مبارزه با رانت و انحصارگرایی در واردات خودرو

در صورت باز شدن سامانه ثبت سفارش خودرو محقق می‌شود

مبارزه با رانت و انحصارگرایی در واردات خودرو

مهدی قره‌داغلی- نیمه اول مردادماه امسال بود که وزارت صنعت اعلام کرد که به دلیل بروز پاره‌ای تغییرات در سامانه ثبت سفارش کشور، واردات خودرو نیز با تغییراتی مواجه شده است، در واقع آن زمان علت اصلی این تغییرات، پیاده‌سازی نظام بارگذاری سیستم ثبت سفارش در سامانه جامع تجارت اعلام شده

به گزارش مناقصه‌مزایده، در حالی که مجتبی‌خسروتاج، رییس کل سازمان توسعه تجارت نیز گفته بود که برای مدت محدودی، ثبت سفارش برای واردات خودرو کند شده است. او در شرایطی اعلام کرده بود که واردات خودرو متوقف نیست که به زعم فعالان اقتصادی، محدودیت در ثبت سفارش واردات خودرو، نه تنها مردم را در تأمین نیازهای خود با مشکل مواجه می‌کند، بلکه بساط رانت را برای عده‌ای می‌گستراند که عملاً با انحصار، شرایط را به نفع خود در سیستم جدید ثبت سفارش رقم می‌زنند.در این میان، معاون وزیر صنعت می‌گوید که در ۴ ماهه اول سال جاری، حدود ۲۶هزار دستگاه خودرو سواری وارد و در گمرکات کشور ترخیص شده که در مدت مشابه سال گذشته حدود ۱۸هزار دستگاه بوده است که نشان‌دهنده افزایش ۳۰ درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته است. این در شرایطی است که به گفته خسروتاج، طراحی سیستم‌ها و سامانه‌ها بایستی به نحوی صورت پذیرد که سوءاستفاده از آنها غیرممکن یا حداقل باشد و در طی زمان چنانچه نرم‌افزارهای جدید فراهم شود نرم‌افزارهای گذشته به روز شود. بنابراین، تمام سیستم‌ها و سامانه‌ها امکان مواجهه با این‌گونه سوءاستفاده‌ها هستند و در دوره‌های خاصی نیاز به چنین محدودیت‌های موقت برای تغییرات سیستمی وجود دارد.

در واقع، هر جایی که به هر دلیلی، دولت تشخیص دهد باید واردات را مدیریت نماید، از این اهرم استفاده ابزاری می‌کند؛ در حالی که هر بار هم دولت اعلام کرده که ثبت سفارش برای کنترل ورود کالا و مدیریت واردات به کشور است؛ آن هم مدیریت از نوع نظارت نه دخالت؛ در حالی که در موضوع اخیری که بر سر ثبت سفارش واردات خودرو پیش آمده، دولت نشان داده که این طور نیست و اهرمی را در اختیار دارد تا با استفاده از آن، به دور زدن قوانین جاری کشور بپردازد.

 اما اکنون فعالان اقتصادی می‌گویند که در نیمه اول مردادماه، همزمان با این‌که وزارت صنعت تصمیم گرفت ثبت سفارش را محدود یا متوقف کند، مشکلات زیادی ایجاد شده و رانت‌هایی در اختیار برخی انحصارگران قرار گرفته است. تمام اینها در شرایطی است که فعالان اقتصادی، بار‌ها و بار‌ها به این نکته اشاره داشته‌اند که ثبت سفارش، اهرمی برای فشار و محدود کردن واردات بوده که در اختیار دولت قرار گرفته است و دولت، به نوعی قوانین اجرایی و مصوبات مجلس را از این طریق کنترل می‌کند.

رد هر نوع انحصار در ثبت سفارش واردات خودرو

در حالی که علی‌علی‌آبادی‌فراهانی، مدیرکل دفتر مقررات صادرات و واردات با بیان این‌که ثبت سفارش واردات خودرو برای همه واردکنندگان و همه خودرو‌‌ها متوقف است، گفت: ادعای هر گونه انحصاری در واردات خودرو را رد می‌کنم.

علی‌آبادی‌فراهانی در مورد واردات خودرو تویوتا و ثبت سفارش واردات این خودرو علی‌رغم بسته بودن سایت ثبت سفارش گفت: هیچ انحصاری در مورد ثبت سفارش واردات خودرو وجود ندارد و شرایط برای همه یکسان است.

مدیرکل دفتر مقررات صادرات و واردات با تأکید بر این‌که هیچ ثبت سفارشی برای خودرو حتی تویوتا از زمان بسته‌شدن سایت ثبت‌سفارش تاکنون انجام نشده است، گفت: اگر قرار باشد که سایت ثبت سفارش خودرو باز شود، برای همه باز می‌شود و اگر قرار است که باز نشود، برای هیچ کس باز نمی‌شود.

وی در پاسخ به این سؤال که گفته می‌شود عده‌ای با ادعای ارتباط با سازمان توسعه تجارت به تناسب قیمت خودروی وارداتی از واردکنندگان پول‌های کلان و میلیونی برای ثبت سفارش واردات خودرو دریافت می‌کنند، در این مورد چه توضیحی وجود دارد، گفت: این ادعا باید ثابت شود، اگر نمونه‌ای دارند، ارایه کنند، زیرا من از طرف دفتر مقررات صادرات و واردات اعلام می‌کنم که چنین چیزی وجود ندارد و هیچ انحصاری در واردات خودرو وجود ندارد.

علی‌آبادی درمورد زمان باز شدن سایت ثبت سفارش واردات خودرو گفت: وزارت صنعت، معدن و تجارت دستورالعملی را برای واردات خودرو به دولت پیشنهاد داده است که در صورت تصویب دولت، ابلاغ خواهد شد.

مدیرکل دفتر مقررات صادرات و واردات با بیان این‌که در صورت تصویب دستورالعمل پیشنهادی واردات خودرو، واردات خودرو با ضوابط جدید انجام خواهد شد، اظهار داشت: باز شدن سایت ثبت سفارش واردات خودرو در انتظار دستورالعمل جدید است.

وی در پاسخ به این سؤال که آیا بسته شدن سایت ثبت سفارش واردات خودرو به دلیل کنترل درخواست ارز بوده است، گفت: اگر چه بسته شدن سایت ثبت سفارش واردات خودرو در کنترل میزان درخواست ارز مؤثر است، اما بسته شدن سایت ثبت سفارش خودرو هیچ ارتباطی به این موضوع نداشته است.

علی‌آبادی در مورد دلیل بسته شدن سایت ثبت سفارش خودرو گفت: از جمله وظایف دولت‌ها، تدوین مقررات و ضوابط مرتبط با موضوع تجارت خارجی است و اگر از آنچه در حوزه واردات و صادرات در کشور انجام می‌شود، بی‌تفاوت بگذرند، ممکن است آثار سوء در لطمه به تولیدات داخلی و اشتغال وارد کند و یا منجر به بی‌ثباتی در سیاست‌های مرتبط با بازار سرمایه، پول و ارز شود بنابراین، اکثر دولت به موجب قوانین مرتبط، موظفند، در این گونه موارد نظارت لازم را به عمل آوردند و در صورت نیاز ضوابط و مقررات اصلاحی اعمال کنند.

مجوز ثبت سفارش خودرو ۱۰ تا ۱۵ میلیون فروخته می‌شود

 اما این در حالی است که امین مالکی عضو هیأت علمی مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی گفت: مجوز ثبت سفارش واردات خودرو در بازار سیاه، ۱۰ تا ۱۵ میلیون فروخته می‌شود.

مالکی درباره لزوم نظارت مجلس بر واردات خودرو تصریح کرد: در ماده ۶۶ قانون امور گمرکی مصوب سال ۹۰ بندی اضافه شده و هرگونه موانع غیرتعرفه‌ای و غیرفنی برای واردات ممنوع است.

وی گفت: این در حالی است که در آذر ماه سال گذشته با دستورالعملی که وزارت صمت داد به جز نمایندگی‌های خودرو هیچ کسی امکان واردات خودرو را نداشت و از دهم اردیبهشت امسال به‌طور کلی واردات خودرو متوقف شده که این خلاف است.

مالکی گفت: تجاری که قبل از ممنوعیت اردیبهشت ماه ثبت سفارش کردند الان برگه ثبت سفارش خود را در بازار سیاه ۱۰ تا ۱۵ میلیون می‌فروشند آیا نباید مجلس نظارتی داشته باشد؟

وی در ادامه با بیان این‌که اگر صادرات نفت را محسوب کنیم تراز تجاری ایران از ابتدا مثبت بوده است، گفت: اما منظور از مثبت بودن تراز در برنامه‌ها همان ترازغیرنفتی است.

مالکی افزود: باید نفت و میعانات نفتی را از تراز تجاری جدا کنیم اما متأسفانه به دلایل مختلف میعانات که دارای حجم قابل‌توجهی در صادرات است وارد تعریف صادرات غیرنفتی شده است.

 

عضو هیأت علمی مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی درباره روند تراز تجاری قبل و بعد از سال ۹۵ اظهار داشت: تراز تجاری غیرنفتی از ابتدای اقتصاد ایران همواره منفی بوده جز یک فصل و ان هم در زمستان سال ۹۴ بود که ۶۰۰ میلیون دلار مثبت شد ولی در انتهای سال گذشته نزدیک ۷ میلیارد دلار تراز تجاری منفی داشته‌ایم.