رانت و فساد اقتصاد را ناامن کرده است

نایب ‌رییس اتاق بازرگانی ایران رانت و فساد اقتصاد را ناامن کرده است گروه تجارت- نایب‌رییس اتاق بازرگانی ایران با بیان این‌که تعاریف مختلفی در مورد اقتصاد امن وجود دارد، گفت: اقتصاد امن، اقتصادی است که بتواند چشم‌انداز مثبت و با ثباتی را برای فعالیت‌های اقتصادی ترسیم کند و باعث شود که سرمایه‌گذاری داخلی و […]

نایب ‌رییس اتاق بازرگانی ایران

رانت و فساد اقتصاد را ناامن کرده است

گروه تجارت- نایب‌رییس اتاق بازرگانی ایران با بیان این‌که تعاریف مختلفی در مورد اقتصاد امن وجود دارد، گفت: اقتصاد امن، اقتصادی است که بتواند چشم‌انداز مثبت و با ثباتی را برای فعالیت‌های اقتصادی ترسیم کند و باعث شود که سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در آن اقتصاد انجام شود.

به گزارش مناقصه‌مزایده، پدرام‌سلطانی تصریح‌کرد: اصولاً تشکیل سرمایه ثابت و میزان سرمایه‌گذاری خارجی دو ویژگی بسیار خوب برای سنجش میزان امنیت اقتصادی یک کشور هستند. بر همین اساس اگر شرایط ایران را در این دو ویژگی بررسی کنیم، می‌بینیم که غیر از زمستان سال ۹۵ و بهار سال ۹۶ که نرخ تشکیل سرمایه در کشور مثبت شد، متجاوز از ۵ یا ۶ سال، نرخ تشکیل سرمایه منفی بود و روند نزولی را طی می‌کرد.

وی افزود: حتی میزان سرمایه‌گذاری در کشور به اندازه جبران استهلاک سرمایه‌گذاری‌های از پیش انجام‌شده نیز نبوده است.

سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی نیز سالانه چیزی حدود ۳ تا ۴ میلیارد دلار بوده است. بعد از امضای توافقنامه برجام، جهشی در تقاضا برای سرمایه‌گذاری خارجی صورت گرفت؛ اما میزان کلی سرمایه‌گذاری انجام‌شده در آن ۴ سال ۱۶٫۵ میلیارد دلار بود.

سلطانی با بیان این‌که به استناد آمار و ارقام اعلام‌شده و شرایط و پیش‌بینی‌هایی که از وضعیت آینده اقتصاد می‌شود، چشم‌انداز با ثبات و مثبتی نمی‌توان برای آینده متصور بود، گفت: اگر درآمد تولید و فروش نفت در سال گذشته را کنار بگذاریم، رشد تولید ناخالص ملی داخلی نامناسب بوده است. سال گذشته رشد تولید ناخالص داخلی بدون احتساب نفت به‌طور متوسط رقمی حدود دو تا ۳ درصد داشته و این رشد ضعیفی برای اقتصاد کشور است. اقتصاد کشورهای در حال توسعه مانند ایران نیازمند رشد بالای ۶ یا ۷ درصد است تا بتواند نیازهای اقتصادی کشور در حوزه‌های اشتغال، افزایش درآمد سرانه و افزایش میزان سرمایه‌گذاری را تأمین کند. نایب‌رییس اتاق بازرگانی ایران تصریح‌کرد: متأسفانه اقتصاد ما از این شرایط برخوردار نیست، پیش‌بینی اقتصاددانان حاکی از این است که در ۴ سال آینده نیز نرخ رشد بیش از ۳ درصد نخواهیم داشت. جذب سالانه سرمایه‌گذاری خارجی در قانون برنامه ششم توسعه، ۴۰ میلیارد دلار پیش‌بینی شده است که اگر با شرایط فعلی که حداکثر ۴ میلیارد دلار محقق می‌شود، مقایسه کنیم، می‌بینیم که فاصله زیادی وجود دارد.

وی گفت: در سرمایه‌گذاری داخلی نیز به‌طور متوسط سالانه نیاز به ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در کشور داریم. در چنین شرایطی باز سرمایه‌گذاری پیش‌بینی‌شده در قانون برنامه ششم توسعه را نخواهیم داشت و افزایش میزان سرمایه‌گذاری بسیار دور از دسترس است.

این فعال اقتصادی با بیان این‌که نمی‌توان گفت که اقتصاد نفتی باعث ناامن شدن اقتصاد در ایران شده است، افزود: معتقدم که باید به جای اقتصاد نفتی، اقتصاد دولتی را بررسی کرد. اگر نفت و منابع زیرزمینی در یک فضای رقابتی، شفاف و دور از فساد در اختیار بخش خصوصی و سرمایه‌گذاران بود، شرایط اقتصادی ما حتی با جود تولید نفت هم می‌توانست در وضعیت خوبی باشد.

سلطانی یادآورشد: در دنیا کشورهای دیگری داریم که اقتصاد آنها بر پایه نفت است و اقتصاد نفتی تنها متعلق به ایران نیست. کشور آمریکا از تولیدکنندگان بزرگ نفت در دنیاست و بعد از روسیه و عربستان در جایگاه سوم قرار دارد. میزان تولید نفت در آمریکا ۷ تا ۸ میلیون بشکه در روز است که این رقم به میزان تولید روسیه و عربستان، یعنی حدود ۹ تا ۱۰میلیون بشکه، نزدیک است.

وی افزود: اما تولید نفت در این کشور اقتصاد آن را ناکارآمد نکرده است. مثال‌های دیگری نیز می‌توان عنوان کرد. سازوکار تولید و فروش نفت در کشوری مانند نروژ باعث می‌شود که هر ساله از رفاه بهتری برخوردار باشند.

نایب‌رییس اتاق بازرگانی ایران گفت: بنابراین معتقدم به جای متهم کردن نفت باید بگوییم اقتصاد غیرشفاف، رانتی و فساد بالای اداری اقتصاد ما را ناامن کرده است.

سلطانی تأکیدکرد: با وجود اصل ۴۴ قانون اساسی و ابلاغ سیاست‌های آن، کماکان نفت در اختیار دولت باقی خواهد ماند، بنابراین اقتصاد نفتی سایه سنگین خود را در آینده بر اقتصاد ایران خواهد داشت و چون اقتصاد دولتی ما اقتصادی فربه است و هزینه‌های آن تطابق ندارد، در نهایت پول نفت به بودجه تزریق می‌شود. اقتصاد دولتی نفت‌زده بار سنگینی بر اقتصاد در ایران تحمیل خواهد کرد و امنیت اقتصادی ما را به مخاطره خواهد انداخت. از طرفی سال‌های خوب نفتی به پایان رسیده است.

وی ادامه‌داد: مگر این‌که در مناطق نفتخیز جنگ رخ دهد یا شرایطی به وجود آید که صادرات نفت آنها متوقف شود تا قیمت ۳‌رقمی نفت را مجدداً تجربه کنیم که البته در این شرایط نیز قیمت‌ها پایداری چندانی نخواهد داشت و نهایتاً می‌تواند تا چند ماه مفید باشد. اما در ادامه دنیا عرضه و تقاضای خود را تنظیم می‌کند، کشورهای مصرف‌کننده بهره‌وری را تنظیم می‌کنند و کشورهای دیگر نیز تولید خواهند داشت.

سلطانی اضافه‌کرد: این شرایط باعث بازگشت قیمت نفت خواهد شد. چون سال‌های افزایش قیمت نفت پایان یافته، عملاً کوه یخ اقتصاد ناکارآمد دولتی دیگر نمی‌تواند در زیر قیمت بالای نفت پنهان شود. باید منتظر باشیم که در سال‌های آینده هم این شرایط را تجربه کنیم و اقتصاد ما کماکان ناامن باشد و به مخاطره بیفتد.

نایب‌رییس اتاق بازرگانی ایران با بیان این‌که تمایل کشورهای خارجی برای حضور در ایران به دلیل ظرفیت بالای اقتصاد کشور است، گفت: اما ناامن بودن آن، مانعی برای تبدیل شدن این سرمایه‌های بالقوه به بالفعل است.

وی با بیان این‌که بعد از برجام باید میزان سرمایه‌گذاری خارجی رشد قابل توجهی می‌کرد که این امر رخ نداد، افزود: سرمایه‌گذاری تنها به گرفتن مجوز ختم نمی‌شود، بلکه بعد از آن تازه آغاز می‌شود. اقتصاد ناامن به دلیل ریسک بالای سرمایه‌گذاری، نبود چشم‌انداز و قوانین دست و پاگیر داخلی که فرایند سرمایه‌گذاری در کشور را مخدوش می‌کند، مانع بزرگی برای جذب سرمایه‌های خارجی است. به همین دلیل شکاف آشکاری بین رقم اخذ مجوز‌ها و تحقق واقعی سرمایه‌گذاری در کشور وجود دارد که بخشی از این تفاوت به دلیل سختی‌‌ها و مشقت‌های بعد از دریافت مجوز است.

به گفته سلطانی از طرفی سرمایه‌گذاران بالقوه به کشور می‌آیند و مجوز می‌گیرند، ولی بعد از تکمیل مطالعات متوجه می‌شوند که اقتصاد ما ناامن است و نمی‌توانند در آن سرمایه‌گذاری کنند و سود ببرند.

 

نایب‌رییس اتاق بازرگانی ایران در پایان گفت: بنابراین تا زمانی که اقتصاد از امنیت لازم برخوردار نیست و به ثبات نرسیده نمی‌توان انتظار افزایش سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در ایران داشت.