذف پاکستان به افغانستان و کشورهای آسیای مرکزی دسترسی یابد.

رسانه هندی در حالی ۱۰ نکته مهم در پروژه بندر چابهار برای تجارت این کشور با افغانستان و کشورهای آسیای مرکزی را بیان کرده است این در حالی است که «سوشماسواراج»، وزیر امور خارجه هند برای نخستین بار به ایران سفر کرده است.

۱۰ نکته مهم در مورد پروژه بندر چابهار به شرح زیر اعلام شده است:

۱٫ هند و ایران در سال ۲۰۰۳ میلادی تصمیم گرفتند تا توسعه بندر چابهار در مرز ایران با پاکستان را عملی کنند.

۲٫ بندر چابهار در جنوب شرق ایران با حذف پاکستان و با استفاده از مسیر دریایی سبب انتقال کالای هند به افغانستان و کشورهای آسیای مرکزی خواهد شد.

۳٫ پاکستان مجوزی برای انتقال کالای هندی به افغانستان از مسیر کشورش را صادر نمی‌کند و به تازگی اجازه داده تا کمی از صادرات افغانستان از مسیرهای کشورش به هند منتقل شود.

۴٫ پروژه چابهار به دلیل تحریم‌های خارجی بر سر برنامه هسته‌ای ایران به آرامی پیشرفت کرده است.

۵٫ هند و ایران باوجود محدودیت‌های تجاری به رهبری آمریکا رابطه نزدیک خود را در گذشته حفظ کردند و در سال ۲۰۱۴ میلادی تجارت نفت دو کشور به ۲۲۰ بشکه در روز کاهش یافته است.

۶٫ هند می‌خواهد تا بندر چابهار را به عنوان مقابله با بندر «گواتر» پاکستان در نزدیکی ۷۲ کیلومتری با چابهار توسعه دهد که با همکاری چین در حال ساخت است.

۷٫ دولت هند در فوریه سال جاری کمک ۱۵۰ میلیون دلاری و تشکیل یک شرکت برای رسیدگی به پروژه چابهار را ارایه کرده است.

۸٫ سوشما سواراج، وزیر امور خارجه هند در دیدار چهار روزه از ایران و روسیه، روز گذشته با مقامات تهران به‌ویژه «حسن‌روحانی» رییس‌جمهور ایران دیدار کرد و گفت که روحانی چابهار توانایی اتصال سراسر منطقه را دارد.

۹٫ چابهار نخستین بندری است که دولت هند در توسعه آن نقش مستیم دارد توان جابه‌جایی ۲٫۵ میلیون تن کالا را سالانه دارد.

۱۰٫ بندر چابهار توسط دولت ایران به‌طور رسمی به عنوان یک منطقه آزاد تجاری و صنعتی معرفی شده است. با توجه به وضعیت منطقه آزاد تجاری، اهمیت بندر چابهار در تجارت بین‌المللی نیز افزایش یافته است.

چشم طمع چینی‌ها به بندر چابهار

با توجه به موقعیت ویژه و استراتژیک بندر چابهار دولت دوازدهم باید بتواند از این فرصت استفاده کند و توسعه این بندر را دو چندان کند.

سفر به سرزمین شگفتی‌های چابهار مهم است چون یکی از پررونق‌‌‌ترین مناطق آزاد ایران، تنها بندر اقیانوسی و یکی از بهترین مناظر دنیا را در خود جای داده است.

مقرر شده است در مرحله نخست این طرح، ظرفیت حمل و نقل دریایی بندر چابهار، از دو میلیون و ۵۰۰ هزار تن به ۸ میلیون و ۵۰۰هزار تن افزایش یابد.

براساس این گزارش، با توجه به موقعیت بسیار عالی بندر چابهار بسیاری از کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و نیز کشورهای‌شرق آسیا، چشم طمع به این بندر با عظمت دوخته‌اند و این در حالی است که دولتی‌‌‌ها نتوانسته‌اند از این موقعیت عالی به خوبی استفاده کنند.

آینده کریدور شمال – جنوب در دست چابهار خواهد بود

در همین خصوص سلامی، مشاور وزیر راه و شهرسازی، با توضیح این‌که دولت اهمیت خاصی برای بندر چابهار قائل است، گفت: بندر چابهار می‌تواند محور ترانزیت شرق به آسیای مرکزی و افغانستان باشد و یا حتی به دریای خزر سرویس دهد و ترانزیت زیادی از طریق این بندر انجام شود. با این حال هم اکنون بندر گواتر پاکستان در حال تکمیل زیرساخت‌های خود است و چینی‌‌‌ها حدود ۵۰ میلیارد دلار را در این بندر سرمایه‌گذاری کرده‌اند و برای کشاندن جاده و آوردن راه‌آهن برنامه‌ریزی شده است، این در حالی است که در صورت تکمیل زیرساخت‌ها، راه‌آهن از غرب چین به پاکستان خواهد رسید و بر اساس اعتقاد گروهی از کارشناسان با پیشرفت این پروژه چابهار موقعیت خود را از دست خواهد داد.

وی به تفاوت‌های فعلی بندر گواتر پاکستان و چابهار اشاره کرد و گفت: با توجه به ناامنی‌های موجود در بندر گواتر، چابهار شانس بسیار بیش‌تری برای در دست گرفتن محور ترانزیت شرق دارد از طرفی اشتراکات فرهنگی و اجتماعی ایران با افغانستان و تاجیکستان در توسعه این محور تأثیرگذار است.

سلامی در خصوص قراردادهای سرمایه‌گذاری فعلی در بندر چابهار گفت: به غیر از قرارداد مادری که با یک شرکت ایرانی به شکل (بی‌.ال.تی) برای توسعه فاز یک بسته شده، قراردادی نیز با هندی‌‌‌ها به شکل (بی.او.تی) به ارزش ۸۵ میلیون دلار برای طرح توسعه فاز نخست بندر شهید بهشتی بسته شده است که به دلیل گسترده بودن پروژه، کمی کُند پیش می‌رود.

بهترین زمان برای به دست آوردن موقعیت ترانزیتی در چابهار

سلامی با بیان این‌که چین، ژاپن و هند علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در چابهار و در گام بعد توسعه ریلی بندر چابهار هستند، گفت: دعوت از ژاپن برای سرمایه‌گذاری در چابهار گزینه‌ بسیار مناسبی به نظر می‌رسد.

وی هشدار داد که ایران تا زمانی که در افغانستان و عراق آرامش برقرار نشده باشد، فرصت کسب موقعیت ترانزیت منطقه را دارد و گفت: در صورت توفیق همسایه در به دست آوردن امنیت و آرامش، موقعیت منطقه را از دست می‌دهیم، در حالی که الان بهترین زمان برای به دست آوردن موقعیت ترانزیتی و تثبیت آن است.

 مشاور وزیر راه و شهرسازی از اعلام آمادگی هند برای توسعه ریلی چابهار خبر داد و گفت: در کنار تلاش‌های هند اعلام آمادگی ژاپن به این معنا است که برگشت سرمایه در چابهار حتمی است و ایران هر چه زودتر باید از یکی از پیشنهادهای سرمایه‌گذاری استفاده کند و البته این یک موضوع استراتژیکی است که صرفاً به وزارت راه و شهرسازی برنمی‌گردد و بسیاری از نهاد‌‌‌ها باید به این باور برسند که این خط راه‌آهن می‌تواند در رفع بیکاری، مهاجرت و آبادانی منطقه تأثیرگذار باشد.

 اپراتور نهایی بندر شهید رجایی تا دو هفته آینده انتخاب می‌شود

محمد سعیدنژاد، مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی گفت: یکی از دلایل طولانی شدن این امر سرمایه‌گذاری توأم خارجی‌‌‌ها با اپراتور داخلی بوده تا به یک کار مشترک ایرانی و خارجی تبدیل شود.

 

معاون وزیر راه و شهرسازی با بیان این‌که در فاز دو بندر شهیدرجایی سرمایه‌گذاری بخش خصوصی نداریم، افزود: میزان سرمایه‌گذاری فاز ۳ حدود ۳۰۰ میلیون دلار است.

وی با بیان این‌که در بندر چابهار مجموعاً ۸۵۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری صورت گرفته است، اظهار کرد: از محل منابع داخلی سازمان ۳۰۰ میلیون دلار، از محل سرمایه‌گذاری صندوق توسعه ملی و سازمان بنادر ۴۳۰ میلیون دلار، از محل قرارداد تأمین فاینانس با هندی‌‌‌ها ۱۵۰ میلیون دلار و از محل قرارداد BOK با هندی‌‌‌ها، ۸۵ میلیون دلار سرمایه‌گذاری صورت گرفته است.

 همچنین معاون وزیر راه و شهرسازی اظهار داشت: بخشی از تجهیزات این بندر خریداری شده، بخشی در حال حمل و بخشی دیگر در حال امضای قرارداد است، اما به‌طور کلی فرایند خرید تجهیزات تا آخر سال زمان می‌برد.

وی ادامه داد: در حال حاضر فاز یک بندر چابهار ظرفیت آنچنانی ندارد و هدف‌گذاری ما باید توسعه هر ۵ فاز باشد که این هم سرمایه‌گذاری خیلی زیادی را می‌طلبد. هدف‌گذاری نهایی ظرفیت ۸۰ میلیون تنی است که در آبادانی و تغییر رویکرد اقتصادی شرق می‌تواند، تأثیرگذار باشد.

نقش استراتژیک بندر چابهار غیرقابل توصیف است

براساس این گزارش صدیف بدری، سخنگوی کمیسیون عمران مجلس با اشاره به این‌که هر نوع سرمایه‌گذاری در نقاط مرزی کشور زمینه اشتغال را در کشور فراهم می‌کند، افزود: بندر چابهار یکی از بنادر اصلی و قوی کشور به شمار می‌رود و نقش استراتژیکی در بهبود اوضاع اقتصادی کشور دارد.

وی در ادامه افزود: عملکرد این بندر تا به امروز خوب بوده، اما باید توافق‌های مناسبی در این حوزه صورت گیرد تا بتوان از ظرفیت‌های آنها استفاده کرد، این در حالی است که پروژه اجرایی این بندر با پیش‌بینی‌‌‌ها انجام شده هماهنگ نبوده و این امکان وجود دارد که شاید در بخش عملیات اجرایی مشکلی پیش آمده است.

سخنگوی کمیسیون عمران یادآور شد: مراحل افتتاح پروژه بندر شهید رجایی در حال انجام است.

 

براساس این گزارش در حال حاضر با توجه به موقعیت ویژه و استراتژیک بندر چابهار باید دولت دوازدهم بتواند از این فرصت استفاده کند و توسعه این بندر را دو چندان کند.