بزرگ‌‌ترین معادن روی جهان

بزرگ‌‌ترین معادن روی جهان

گروه معدن و زمین- فلز روی از مهم‌ترین و با ارزش‌‌ترین فلزات است که یکی از عناصر شیمیایی در جدول تناوبی است که نماد آن Zn و عدد اتمی آن ۳۰ می‌باشد.

به گزارش مناقصه‌مزایده این فلز در ساختار اقتصادی هر کشور برای تولید و تکمیل انواع فرآورده‌های صنعتی نقش اساسی دارد.

بیش‌تر افراد موارد مصرف، خواص و فواید روی را در ساخت تجهیزات می‌بینند و از نقش حیاتی و کلیدی این فلز غافل هستند. به‌طوری‌که کم‌تر کسی تصور می‌کند که این عنصر ریزمغذی برای انسان لازم و ضروری است و متعاقباً کمبود آن باعث ایجاد عوارض و بیماری می‌شود. روی از جمله کاتیون‌های مهم بدن به‌شمار می‌رود و در داخل سلول جای دارد. پزشکان و محققان روی را به پلیس راهنمایی و رانندگی تشبیه کردند و معتقدند روی در جریان اعمال مؤثر حیاتی بدن نظیر نگهداری، کارکرد سامانه آنزیم‌ها، سلول‌ها و همچنین در تکامل سلول‌های مغزی نقش مؤثر و کلیدی ایفا می‌کند. روی نقش مؤثری را در تشکیل انسولین، DNA، امتزاج و پیوند پروتئین‌ها، اعمال مغز و پرورش ارگان‌های تولید مثل ایفا می‌کند. روی موجب تحریک و ساخت فتالوتیدین در مخاط روده می‌گردد و به عنوان کنترل‌کننده انقباض عضلات و حامل و عامل حمل و نقل در بدن عمل می‌کند. همچنین روی حس چشایی را تقویت و از ریزش مو، ایجاد خال‌های سفید ناخن‌ها، بزرگ شدن پروستات و رسوب یافتن کلسترول در رگ‌ها جلوگیری می‌نماید و در ثبات حالت خون و برقراری تعادل اسیدی – قلیایی بدن نیز ایفای نقش می‌نماید و… سرب و روی در طبیعت همواره با هم آمیخته بوده و سنگ‌های درونگیر مشترکی دارند. روی، کاربرد فراوانی در ساخت آلیاژ‌ها و صنعت گالوانیزاسیون دارد، و برای آبکاری فلزات استفاده می‌شود تا از زنگ‌زدگی آنها جلوگیری کند.

همچنین فلز روی به‌طور گسترده در صنعت خودرو‌سازی در Die Casting‌ها استفاده می‌شود.

کانسار سرب و روی با نهشته‌های مهمی از باریت و فلوئورین همراه است و از این رو بسیار حایز اهمیت است زیرا در مراحل اکتشاف می‌توان به کانسارهای دیگر نیز دست یافت، علاوه بر آن در فرایند فرآوری نیز می‌توان از کانی‌های همراه استفاده کرد.

آلیاژهای روی از قرن‌ها پیش استفاده می‌شده است. کالاهای برنجی که به ۱۰۰۰-۱۴۰۰ سال پیش باز می‌گردند، در فلسطین پیدا شده‌اند و اشیای رویی با ۸۷درصد روی در Transylvania ما قبل تاریخ یافت شده‌اند. به خاطر نقطه جوش پایین و واکنش شیمیایی این فلز (روی جدا شده دود شده و قابل دستیابی نبود) خصوصیات واقعی این فلز در زمان باستان مشخص نشده بود.

ساخت برنج به رومی‌‌ها نسبت داده شده و مربوط به ۳۰ سال پیش از میلاد می‌باشد. آنها Calamine و مس را با یکدیگر در بوته آهنگری حرارت می‌دادند که در این عمل اکسید روی در Calamine کاهش می‌یافت و فلز روی آزاد توسط مس به دام انداخته می‌شد و به شکل آلیاژ در می‌آمد. برنج به‌دست آمده، یا در قالب ریخته می‌شد یا با چکش به شکل‌های مختلف در می‌آمد.

استخراج و تصفیه روی ناخالص در ۱۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح در هند و چین صورت می‌گرفته است. در غرب نیز کشف فلز روی به «Andreas Marggraf» آلمانی در سال ۱۷۴۶ بر می‌گردد. شرح تولید برنج در اروپای غربی در کتابهای Albertus Magnus در سال ۱۲۸۴ به چشم می‌خورد. این فلز در قرن ۱۶ به میزان قابل توجه شناخته شد بود.

در ادامه نگاهی بر معادن بزرگ سرب و روی موجود در جهان می‌اندازیم

۱- معدن Rampura Agucha

معدن Rampura Agucha در هند بزرگ‌ترین معدن تولیدکننده روی جهان است. ظرفیت تولید سالانه این معدن ۶٫۱۵ میلیون تن با عیار ۱۵٫۹ درصد است. این معدن در سال ۲۰۱۶میلادی حدود ۵۸۸ هزار تن فلز محتوی روی تولید کرده که در مقایسه با سال ۲۰۱۵میلادی رقمی نزدیک به ۶۴۰ هزار تن کاهش داشته است. همچنین معدن رامپورا آگاچا در سال ۲۰۱۶میلادی ۵۷ هزار تن فلز محتوی سرب تولید کرده است. منابع این معدن ۱۰۳ میلیون تن ماده معدنی با عیار روی ۱۴ درصد و سرب ۱٫۸ درصد بوده که ذخیره قابل برداشت آن ۵۱ میلیون تن با عیار ۱۴ درصد و عیار سرب ۱٫۸درصد است.

براساس اطلاعات موجود، معدنکاری در این معدن به هر دو شکل زیر زمین و روباز در حال انجام است. در بخش معدنکاری زیر زمینی و با روش«Long Hole Open Stopping» سالانه ۳٫۷۵میلیون تن ماده معدنی تولید می‌شود و این پروژه شامل یک چاه ۹۵۰ متری تولید، دو رمپ و چاه تهویه و یک طرح آکند (پرکردن) است. موادمعدنی استخراج شده از این معدن در کارخانه‌های فلوتاسیون، لیچینگ و ذوب به محصولات مورد نیاز تبدیل می‌شود.

۲- معدن Red dog

معدن روی Red dog یکی از بزرگ‌ترین معادن روی جهان متعلق به گروه Teck بوده و در امریکای شمالی قرار دارد. فعالیت معدنکاری در این معدن از سال ۱۹۸۹میلادی آغاز شده است. در سال ۲۰۱۶میلادی این معدن ۵۸۳ هزار تن فلز محتوی روی تولید کرده که حدود ۵ درصد روی جهان و ۷۹ درصد روی امریکا را شامل می‌شود و در مقایسه با تولید ۵۶۷ هزار تنی سال ۲۰۱۵میلادی مقداری افزایش نشان می‌دهد. همچنین در سال ۲۰۱۶میلادی ۱۲۳ هزار تن سرب در کارخانه‌های این معدن تولید شده است. تولیدات این معدن کنسانتره، سرب و روی بوده که برای تولید شمش به‌کارخانه‌های تولید شمش متعلق به این شرکت یا دیگر نقاط دنیا حمل می‌شود. میزان برق مصرفی در این معدن ۳۰ مگاوات بوده و ازسوی دیزل ژنراتور تأمین می‌شود. منبع این معدن محتوی ۱۱۷میلیون تن ماده معدنی با عیار ۱۷ درصد روی و ۴٫۱ درصد سرب و ۸۰ گرم بر تن نقره و ۷۸میلیون تن با عیار روی ۱۷٫۷ درصد، سرب ۴٫۷درصد و نقره ۸۰ گرم بر تن قابل برداشت بوده است. براساس گزارش این شرکت این معدن تا سال ۲۰۳۱میلادی به تولید خود ادامه خواهد داد. سنگ‌های رسوبی با سن تیپ می‌سی‌سی‌پی میزبان ذخیره سولفیدی سرب و روی این معدن است. ماده معدنی به شکل لنز بوده و ساختار آن از سوی صفحه‌های گسل کنترل شده و به وسیله سنگ‌های دریایی آورای مانند شیل و سیلتستون و همچنین مقادیر کم‌تری چرت و سنگ‌های کربناته میزبانی شده است. باریت نیز بر روی واحد سولفیدی قرار گرفته است. کانی‌های سولفیدی شامل کانی‌های نیمه‌بزرگ تا بزرگ اسفالریت، پیریت، مارکاسیت و گالن است. تولیدات این معدن، کنسانتره سرب و روی بوده که برای تولید شمش به‌کارخانه‌های تولید شمش متعلق به این شرکت یا دیگر نقاط دنیا حمل می‌شود.

۳- معدن Mount Isa

معدن مونت ایزا سومین معدن بزرگ تولیدکننده روی جهان متعلق به شرکت گلنکور و در استرالیا واقع شده است. منبع این معدن حاوی ۶۶۰ میلیون تن ماده معدنی با عیار روی متوسط ۶ درصد، سرب ۳٫۵ درصد و حدود ۶۵ گرم بر تن نقره بوده و ذخیره قابل برداشت (reserve) آن ۷۸ میلیون تن ماده معدنی با عیار ۸٫۲ درصد روی، ۴٫۱ درصد سرب و ۷۵ گرم بر تن نقره است. بنابرآنچه در گزارش‌های این شرکت یاد شده، معدن Mount Isa، بزرگ‌ترین معدن روی جهان است.کانی‌های اولیه شامل گالن، اسفالریت غنی از آهن و تراهدریت بوده و با کانی‌های پیریت، پیروهوتیت، کوارتز و کربنات‌‌ها در ترکیب هستند. مقادیر ناچیزی نیز از ارسنو پیریت، مارکاسیت، کالکوپیریت، والریت و پروستیت در کانه موجود هستند. سطح ذخیره نیز اکسید شده و شامل کانی‌های سروزیت، انگلزیت و پیرومرفیت است.این معدن متعلق به شرکت گلنکور بوده و بزرگ‌ترین معدن در حال کار این شرکت است. ظرفیت تولید این معدن ۴/۵ میلیون تن در سال بوده و با روش زیر زمینی و روزباز استخراج می‌شود. ظرفیت تولید این معدن سالانه ۴۸۰ هزار تن روی است اما تولید آن در سال ۲۰۱۶میلادی ۲۸۸ هزار تن روی، ۱۴۳هزار تن سرب و ۲۲۷ تن نقره بوده است که در بخش روی نسبت به سال گذشته کاهش ۴۰ درصدی را نشان می‌دهد. فرآوری کانه استخراج شده در این معدن با روش فلوتاسیون بوده و سرب و روی در این کارخانه از هم جدا می‌شوند. کنسانتره روی به بازار، عرضه شده اما کنسانتره سرب برای تولید شمش سرب ذوب می‌شود. نقره نیز به عنوان یک محصول جانبی استحصال و تولید می‌شود. تعداد کارکنان این معدن ۱۲۰۰ نفر بوده و تولید آن تا سال ۲۰۳۶ میلادی ادامه خواهد یافت.

۴- معدن McArthur River

معدن McArthur River، چهارمین معدن بزرگ جهان و یکی دیگر از معادن بزرگ روی استرالیاست که به شرکت گلنکور تعلق دارد. این معدن در سال ۱۸۸۸میلادی کشف شده و در سال ۱۹۹۵میلادی تولید تجاری آن آغاز شده است. ظرفیت تولید کارخانه‌های این معدن ۳۸۳ هزار تن روی، ۹۳ هزار تن سرب و ۱۱۰ تن نقره در سال است، اما در سال ۲۰۱۶میلادی این معدن ۲۰۰ هزار تن روی، ۴۲ هزار تن سرب و ۴۳ تن نقره تولید کرده است. ماده معدنی استخراج شده از این معدن با استفاده از روش فلوتاسیون به کنسانتره تبدیل می‌شود. کارخانه فلوتاسیون این شرکت با استفاده از بال میل در مرحله اولیه و ثانویه ابعاد مواد را به ۴۵ و ۷ میکرون کاهش می‌هد و در مدار فلوتاسیون به کنسانتره تبدیل می‌شود.منبع این معدن ۱۸۰میلیون تن با عیار روی ۹٫۴ درصد روی، ۴٫۴ درصد سرب و ۴۵گرم بر تن نقره است و ذخیره قابل برداشت آن ۱۱۷ میلیون تن با عیار ۹٫۴ درصد روی، ۴٫۵درصد سرب و ۴۵ گرم بر تن نقره است. تعداد کارکنان این معدن حدود ۷۰۰ نفر بوده و بر اساس گزارش‌های این شرکت، تولید آن تا سال ۲۰۴۰ ادامه خواهد داشت.

۵- معدن Anta mina

معدن Antamina پنجمین معدن بزرگ تولیدکننده روی دنیا و یکی از بزرگ‌ترین معادن مس جهان بوده و در پرو واقع شده است. این معدن متعلق به ۳ شرکت BHP، Billiton، Glencore and Teck است. محصولات این معدن، شامل سرب، روی، نقره، مس و مولیبدن است. این معدن اسکارنی پلی متال ۱۲۴۷ میلیون تن ماده معدنی با عیار روی۰٫۶۲درصد، مس ۰٫۸۸ درصد، مولیبدن ۰٫۰۱۸درصد و ۱۰ گرم بر تن نقره را در خود جای داده و ذخیره آن ۵۹۸ میلیون تن با عیار مس ۰٫۹۵ درصد، روی ۰٫۹۷ درصد، نقره ۱۱گرم بر تن و مولیبدن ۰٫۰۲۳ درصد است. براساس گزارش « teck» منبع ۴۹۳میلیون تن با عیار روی ۵٫۱ درصد و ذخیره قابل برداشت ۲۶۳ میلیون تن با عیار روی دو درصد بوده که البته از نظر محتوای فلز، اختلاف زیادی ندارد. در سال ۲۰۱۶میلادی این معدن ۴۳۱ هزار تن مس، ۱۹۸ هزار تن روی، ۸۷۰۰ تن سرب، ۵ هزار تن مولیبدن و ۶۰۰تن نقره تولید کرده است. برای دستیابی به این تولید بیش از ۵۴میلیون تن معدنکاری شده ماده معدنی فرآوری شده و حدود ۱۴۰ میلیون تن میزان معدنکاری شده است.