ابیانه جلوه‌ای از تاریخ و طبیعت ایران

  ناصر بهزادفر- در کیلومتر ۲۰ جاده قدیم نطنز به کاشان، کنار پاسگاه هنجن، جاده‌ای فرعی و آسفالته وجود دارد که پس از گذشتن از روستاهای یارند، کمجان، برزرود و طره در دره‌ای در دامنه کوه‌های کرکس ،در ارتفاع ۲۱۰۰ متری از سطح دریا،روستایی با خانه‌های به رنگ قرمز مشاهده می‌شود که زمانی از مراکز […]

 

ناصر بهزادفر- در کیلومتر ۲۰ جاده قدیم نطنز به کاشان، کنار پاسگاه هنجن، جاده‌ای فرعی و آسفالته وجود دارد که پس از گذشتن از روستاهای یارند، کمجان، برزرود و طره در دره‌ای در دامنه کوه‌های کرکس ،در ارتفاع ۲۱۰۰ متری از سطح دریا،روستایی با خانه‌های به رنگ قرمز مشاهده می‌شود که زمانی از مراکز ایالت در دوره هخامنشیان بوده است ،نقش زیبایی بر تاریخ ایران کشیده است. برای آن‌هایی که به تاریخ ایران علاقه دارند، ابیانه شکلی زنده از بخشی از تاریخ ایران است. ابیانه میزبان مهربان کویر و با شب‌های پر ستاره، لذت حس تاریخ و طبیعت را به مهمانان خویش هدیه می‌دهد.

به گزارش مناقصه مزایده، در زبان محلی به ابیانه ویونا می‌گویند که وی به معنای بید و ویانه به معنای بیدستان است و به این علت این نام را دارد که ابیانه در گذشته بیدستان بوده است و در طول زمان ویونا به اویانه و سپس به ابیانه دگرگون شده است.

اتاق‌های ابیانه دارای پنجره‌های چوبی ارس مانندند و اغلب دارای ایوان‌ها چوبی پیش آمده، مشرف بر کوچه‌هایی باریک هستند که به صورت مناظر جالبی درآمده‏اند. نمای خارجی دیوار‌ها در خانه‌های ابیانه با خاک سرخ رنگی که معدن آن در مجاورت روستا قرار دارد، پوشیده شده است.

 از آن‌جا که در دامنه ‏های شیبدار ابیانه فضای کافی برای ساختن خانه‌های موردنیاز وجود ندارد در این روستا چنین رسم شده که هر خانواده، انبار غار مانندی در تپه‌های یک کیلومتری روستا، در کنار جاده و نرسیده به ابیانه ایجاد نماید. این غار‌ها که در دل تپه‌ها حفر شده‌اند و از بیرون تنها درهای کوتاه و محقر آن نمودار است برای نگهداری دام‌ها و نیز آذوقه زمستانی و اشیای غیرضروری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مردم ابیانه به کشاورزی و باغداری و دامداری مشغول هستند که با روش‌های سنتی اداره می‌شود. بیش‌تر زنان در امور اقتصادی با مردان همکاری دارند. ابیانه دارای ۷ رشته قنات است که برای آبیاری مزارع و باغات مورد استفاده قرار می‌گیرد. گندم، جو، سیب‏ زمینی و انواع میوه به خصوص سیب، آلو، گلابی، زردآلو، بادام و گردو در ابیانه به دست می‏آید.

مردم روستای ابیانه به سبب کوهستانی بودن منطقه و دور بودن محل آن‌ها از مراکز پرجمعیت و راه‌های ارتباطی، بسیاری از آداب و رسوم قومی و سنتی و از جمله زبان و لهجه قدیم خود را حفظ کرده‌اند. زبان مردم ابیانه از زبان‌های ایرانی شمال غربی که البته در طول زمان دچار تغییر و تحولات زیادی شده و اکنون فقط تعداد کمی از واژه‌های اصیل پهلوی در گویش آنان شنیده می‌شود.

مردان شلوار گشاد و درازی از پارچه سیاه و زن‌ها از پیراهن بلندی از پارچه‌های گلدار و رنگارنگ استفاده می‌نمایند. علاوه بر این، زن‌های ابیانه معمولاً چارقدهای سفیدرنگی بر سر دارند.

در ایام گلابگیری که معمولاً اواخر اردیبهشت رخ می‌دهد؛ خیل عظیمی از مسافران و گردشگران به سمت این روستا روانه می‌شوند.

جاذبه‌های گردشگری و تاریخی

آتشکده ابیانه: قدیمی‌‌ترین اثر تاریخی ابیانه آتشکده ابیانه است. آتشکده ابیانه را نمونه‌ای از معابد زردشتی دانسته‌اند که در جوامع کوهستانی ساخته می‌شد.

مساجد ابیانه: روستای ابیانه دارای ۱۱ مسجد است. مسجد جامع روستای ابیانه مسجدی بسیار قدیمی است و قدیم‌‌ترین اثر تاریخی این مسجد، منبر چوبی منبت کاری آن است که در سال ۴۶۶ هجری قمری ساخته شده است. مسجد قدیمی دیگر ابیانه مسجد برزله است که دارای فضای دلبازی است و روی لنگه در شرقی آن سال ۷۰۱ هـ . ق. نوشته شده است که مربوط به دوره ایلخانان است. مسجد تاریخی دیگر ابیانه مسجد حاجتگاه است که کنار صخره‌ای در کوهستان بنا شده و بر در ورودی شبستان آن تاریخ ۹۵۲هـ . ق. مشاهده می‌شود.

زیارتگاه‌های ابیانه: روستای ابیانه دارای دو زیارتگاه است: یکی مرقد شاهزاده عیسی و شاهزاده یحیی در جنوب روستا که به گفته اهالی فرزندان امام موسی کاظم بوده‌اند؛ زیارتگاه دیگر روستای ابیانه هینزا نامیده می‌شود.

قلعه‌های ابیانه

– پال‌همونه یا تخته‌امان که در جنوب غربی روستای ابیانه قرار دارد و متعلق به محله بالا و یوسمون است. این قلعه حدود ۲۰۰ سال پیش ساخته شده است و سند ساخت آن نیز وجود دارد در این سند سهم افراد در ساخت قلعه مشخص شده است.

– قلعه پایین هرده ابیانه که در شمال شرقی روستا قرار دارد، در حدود ۲۰۰ سال پیش ساخته شده و تاریخ ساخت آن در کتیبه‌ای موجود می‌باشد. اهالی منطقه اعتقاد دارند این قلعه‌ها مربوط به دوره‌های یاغیگری آن زمان‌ها بوده که مردم برای حفظ امنیت خود در مقابل یاغی‌های محلی ساخته بودند و در مواقع خطر و حمله آن‌ها، به قلعه پناه می‌بردند و چندین مرد قوی هم به نوبت جلوی قلعه کشیک می‌دادند.

– پاله که در شمال غربی روستای ابیانه قرار دارد و به محله پل تعلق دارد. این قلعه‌ها مربوط به دوره‌های یاغیگری بوده که مردم برای حفظ امنیت خود در مقابل یاغی‌های محلی ساخته‌اند و در آن به نوبت کشیک می‌داده‌اند.

از جمله جا‌ها و اماکن دیدنی دیگر ابیانه می‌توان از خانه غلام نادرشاه و خانه نایب حسین کاشی نیز نام برد.

منابع:

anobanini.net

www.makanbin.com

seeiran.ir

خبرگزاری تسنیم

 

ماهنامه ابیانه