گیر افتادن پیمانکاران در خمره مسکن مهر

گیر افتادن پیمانکاران در خمره مسکن مهر

گروه راه و شهرسازی- مسکن مهر دو کلمه‌ای بار‌ها و بار‌ها در چند سال گذشته در جامعه و در میان رسانه‌ها مطرح شده است؛ به‌گونه‌ای که بخش‌های زیادی از مردم و مسؤولین سازمان‌ها و وزارتخانه‌های مختلف و پیمانکاران ساختمانی و عمرانی، درگیر آن بوده‌اند. می‌توان ادعا کرد بخش عمده بدهی‌های دولت به پیمانکاران در همین بخش مسکن بوده است که مشکلات متعددی را برای کشور به‌وجود آورده است اما باید این پروژه نیمه‌تمام به پایان برسد. در این میان لازم است وزارتخانه‌های مربوطه با تعامل لازم با یکدیگر و از سوی دیگر تخصیص اعتبارات لازم برای ارایه خدمات به خانه‌هایی که ساخته شده ولی از امکانات خدماتی مختلفی محروم است؛ شاید قفل مشکلات مسکن مهر شکسته شود؛ هرچند در این میان شاهدیم که مسؤولین مسکن مهر می‌گویند که این پروژه عظیم دارای مشکل مالی نیست اما عده‌ای معتقدند که مشکل مالی دارد؛ به هر جهت آنچه مهم است این است که امید داریم در آینده نه چندان دور شاهد، پایان کار پیمانکاران مسکن مهر باشیم و این پروژه که در دشت‌های بی‌آب و علف و ناکجاآبادها ساخته شده است، بالاخره به سرانجام لازم برسد.

بازشدن قفل مسکن مهر با تزریق ۵هزارمیلیارد اعتبار

جدیداً اعتباراتی برای مسکن مهر در نظر گرفته شده است و در این خصوص، رییس کمیسیون عمران مجلس، با اشاره به آخرین وضعیت پروژه مسکن مهر، گفت: تکمیل این پروژه در انتظار تزریق ۵ هزار میلیارد تومان اعتبار و تعامل وزارت نیرو با راه و شهرسازی است.

محمدرضا‌رضایی‌کوچی با اشاره به آخرین وضعیت پروژه مسکن مهر در سراسر کشور، گفت: برای تکمیل تأسیسات زیربنایی این پروژه رقمی در حدود هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز داریم که از این میزان ۸۰۰ میلیارد دولت از طریق اسناد خزانه در اختیار وزارت نیرو قرارداده شده است.

نماینده مردم جهرم در مجلس‌شورای‌اسلامی، با بیان این‌که طبق قانون پرونده مسکن مهر تا پایان سال‌جاری باید در کشور بسته شود، افزود: برای تکمیل تأسیسات روبنایی این پروژه همچون کلانتری، مسجد، مدرسه و غیره نزدیک به ۴ هزار میلیارد تومان پول نیاز است که تاکنون رقمی در این خصوص پرداخت نشده است.

وی ادامه داد: در حال حاضر وزارت راه و شهرسازی از طریق منابع خود و فروش زمین‌ها نسبت به تکمیل تأسیسات روبنایی مسکن مهر مشغول است.

پرونده مسکن مهر امسال باید بسته شود

رضایی‌کوچی با تأکید بر این‌که دولت متعهد به پرداخت وجوه موردنیاز برای تکمیل پروژه مسکن مهر شده است، تصریح‌کرد: به‌طور حتم نرسیدن اعتبارات و بودجه لازم تأخیر در تکمیل این پروژه را در پی دارد.

وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر این‌که چه تعداد از واحدهای مسکن مهر تکمیل شده است، گفت: از دو میلیون و ۲۰۰ واحد مسکن مهر در حدود دو میلیون آن تکمیل شده که ۲۰۰ هزار واحد مسکن مهر در سراسر کشور به علت برخی مشکلات بدون متقاضی هستند.

این نماینده مردم در مجلس دهم، ادامه‌داد: برخی از واحدهای مسکن مهر در حال حاضر مشکل معارض دارند که در دادگاه باید نسبت به رفع آنها اقدام کرد.

رییس کمیسیون عمران مجلس‌شورای‌اسلامی، با تأکید بر ضرورت تعامل وزارتخانه‌های مختلف و دستگاه‌های مسؤول در بحث پروژه مسکن مهر، گفت: به‌طور حتم تکمیل این پروژه تنها با تلاش‌های وزارت راه و شهرسازی ممکن نیست و وزارتخانه‌هایی همچون نیرو نیز باید تعامل داشته باشند.

مسکن مهر مشکل مالی ندارد!

قائم مقام وزیر راه و شهرسازی با تأکید بر این‌که طرح مسکن مهر به لحاظ ساخت هیچ مشکل مالی ندارد، گفت: تاکنون ۴۸ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان برای پروژه‌ها پرداخت شده و مابقی نیز متناسب با پیشرفت فیزیکی پرداخت می‌شود.

احمداصغری‌مهرآبادی با اعلام این‌که هنوز تسهیلات بانکی را برای طرح مسکن مهر در اختیار داریم، اظهارکرد: به لحاظ تأمین منابع مالی برای ساخت پروژه‌ها مشکلی نداریم.

وی با یادآوری این‌که طرح مسکن مهر در بخش ساخت ۵۵ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان مصوبه دارد، افزود: تاکنون ۴۸ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان برای پروژه‌ها پرداخت شده و مابقی نیز متناسب با پیشرفت فیزیکی پرداخت می‌شود.

وی در عین حال با بیان این‌که مشکلاتی با بانک داریم که با برگزاری جلسات متعدد به دنبال برطرف کردن آنها هستیم، تصریح‌کرد: در جلسات استان‌ها که با حضور نماینده بانک مسکن برگزار می‌شود مسایل موجود پروژه‌های مسکن مهر را ریز به ریز بررسی می‌کنیم.

قائم مقام وزیر راه و شهرسازی بیان‌کرد: تمام مسایل و مشکلات موجود صورت‌جلسه می‌شود و تمام آنها را با همکاری بانک و مدیران استانی برطرف خواهیم کرد.

همچنان با مسکن مهر مخالفم

عباس‌آخوندی گفت‌: در سال جاری ۳۲۰ هزار میلیارد تومان اعتبار داشتیم که کل بودجه عمرانی ۵۷ هزار میلیارد تومان بود. یعنی ۲۰ درصد کل بودجه به شکل اسمی در اختیار پیشرفت و ساخت پروژه‌های عمرانی قرار گرفت اما در نهایت با احتساب اوراق مشارکت، اسناد و تعهدات آتی ۲۵ هزار میلیارد تومان از این بودجه یعنی رقمی در حدود ۹ درصد به بخش عمرانی اختصاص یافت.

وزیر راه و شهرسازی تصریح‌کرد: براساس لایحه بودجه سال ۹۶، بودجه اختصاص یافته به حوزه عمرانی در سال آینده نسبت به سال‌جاری کاهش می‌یابد زیرا بودجه اسمی حدود ۴۰ هزار میلیارد تومان است و معلوم نیست که چند درصد از آن در نهایت اختصاص می‌یابد.

وی تأکیدکرد: اجرای اقدامات زیربنایی با بودجه دولتی امکان‌پذیر نیست و پیش‌بینی می‌شود که در سال ۹۶، صادرات نفت ایران به بیش از دو میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه برسد که با این افزایش هم تأمین بودجه جاری و عمرانی کشور سخت است.

وزیر راه و شهرسازی گفت: هزینه‌های عمران و آبادانی کشور روند نزولی داشته است و اگر در سال‌های گذشته نسبت بودجه جاری به عمرانی ۷۰ به ۳۰ بود، هم‌اکنون بودجه کشور ۹۰ درصد جاری و ۱۰ درصد عمرانی است.

آخوندی با انتقاد از برخی هزینه‌های انجام شده در کشور، اظهارداشت: اگر هزینه‌ای در ایران انجام شود برگرداندن آن سخت است، به عنوان نمونه هزینه یارانه یا مسکن مهر برگردانده نشد البته من دو بار هزینه مسکن مهر را برگرداندم و تاوان آن را دادم.

وی بیان‌کرد: همچنان بر موضع خودم درباره منافات طرح مسکن مهر با منافع ملی و همچنین هدررفت بودجه کشور اصرار دارم و به مخالفتم با این طرح ادامه می‌دهم و هزینه آن را هم می‌پردازم.

وزیر راه و شهرسازی افزود: از همان ابتدای تصدی وزارت می‌توانستم به جای مخالفت با مسکن مهر هر روز هزاران واحد آن را افتتاح کنم اما معتقدم که این طرح به زیان کشور است.

آخوندی گفت: ۱۰۰ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در مسکن مهر انجام شده است اما هنوز ۳۰ درصد از جمعیت شهری ایران در وضعیت بد مسکنی به سر می‌برند.

وزیر راه و شهرسازی ادامه‌داد: انگاره اقتصادی در کشور باید تغییر کند و اقتصاد ملی هزینه توسعه زیربنایی را تأمین کند و از این تأمین مالی، بازگشت اقتصادی هم داشته باشد و اتکای طرح‌های عمرانی به بودجه دولتی کاهش یابد.

به گفته آخوندی، میزان سرمایه‌گذاری در سازمان بنادر طی ۳ سال گذشته به ۱۰ هزار میلیارد تومان رسیده است و باید این موضوع را در نظر داشت که بنادر را با اتکا به بودجه دولتی نمی‌توان توسعه داد؛ همان‌طور که آزادراه‌های تهران – شمال، اصفهان – شیراز، حرم تا حرم و… از سرمایه‌ خصوصی توسعه داده‌ایم.

وی گفت: با بودجه دولتی امکان توسعه زیربنا‌ها فراهم نیست و در موقعیتی قرارداریم که باید تغییر گفتمان در حوزه اقتصادی انجام پذیرد و انگاره‌ها تغییر کند البته برداشتن این گام، سخت است زیرا دولت، ملت و فعالان یک بخش به انگاره آن حوزه خو گرفته‌اند و برای تغییر آن مقاومت می‌کنند.

وزیر راه و شهرسازی ادامه‌داد: یکی از اقداماتی که برای تغییر انگاره‌ها انجام شد، توسعه بندر چابهار با مشارکت بخش خصوصی بود ضمن این‌که برای توسعه بنادر شهید رجایی و جاسک هم باید سرمایه خصوصی جذب کنیم.

وزیر راه و شهرسازی ادامه‌داد: برای نخستین بار در ایران خط آهن کرمان – سیرجان با سرمایه بخش خصوصی فعال شد و فرودگاه‌ها را هم به همین روش با سرمایه خصوصی توسعه دادیم.

آخوندی بیان‌کرد: مشارکت با سرمایه‌گذار خصوصی یک بازی برد – برد است، البته برای ترغیب سرمایه‌گذاران این بخش باید بسته‌های تشویقی ارایه کنیم و مدل‌های اقتصادی مناسب برای جذب سرمایه‌گذاران داشته باشیم.

وی افزود: برای حضور در تجارت بین‌المللی باید در همه زمینه‌ها توسعه و پیشرفت داشته باشیم، با ۱۰۰ فروند هواپیمای فرسوده نمی‌توان حرفی برای گفتن داشت بلکه باید قرارداد خرید ۱۰۰ فروند هواپیمای نو را منعقد کنیم و علاوه بر حذف دلالان و واسطه‌گران، ناوگان هوایی کشور را نو کنیم.

آوار مشکلات مسکن مهر روی سر پیمانکاران خراب شده است

باید گفت در گذشته اقتصاد کشور با بی‌برنامگی و اجرای مسکن مهر به دست توفان‌هایی همچون تورم ۴۰٫۴ درصدی سپرده شد.

نبود طرح‌های جامع برای ساماندهی بخش مسکن طی بیش از ۳ دهه گذشته نه تنها گرفتاری‌هایی را برای هر دو طرف عرضه و تقاضای مسکن ایجاد کرده بلکه با توجه به ارتباط پیشین و پسین مسکن با سایر بخش‌های اقتصادی، رکود ادواری بخش مسکن بر رونق و اشتغال سایر بخش‌ها نیز تأثیر منفی گذاشته است.

هر دولتی که در ۳ دهه اخیر بر سر کار آمده قطعاً برنامه‌ای برای بخش مسکن و پیمانکاران آن داشته اما به نظر می‌رسد حداقل بخشی از این برنامه‌ها بدون در نظر گرفتن مبانی مهم عرضه مسکن از جمله تعداد مورد نیاز، متراژ مورد تقاضا و نیازسنجی براساس پراکندگی‌های جغرافیایی و طبقاتی بوده است. نمونه بارز چنین بی‌برنامگی بین سال‌های ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۱ رخ داد که عدم نیازسنجی از طرح‌های مسکن مهر در تشدید مازاد ۳٫۶ میلیونی عرضه مسکن تأثیرگذار بود تا جایی که هم‌اکنون ۲۰ میلیارد دلار سرمایه کشور در بخش مسکن‌های خالی راکد مانده است.

اما تعداد کل واحدهای مسکن مهر دو میلیون و۲۲۰ هزار واحد بوده که از این تعداد یک میلیون و ۸۶۵ هزار واحد افتتاح و به متقاضیان واگذار شده است. یعنی ۱۶ درصد از کل این واحد‌ها در گردنه مشکل‌دار این طرح نیمه متوقف باقی مانده و تقریباً تمام واحدهای نیمه‌تمام که هنوز به مرحله افتتاح نرسیده‌اند عمدتاً یکی از ۳ نوع خدمات زیربنایی شامل آب، برق و فاضلاب را ندارند. به‌طور مثال با این‌که مسکن مهر پردیس تقریباً کامل است، مورد تأیید نبودن بهداشت آب این مجموعه مانع افتتاح آن می‌شود.

از سوی دیگر، به گفته کارشناسان چاپ ۵۰ هزار میلیارد تومان پول بدون پشتوانه برای ساخت مسکن مهر شوک‌هایی را به سایر بخش‌های اقتصادی وارد کرد. تزریق چنین پولی به اقتصاد کشور که گفته می‌شود تاکنون بی‌سابقه بوده، نه تنها ارزش پول ملی را در مقابل دلار ضعیف کرد و آن را به یک سوم رساند بلکه تورم ۴۰٫۴ درصدی را دامن زد. چاپ پول و انتشار آن در جامعه تقاضا برای کالاهای دیگر را بالا برد و از سوی دیگر عرضه را دچار مشکل کرد تا جایی که مسکن هم از این بلبشو بی‌نصیب نماند و یک بار دیگر در سال ۱۳۹۱ با جهش قیمت مواجه شد و برای سومین بار پس از انقلاب اسلامی (سال‌های ۱۳۶۸، ۱۳۸۶ و ۱۳۹۱) به رکود برخورد کرد.

قربانی شدن اقتصاد کشور و پیمانکاران ساختمانی به دست مجریان مسکن مهر تنها با هدف و انگیزه‌ تأمین مسکن برای اقشار ضعیف صورت گرفت؛ اقشاری که قطعاً بیش از سایر دهک‌‌ها از تورم ناشی از اجرای این طرح ضربه دیدند. به مفهوم دیگر مسکن مهر شاید به ۱۰ درصد اقتصاد کشور کمک کرد و به ۹۰ درصد آسیب رساند.

 

بی‌برنامگی تاریخی دولت قبل در ورود به مسکن مهر، مسؤولان دولت یازدهم را به قدری از دخالت مستقیم در ساخت و ساز ترسانده که هنوز پس از گذشت حدود ۳ سال از روی کار آمدن دولت، خبری از اجرای طرح مسکن اجتماعی نیست؛ چرا که دولت قصد دارد پروژه مسکن اجتماعی را از محل برگشت تسهیلات مسکن مهر و سایر منابع بانکی در گردش اجرا کند.