هفته ۴۰۰۰ تومانی دلار چگونه آغاز شد

مزایده دلار دو قدم پایین تر از هرج و مرج!

گروه بازارسرمایه‌ـ در روزگاری که دیگر نه جمشید بسم‌ا… قیمت ارز را تعیین می‌کند و نه از تحریم‌های سابق برنامه خبری است که بر روی قیمت دلار تأثیر بگذارد، اما شاهد خودنمایی دلار در هفته‌ای که گذشت بودیم.

عادت داشتیم نزدیک ژانویه و همزمان با آغاز سال میلادی قیمت ارز را بالا ببینیم. اتفاقی که سال قبل نیز رخ داد و دلار در مقطعی تا ۴۲۰۰ تومان نیز افزایش قیمت را تجربه کرد؛ اما افزایش قیمت دلار آن هم با شروع فصل پاییز و کم شدن مسافرت‌های خارج به واسطه آغاز سال تحصیلی و… موضوعی است که باید علت آن را در جای دیگری جستجو کرد.

ولی‌ا…سیف، رییس‌کل بانک مرکزی با اعلام این‌که دیگر نمی‌شد اقتصاد را دستوری ثابت نگه داشت، تقریباً آب پاکی را روی دست همه ریخت تا همه بدانند قیمت ارز دیگر توسط بانک مرکزی تحت‌کنترل نخواهد بود.

سیف گفته بود: «ارزهای مختلف در دنیا نوساناتی دارند و چیز عجیبی نیست و حتی قوی‌‌ترین ارز‌ها هم دچار نوسان نرخ برابری با ارزهای دیگر می‌شوند. واقعیت‌های اقتصادی در هر کشوری شرایطی را اقتضا می‌کند و چیزی نیست که بشود با دستور آن را در یک شرایط خاص و ثابت نگه داشت. اصولاً این برابری و متعادل بودن بازار ارزی در فضاهایی باثبات و قابل اتکا باقی می‌ماند که شرایط بر مبنای واقعیت‌ها باشد و عرضه و تقاضا نرخ را تعیین کند. بانک مرکزی نسبت به نوسان نرخ ارز بی‌تفاوت نیست و وظیفه دارد که از نوسانات هیجانی بازار ارز جلوگیری کند و اگر بانک مرکزی مداخله کند، ممکن است به شکل موقت بشود بازار را کنترل کرد، اما شرایط باز به همان شرایط قبل برمی‌گردد و این امر بازار را از پیش‌بینی‌پذیر شدن خارج می‌کند.»

سیف همچنین عوامل فصلی و همچنین انتظارات ناشی از تحولات روابط بین‌الملل را دلایل اصلی نوسان بازار ارز ایران، افزایش قیمت دلار عنوان کرده است.

عواملی همچون توجه بازار ارز به افزایش نرخ بهره آمریکا، دیدگاه بسیار محتاطانه اعضای شورای حکام اروپا در خصوص کاهش خرید اوراق قرضه، ضعف شاخص‌های مدیران خرید کارخانه‌ای و ساخت‌وساز انگلیس و همچنین بروز ناآرامی‌‌ها پس از همه‌پرسی استقلال در ایالت کاتالونیای اسپانیا از جمله عواملی بود که بانک مرکزی از آن به عنوان عوامل افزایش قیمت دلار در هفته گذشته نام برد.

همچنین بحث نرخ بهره آمریکا و احتمال افزایش آن مطرح بود؛ به گونه‌ای که تعداد بیش‌تری از اعضای کمیته سیاست باز فدرال رزرو از افزایش نرخ بهره آمریکا تا پایان سال جاری میلادی حمایت کردند که در اصل مهم‌ترین دلیل تقویت دلار در هفته اخیر به این موضوع برمی‌گردد. این در حالی است که در حال حاضر فعالان بازارهای مالی احتمال افزایش نرخ بهره کلیدی آمریکا در ماه دسامبر را تا ۸۳ درصد تخمین می‌زنند.

در ایران اما قیمت ارز در آخرین روز هفته نشان از ثبات داشت و دلاری که اوایل هفته به قیمت ۴۱۵۰ تومان معامله شده بود، در روز پنجشنبه هفته گذشته همچون روز چهارشنبه گذشته قیمت ۴۰۱۶ تومانی را پشت سر گذاشت.

بازار مشتقه راه‌حل ثبات بازار ارز

با توجه به اتفاقات سال‌های ۹۰ و۹۱ و همچنین افزایش چند صد تومانی دلار در مقاطع مختلف، کارشناسان به دنبال راه‌حلی برای حل این معضل هستند.

بازار مشتقه بورس کالا در این باره می‌تواند راه‌حلی مناسب باشد. مسأله‌ای که مدیرعامل بورس کالا از آن به عنوان راه‌حل آرامش بازار ارز نام برده است.

حامد سلطانی‌نژاد با اعلام خنثی‌سازی نوسانات ارزی با راه‌اندازی بازار مشتقه، می‌گوید: چنین بازاری می‌تواند نوسانات زودگذر ناشی از هیجان بازار ارز مانند وضعیت فعلی را از بین ببرد. بانک مرکزی موافقت نهایی برای راه‌اندازی چنین بازاری را بدهد، بورس کالا از آمادگی کامل برای اجرای این برنامه برخوردار است. نوسانات زودگذر ناشی از هیجان بازار ارز مانند وضعیت فعلی در برخی موارد ایجاد می‌شود که ممکن است تحت تأثیر عوامل سیاسی یا اقتصادی و… باشد و بازار مشتقه ارزی در بورس کالا می‌تواند اثر نوسانات زودگذر را خنثی و امکان پیش‌بینی‌پذیری بازار را فراهم کند. از طریق بورس کالا می‌توان یک بازار شفاف برای ارز از جمله دلار و یورو ایجاد کرد. این در حالی است که معاملات بر روی فیزیک ارز نبوده بلکه به صورت ریالی و نقدی خواهد بود.

حال باید منتظر ماند و دید که آیا تلاطمات و نوسانات ارزی در هفته جاری به حال قبل و قیمت زیر ۴هزار تومان بازخواهد گشت یا این‌که دلار همچنان یکه تاز خیابان فردوسی و اطرافش خواهد بود.