خطرات انتخاب ناظران ساخت و ساز توسط پیمانکاران

رییس نظام مهندسی کشور در گفت و گو با مناقصه مزایده  مطرح کرد

خطرات انتخاب ناظران ساخت و ساز توسط پیمانکاران

لابی، پرقدرتی نظام مهندسی را تهدید خود می‌داند   

 

رامین شاهی – بعد از مدت‌ها فرصتی پیش آمد تا با رییس نظام مهندسی کل کشور که با حکم رییس‌جمهوری به این سمت منصوب شده است و همزمان نماینده مردم شیراز در مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون عمران نیز هست در لابی بهارستان گفت‌وگو داشته باشم. فرج‌ا…رجبی انسانی آرام و مهربان به نظر می‌رسید که به سؤالات با دقت فراوان گوش فرا می‌داد و پاسخ ‌ها را با طمأنینه خاصی به صورت مبسوط مطرح می‌کرد. وی در گذشته عضو و رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان فارس، مدیرعامل سازمان قطار شهری شیراز، شهردار شیراز و معاون خدمات شهرداری شهر شیراز نیز بوده است. این گفت و گو پیش روی خوانندگان ارجمند مناقصه‌مزایده است.

 

سو تیتر: اگر وزارتخانه راه و شهرسازی اجازه دهد و به ما به عنوان نظام مهندسی فرصت بدهد و برای ما حاشیه‌‌سازی نشود ما برای اصلاحات مورد نظر قسمت‌۳ نظام‌نامه تهیه خواهیم کرد و ارجاع می‌دهیم به وزارت راه و شهرسازی تا مورد بررسی قرار گیرد، لذا ما می‌توانیم با این ۳ نظام‌نامه کیفیتِ ساخت و مهندسی را در ساختمان ارتقا دهیم و نقایصی موجود را حل کنیم و مشکلات را برطرف کنیم و چند گام حوزه خدمات مهندسی را به جلو ببریم اما ما در طی یک سال گذشته در سازمان نظام مهندسی شاهد فضاسازی و حاشیه‌سازی‌هایی بوده‌ایم که به هرحال جامعه مهندسی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، در نتیجه ما مدت‌‌‌ها بحث آیین‌نامه کنترل ساختمان را داشتیم. آیین‌نامه کنترل ساختمان نه می‌تواند به کیفیت ساختمان اضافه کند و نه هزینه ساختمان را تحت تأثیر قرار دهد. نه می‌تواند حقوق مصرف‌کنندگان را تأمین کند و از نظر مهندسی نیز حرف جدیدی است که دارد اتفاق می‌افتد. برای نتیجه می‌توان گفت که این امر جابه‌جایی مسؤولیت از یک دستگاه و نهاد به نهاد دیگری است که ظرفیتش را هم ندارد.

 

** در خصوص موضوع بافت‌های فرسوده و مشکلات پیمانکاران این حوزه، در بخش بافت‌های فرسوده، پیمانکاران گلایه‌هایی دارند، همان پیمانکاران کوچک و بزرگی که برای مسکن مهر فعالیت می‌کردند، حالا می‌خواهند برای بافت‌های فرسوده بیایند، در حالی‌که مشکلات کار ساخت و ساز همان است و جذابیت‌ها نیز همان، برای رفع مشکلات چه باید کرد؟

اتفاقاً در آن بافت‌ها، نظام مهندسی می‌تواند به انبوه‌سازان کمک کند زیرا ما نیازمند تعدادی مهندس آموزش‌دیده برای مداخله در بافت‌ها هستیم. از سوی دیگر ما معتقدیم مداخله در بافت‌های تاریخی یک صلاحیت است و باید این طرح با دقت مورد بررسی قرار گیرد. بنابراین وزارت راه و شهرسازی باید زمینه را برای اعطای چنین صلاحیتی به مهندسین فراهم کند، زیرا در واقع برنامه‌ریزی منسجمی نیاز است تا که به تناسب آموزش، نظام مهندسی دارای صلاحیت ورود در بافت‌های فرسوده باشد. نکته دوم ایجاد فضایی مناسب است که جامعه مهندسین ما در این زمینه باید به دولت کمک کنند تا وزارت راه و شهرسازی زمینه مناسب را فراهم کند، زیرا در این ماجرا سازمان نظام مهندسی می‌تواند نقش مؤثر و تعیین‌کننده‌ای داشته باشد و می‌تواند فضا را برای دولت باز کند. زیرا اگر غیر از این باشد، موضوع نظارت‌ها  از عهده هیچ دستگاه دولتی هم برنمی‌آید. با این همه نظام مهندسی آماده کمک به دولت و رفع مشکل پیمانکاران است.

** اجازه دهید سؤال دیگری را مطرح کنم ، لطفا در خصوص حق‌السهم ۵ درصدی مهندسان ناظر که چندی است مطرح شده است، توضیح دهید.

در قانون پیش‌بینی شده که وضع چنین درصدی پیش‌بینی شده است و در واقع مبالغی که سازمان‌ها از مهندسین بتوانند بگیرند، به عهده مجامع عمومی سازمان‌هاست و به عهده مراجع دیگر نیست لذا ماده ۳۷ قانون نظام مهندسی به صراحت اشاره دارد که می‌توانند در مجامع تصویب کنند و درصدی از حق‌الزحمه مهندسین را برای مسایل مختلف نظام مهندسی از مهندسان بگیرند و لازم است که این امر در مجامع مصوب شود.

**  لطفا بیش‌تر توضیح می‌دهید.

* چون در سال ۹۶ تقریباً این مسأله در بودجه همه سازمان‌ها بود، بنابراین در سال جاری طبق بودجه مصوبشان عمل می‌کنند و درآمدهای مصوب در سال ۹۷ نیز برده خواهد شد، لذا هرچه که مجامع مربوط به آنها تصمیم گرفتند همان را انجام می‌دهند.

** چندی است که شاهدیم بحث‌هایی چالش زا در خصوص تغییر ساختار مهندسی  مطرح شده و نمایندگان مجلس، وزارت راه و نیز اعضای نظام مهندسی هر کدام نظراتی را در این خصوص مطرح می‌کنند. شما به عنوان رییس سازمان نظام مهندسی و عضو کمیسیون عمران مجلس چه نظری دارید؟

باید عرض کنم که در نظام مهندسی اولین و مهم‌ترین چالش این است که ما با یک لابی پرقدرتی روبه‌رو هستیم که حضور نظام مهندسی و ساختار فعلی‌ آن منافعش را تهدید می‌کند. لذا این چالش را مطرح نمی‌کنند.

**لطفا موضوع را بیش‌تر مورد ارزیابی قرار دهید.

ببینید کسانی هستند که به عنوان یک تاجر ساختمان تولید می‌کنند و نگاهی صرفاً تجاری به حوزه ساخت و ساز دارند و آن‌را در مقیاس انبوه به مردم عرضه می‌کنند لذا اتفاقاً همین‌‌‌ها دنبال این هستند که حضور مهندسین و مهندسان ناظر کمرنگ شود، زیرا نظام مهندسی کیفیت ساخت را تحت تأثیر قرار می‌دهد، کیفیت مصالح استاندارد را تحت تأثیر قرار می‌دهد و هزینه ساخت افزایش می‌یابد، به همین دلیل تأکید روی استاندارد‌ها و آیین‌نامه‌ها صورت می‌پذیرد.

** در وزارت راه و شهرسازی نقطه نظرات برای تغییر ساختار نظام مهندسی چگونه است؟

در خود وزارتخانه هم متاسفانه تلاش‌هایی وجود دارد، به این صورت که مالکین خودشان ناظر انتخاب کنند  و این حرف ابتدا شاید زیبا به نظر برسد، زیرا برداشت این‌گونه است که این امر از حقوق مردم است و شهروندان به حقوق خود می‌رسند. اما نمی‌گویند که این مالکین که می‌روند ناظرشان را انتخاب می‌کنند، اگر انبوه‌ساز هم باشند، خودشان هم مالک هستند و هم پیمانکار و هم ناظر و در این راه پیمانکار و ناظر  در یک‌سو قرار می‌گیرند.

** بحث به جای خوبی رسید، لذا به‌صورت مصداقی می‌توان خرید و فروش خانه‌هایی که توسط همان سازندگان مالک ساخته شده است را توسط مردم غیرمتخصص در امر ساختمان مطرح کرد؟

بله به همین صورت است، زیرا کسانی که بعداً می‌آیند از شما خانه می‌خرند و نمی‌دانند اصلاً فرایند ساخت چگونه است، لذا این یک بحث مهمی است. من می‌خواهم بگویم که به نظر من اگر هم بپذیریم نحوه ارایه خدمات در ساختمان‌ها مشکلاتی دارند. لذا ما باید بالاخره واقعیت را با مردم صادقانه مطرح کنیم، در نتیجه بنده پیشنهاد مشخصی دارم که الان در سازمان نظام مهندسی در حال پیگیری است و ما می‌خواهیم یک نظام‌نامه مشخص در مورد بحث طراحی و محاسبه ساختمان، نظارت بر ساختمان و اجرای ساختمان ارایه دهیم.

**به چه صورت؟

 اگر وزارتخانه راه و شهرسازی اجازه دهد و به ما به عنوان نظام مهندسی فرصت بدهد و برای ما حاشیه‌‌سازی نشود ما برای اصلاحات ساختاری مورد نظر، ۳ نظام‌نامه تهیه خواهیم کرد و ارجاع می‌دهیم به وزارت راه و شهرسازی بررسی کنند، لذا ما می‌توانیم با این ۳ نظام‌نامه کیفیت در واقع ساخت و مهندسی را در ساختمان ارتقا دهیم و نقایصی هم اگر هست حل کنیم و مشکلات را برطرف کنیم و چند گام حوزه خدمات مهندسی را جلو ببریم. در طی یک سال گذشته که بنده در سازمان نظام مهندسی بوده‌ام، شاهد فضاسازی و حاشیه‌سازی‌هایی بوده‌ایم که به هرحال جامعه مهندسی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، در نتیجه ما مدت‌‌‌ها بحث آیین‌نامه کنترل ساختمان را داشتیم. آیین‌نامه کنترل ساختمان نه می‌تواند کیفیت ساختمان را اضافه کند نه هزینه ساختمان را تحت تأثیر قرار دهد، نه می‌تواند حقوق مصرف‌کنندگان را تأمین کند و از نظر مهندسی حرف جدیدی است که دارد اتفاق می‌افتد، برای نتیجه می‌توان گفت که این امر جابه‌جایی مسؤولیت از یک دستگاه و نهاد به نهاد دیگری است که ظرفیتش را هم ندارد.

** آیا این موضوع با نامه‌ای که به معاون اول رییس‌جمهور داشتید نیز مرتبط است؟

 

بله؛ در نامه‌ای که من خدمت معاون اول رییس جمهور دادم، به عنوان آخرین نامه که مطالب به خوبی و به روشنی مطرح شده است و آن نامه مدت‌‌ها وقت ما را به عنوان یک حاشیه گرفت. در نتیجه بحثمان در رابطه با آن سهم ۵‌درصد که مهندسین ناظر گرفتند یا خیر، نیست، این را دقت کنید؛ مسؤول و قانون‌گذار، مسؤول تصمیم‌گیری است که آن را یک جای دیگر گذاشته و اختیار را به یک جای دیگر داده تا قانون را تمکین کند.