افزایش ارزش‌افزوده هدف جهانی در بخش معدن

افزایش ارزش‌افزوده هدف جهانی در بخش معدن محمد قره داغلی -ایجاد فرصت‌های سرمایه‌گذاری، استفاده از تکنولوژی مدرن در اکتشاف، بهره گرفتن از نیروی انسانی ماهر، تبدیل مواد اولیه به کالاهای مصرفی و… تنها بخشی از راهکارهای وجود برای افزایش سهم معادن در رشد اقتصادی کشور محسوب می‌شوند. به گزارش مناقصه‌مزایده، ایران به دلیل داشتن معادن […]

افزایش ارزش‌افزوده هدف جهانی در بخش معدن

محمد قره داغلی -ایجاد فرصت‌های سرمایه‌گذاری، استفاده از تکنولوژی مدرن در اکتشاف، بهره گرفتن از نیروی انسانی ماهر، تبدیل مواد اولیه به کالاهای مصرفی و… تنها بخشی از راهکارهای وجود برای افزایش سهم معادن در رشد اقتصادی کشور محسوب می‌شوند.

به گزارش مناقصه‌مزایده، ایران به دلیل داشتن معادن غنی از نظر ذخایر بسیاری از مواد معدنی در جهان از جایگاه بالایی برخوردار است به شکلی که ۱۲ معدن مهم جهان در ایران قرار دارد، ۸ درصد ذخایر روی و ۳ درصد ذخایر سرب جهان در ایران جای گرفته است، ایران چهارمین تولیدکننده سنگ تزیینی در دنیا است و ذخایر شناسایی شده مس ایران به بیش از ۳۰ میلیون تن می‌رسد.

معدن می‌تواند ارزش‌افزوده ۳۰برابری ایجاد کند

در این رابطه مهدی کرباسیان، معاون وزیر صنعت گفت: بخش معدن این ظرفیت را دارد که ارزش‌افزوده‌ای ۳۰ برابری ایجاد کند.

مهدی‌کرباسیان اظهار کرد: با توجه به سیاست‌های دولت جهت استفاده هرچه بیش‌تر از مشاوره و تجارب بخش خصوصی و همچنین تأکید رییس‌جمهور و معاون اول به تعمیق روابط، نظرات تشکل‌ها و اتحادیه‌ها در تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری بسیار مؤثر است.

وی افزود: شاید برخی انتقاد کنند و بگویند باید پیش از این توجه بیش‌تری می‌شد اما در این خصوص باید گفت دولت یازدهم طی ۴ سال گذشته مسایلی همچون برجام را پیگیری کرد تا بتواند به درآمدهای نفتی سروسامان بدهد.

کرباسیان تأکید کرد: با توجه به ظرفیت‌های بسیار بالای کشور در رشد و جهش اقتصادی دولت تلاش کرد تا تکانه‌های اقتصادی را کنترل کند اما هنوز نتوانسته‌ایم نظر مردم را تأمین کنیم.

وی ادامه داد: باید بپذیریم کم‌توجهی و انجام کارهای غیرکارشناسی موجب شده است نتوانیم به‌طور کامل به استقلال اقتصادی برسیم.

معاون وزیر صنعت تصریح کرد: امیدواریم در دولت دوازدهم بتوانیم با استفاده از تجارب گذشته شرایط بهتری را در اقتصاد و بخش معدن برای جامعه ایجاد کنیم.

به گفته کرباسیان، معدن یکی از بخش‌های اصلی در اقتصاد مقاومتی است. چرا که ریشه در خاک کشور داشته و به خارج وابسته نیست در نتیجه استفاده بهینه از آن می‌تواند در تولید و اشتغال تأثیر به‌سزایی داشته باشد.

کرباسیان با تأکید بر جایگاه معدن در اقتصاد کشور‌‌‌‌ها گفت: براساس آمار آمریکا در سال ۲۰۱۵ حدود ۸۰ میلیارد دلار از تأمین مواد معدنی درآمد داشت که این درآمد در چرخه بعدی به ۶۳۰ میلیارد دلار رسید که نشان از ارزش‌افزوده ۳۰ برابری ایجاد شده دارد. این آمار نشان‌دهنده عظمت تأثیر معدن در اشتغال‌زایی است.

وی تصریح کرد: باید بپذیریم در دولت یازدهم ایمیدرو و وزارت صنعت تلاش کردند تحولی در حوزه معدن ایجاد شود. اما به نظر می‌رسد این تحولات در یک بازه زمانی ۵ تا ۱۰ ساله باید منجر به ایجاد اقتصاد پایدار شود.

بخش معدن نیازمند پنجره واحد است

همچنین در این رابطه محمدرضابهرامن، نایب‌رییس خانه معدن معتقد است که: تنوع و ذخایر مواد معدنی در ایران ظرفیت بسیار گسترده‌ای برای تولید ثروت فراهم کرده است و می‌تواند مسیر استقرار اقتصاد مقاومتی را با همگرایی دیگر مزیت‌های اقتصادی هموار کند.

بهرامن اظهار داشت: ایران علاوه بر ذخایر قابل‌توجه نفت و گاز و ظرفیت‌های پتروشیمی همچنین به ذخایر مطلوبی از انواع مواد معدنی دسترسی دارد که همگرایی این ذخایر در مسیر تولید ارزش‌افزوده بالا و حذف خام‌فروشی‌‌‌‌‌ها می‌تواند اقتصاد کشور ما را به بر‌‌‌‌ترین اقتصادهای جهانی تبدیل کند.

وی افزود: خوشبختانه دولت هم توجه جدی به توسعه اقتصاد معدنی دارد و باید تلاش کنیم با همگرایی مزیت‌های انرژی و ذخایر معدنی میزان خام‌فروشی در همه حوزه‌ها به حداقل کاهش یابد.

نایب‌رییس خانه معدن گفت: مزیت‌های نیروی انسانی متخصص، انرژی ارزان، ذخایر و بازار داخلی و کشورهای منطقه را داریم که ۴ عامل اصلی برای توسعه بخش معدن محسوب می‌شود.

اما سوءمدیریت موجب شده است توانیم توسعه مطلوب در بخش معدن داشته باشیم.

محمدرضا بهرامن افزود: سهم معدن در تولید ناخالص داخلی کشور ی۱٫۴ درصد است، اما در کنار این سهم باید اثرگذاری این بخش در سایر بخش‌ها بیش‌تر مورد توجه قرار گیرد.

بهرامن گفت: برای دوره پساتحریم هم تلاش می‌کنیم ورود فناوری‌‌‌‌‌ها و دانش نوین جهانی ساماندهی شود و هدف ما این نیست که جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی فقط به استخراج و خام‌فروشی معادن منجر شود.

وی افزود: باید از این فرصت به‌طور بهینه در خدمت توسعه اقتصاد ملی بهره‌برداری کنیم که جلب مشارکت خارجی با هدف تولید صادرات محور و توسعه بازار جهانی از آن جمله است.

وی تصریح کرد: توسعه اقتصاد معدنی؛ تحریم‌ها را نابود می‌کند و بخش معدن نیازمند پنجره واحد است.

بهرامن افزود: نگاه دنیا در بخش معدن به سمت ایجاد ارزش‌افزوده است و باید فناوری‌های نوین و راهکارهای مشوق برای جذب سرمایه‌گذاری‌های آزاد است و ایران برای ایجاد ارزش‌افزوده بیش‌تر در بخش معدن راهی جز استفاده از فناوری‌های نوین و جذب سرمایه‌گذاری‌های آزاد ندارد.

بهرامن اظهار داشت: معدن، مزیت نسبی برای کشور محسوب می‌شود و تحریم‌ها به ما نشان داد که برای شکوفایی اقتصاد راهی جز توجه به بخش‌هایی که دارای مزیت نسبی در کشور است، نداریم و بخش معدن از بخش‌هایی است که می‌تواند به شکوفایی اقتصاد در شرایط تحریم نیز کمک کند.

برای توسعه معادن به ۵ راهکار اساسی و زیربنایی نیاز داریم که شفاف‌سازی قوانین و مقررات از راهکارهای زیربنایی توسعه بخش معادن محسوب می‌شود تا سرمایه‌گذاران با چشم‌انداز مطمئن وارد فعالیت‌های معدنی شوند.

اجرای صحیح و کامل پنجره واحد قوانین و مقررات بخش معدن در نهاد‌های مرتبط با این بخش مانند اداره منابع طبیعی، محیط زیست و میراث فرهنگی، ضروری است.

«تکمیل سرمایه‌گذاری در بخش اکتشاف با همکاری دولت» یکی دیگر از راهکارهای توسعه معدن است. «نوسازی ماشین‌آلات» و «توجه به نیروی متخصص» را نیز مهم است.

ایران در ردیف ۱۰ کشور برتر معدنی قرار دارد و تجربه کشورهای توسعه یافته نشان می‌دهد برای رشد و شکوفایی اقتصاد هر جامعه باید از بخش‌هایی در جوامع که دارای مزیت نسبی است، استفاده شود.

در شرایط کنونی، بخش معدن و صنایع معدنی می‌تواند بهترین جایگزین برای بخشی از درآمدهای نفتی کشور باشد.

باید با استفاده از فناوری‌های روز جهان، برای تولیدات موادمعدنی کشور حداکثر ارزش‌افزوده را ایجاد و از این فرصت برای استفاده کامل از معدن در چرخه اقتصادی استفاده کنیم.

ایران کشوری معدنی در جهان محسوب می‌شود

نادعلی اسماعیلی، رییس سازمان نظام مهندسی معدن ایران گفت: با توجه به اهداف چشم‌انداز ۱۴۰۴ و دستیابی به قدرت برتر ایران در منطقه، نهادینه‌سازی اقتصاد مقاومتی، جلوگیری از خام‌فروشی، خودکفایی و خوداتکایی، کاهش بیکاری و برخورداری از اشتغال پایدار، توسعه بخش معدن مهم است.

مدیرکل سابق نظارت و کنترل عملیات اکتشافی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی ایران گفت: تولید طلا در کشور معادل ارمنستان با یک‌پنجاه‌و‌پنجم وسعت ایران است.

وی با بیان این‌که حدود ۳۰ محدوده کشور، تاکنون به ذخیره ۲۰۰ تنی از طلا دست یافتیم، گفت: داشتن ذخایر نشان‌دهنده رتبه جهانی نیست بلکه میزان استخراج، این رتبه را تعیین می‌کند.

اسماعیلی اظهار داشت: کار در معادن طلا نیازمند سرمایه‌گذاری بالایی است و به همین دلیل حضور سرمایه‌گذاران خارجی کمک زیادی به تسریع در اکتشاف و استخراج طلا خواهد کرد.

وی با بیان این‌که ایران از غنی‌‌‌‌‌ترین کشورهای جهان از لحاظ معادن زیرزمینی است، گفت: پس از انجام عملیات اکتشافی معادن طلا نوبت به استخراج و فرآوری این ماده معدنی می‌رسد.

اسماعیلی تأکید کرد: وجود ذخایر بالای معدنی و تنوع آن در ایران موهبتی است که نصیب کم‌تر کشوری شده است و با برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری مناسب در این بخش می‌توان زمینه بهره‌وری بیش‌تر این بخش را فراهم کرد.

نادعلی اسماعیلی گفت: بخش خصوصی در منطقه بایگ تربت‌حیدریه استان خراسان‌رضوی سال‌هاست که عملیات اکتشافی طلا را انجام می‌دهد.

وی افزود: معدن طلای زرمهر در این استان یکی از معادن بسیار خوب طلاست، چون اکسیده است و عناصر مزاحم ندارد و می‌توان از آن ۴ تن طلای خالص استحصال کرد.

معدن طلای زرمهر در کوه زرمهر واقع شده است که پس از انجام عملیات اکتشاف ۵ رگه شناسایی شده و به نظر می‌رسد که با تکمیل عملیات اکتشافی به ۳۳ رگه افزایش پیدا کند و به خاطر رگه‌ای بودن به روش زیرزمینی، استخراج می‌شود؛ بنا بر این گزارش، ایران کشوری با منابع معدنی غنی و ذخایر معدنی کشف نشده‌ای محسوب می‌شود و تاکنون تنها ۶۸ نوع آن شناسایی شده و ذخایر سرب، روی و مس شاخص‌‌‌‌‌ترین آنهاست.

توسعه معدنی یک اقتصاد مقاومتی با رویکرد درون‌زاست

 رییس سازمان نظام مهندسی معادن تأکید کرد: حضور بخش خصوصی باید در عرصه اکتشافات معدنی تقویت شود.

 نادعلی اسماعیلی افزود: عملکردهای بخش خصوصی قابل‌قبول است، هر چند موانع و مشکلاتی وجود دارد، اما کار‌‌‌‌‌ها ادامه دارد و در چند سال اخیر موفقیت‌آمیز بوده و نتیجه هم داده است.

وی افزود: بخش معدن در دوره تحریم‌های ظالمانه؛ سربلند و راهبر اقتصاد مقاومتی بوده، چون معدن یک اقتصاد مقاومتی با رویکرد درون‌زاست.

اسماعلیی اظهار داشت: نباید وابسته به بیگانگان باشیم و بخش معدن می‌تواند به خود اتکایی و توسعه درون زا کمک کند و خوشبختانه نعمت‌های معدنی در جای‌جای کشور به صورت مواد متنوع داریم که باعث رونق صنعت کشور است و در دوره تحریم نیز بخش معدن سربلند بوده است.

رییس سازمان نظام مهندسی معادن تأکید کرد: دولتمردان باید کمک کنند، چون بخش خصوصی در ایران هنوز در عرصه اکتشافات ورود مؤثر ندارد، هر چند تا حدودی جلوتر رفته است و موفق هم بودند و موارد خوبی کشف کردند که در حال بهره‌برداری است، اما باید گستره آن بیش‌تر شود.

وی افزود: نباید به فعالیت بخش خصوصی در حوزه اکتشافات معدنی، سوءظن داشته باشیم و قوانین هم کم نداریم که باید به خوبی اجرا شود تا بخش خصوصی قوی با پشتیبانی نظام مهندسی معدن شکل بگیرد و فعالیت‌های معدنی را تقویت کنیم.

اسماعیلی گفت: توسعه بخش معدن به تسهیلات مالی کم‌بهره و ارزان قیمت نیاز دارد که البته قابل برگشت هم است.

گفتنی است که ایران با برخورداری از ۳۰ میلیارد تن ذخایر معدنی کشف شده و ۵۷ میلیارد تن ذخایر بالقوه در میان ۱۵ قدرت معدنی جهان قرار دارد.

کشورمان با قرار گرفتن بر روی رگه‌های ارزشمند منابع معدنی ۷ درصد ذخایر معدنی کل جهان را به خود اختصاص داده است، ارزش این منابع طبق برآوردهای اولیه ۷۰۰ میلیارد دلار و براساس ارقام جدید تا هزار میلیارد دلار برآورد می‌شود.

تاکنون عملیات شناسایی ذخایر معدنی کشور در پهنه‌ای به گسترده ۱۰۰هزار کیلومتر مربع انجام شده که معادل هفت درصد پهنه سرزمین که معادل با یک‌میلیون‌و۶۸۰ هزار کیلومتر مربعی کشورمان را به خود اختصاص می‌دهد، عملیاتی که منجر به شناسایی ۶۸ ماده معدنی شده است و با اکتشافات جدید این تنوع مواد معدنی تا ۸۰ قلم افزایش می‌یابد، از مس و روی گرفته تا سنگ‌آهن که شاخص‌‌‌‌‌ترین ماده معدنی کشور است.

ایران هم اکنون پانزدهمین تولیدکننده فولاد و نهمین تولید کننده سیمان است، همچنین رتبه دهم تولید سنگ‌آهن، رتبه بیست‌وچهارم تولید آلومینیم، رتبه نهم در تولید مس و دومین تولیدکننده سنگ‌های تزیینی جهان به ایران اختصاص دارد.

 

برنامه‌ریزی برای دستیابی به تولید ۵۰ میلیون تن فولاد و ۴۰۰ هزار تن مس کاتد و افزایش تولید آلومینیم به ۷۰۰ هزار تن برنامه‌های این بخش در برنامه ششم است.