تورم؛ ابزار ایجاد رکود یا رونق! تورم و نحوه محاسبه آن رامین شاهی- ۱- تورم قیمتی یا همان نرخ رشد قیمت‌ها، شاخصی مهم در علم اقتصاد است که مورد توجه همه دست‌اندرکاران و برنامه‌ریزان اقتصادی در هر کشوری است تا به کمک آن اهداف، برنامه‌ها و نیز سازماندهی اقتصادی مورد نیاز را برای انواع بنگاه‌های […]
تورم؛ ابزار ایجاد رکود یا رونق!
تورم و نحوه محاسبه آن
رامین شاهی- ۱- تورم قیمتی یا همان نرخ رشد قیمت‌ها، شاخصی مهم در علم اقتصاد است که مورد توجه همه دست‌اندرکاران و برنامه‌ریزان اقتصادی در هر کشوری است تا به کمک آن اهداف، برنامه‌ها و نیز سازماندهی اقتصادی مورد نیاز را برای انواع بنگاه‌های کوچک و بزرگ اقتصادی و بخش‌های مختلف از مصرف‌کنندگان، جهت‌دهی شود لذا تورم و کنترل با برنامه آن، می‌تواند موجب ایجاد رکود در اقتصاد شده و تولید را فلج کند و از سوی دیگر می‌تواند موجب رونق تولید و فضای کسب و کار شود.
مفهوم تورم
۲- به عبارتی دیگر تورم، از نظر علم اقتصاد اشاره به افزایش سطح عمومی تولید پول، درآمدهای پولی یا قیمت است که عموماً به معنی افزایش غیرمتناسب سطح عمومی قیمت در نظر گرفته می‌شود که همان روند فزاینده و نامنظم افزایش قیمت‌ها در اقتصاد است. هر چند بر پایه نظریه‌های گوناگون، تعریف‌های متفاوتی از تورم ارایه می‌شود، اما، تمامی آنها به روند فزآینده و نامنظم افزایش در قیمت‌ها اشاره دارند. مفهوم امروزی تورم، در سده نوزدهم میلادی رواج یافت. پیش از آن، مفهوم دیگری از تورم وجود داشت که برای نشان دادن افزایش حجم اسکناس‌های غیرقابل تبدیل به طلا به‌کار برده می‌شد.
تورم مطلق و شبه تورم
۳- کینز تلاش می‌کرد که میان «شبه تورم» و «تورم مطلق» یا واقعی تفاوت قائل شود. نوع اول، وقتی پدید می‌آید که در یک جریان بهبود دوره‌ای، افزایش در تقاضاهای پولی برای کالا تا حدی به صورت هزینه‌ها، منجر به افزایش اشتغال و بازده واقعی کالا‌ها شود و تا اندازه‌ای نیز بها و هزینه تولید یک واحد از کالا را بالا برد. نوع بعدی هنگامی پدید می‌آید که افزایش در مقدار تقاضای مؤثر، موجب افزایش بازده نشده و تماماً خود را در افزایش هزینه هر واحد تولید منعکس می‌سازد که کاملاً متناسب با افزایش در تقاضای مؤثر است.
تورم آشکار و نهان
۴- تجربه کنترل‌های فوری که معمولاً در زمان جنگ و نیز بلافاصله بعد از آن اعمال می‌شوند، منجر به ایجاد تمایز بین «تورم نهان» و «تورم آشکار» شده است. بدین‌ترتیب «مشخصه وضعیت تورم نهان این است که قیمت‌ها و احتمالاً نیز حقوق‌‌ها از طریق اعمال کنترل‌های مستقیم ثبت می‌شوند، حال آن‌که در وضعیت تورم آشکار چنین کنترل‌هایی اعمال نمی‌شود.
پیامدهای رشد قیمت‌ها
۵- تورم از جمله پدیده‌هایی است که می‌تواند آثار و تبعاتی مثبت و منفی به دنبال داشته باشد و مهم‌ترین اثر آن توزیعی است به نحوی که به نفع گروه‌های پردرآمد و به ضرر گروه‌های فقیر و کم‌درآمد و حقوق‌بگیر است. به عبارت دیگر تورم به افراد دارای درآمدهای پولی ثابت، ضرر می‌زند و از قدرت خرید آنان می‌کاهد و در مقابل، به نفع اغلب کسانی تمام می‌شود که درآمدهای پولی متغیر دارند. گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس تصریح می‌کند: تورم همچنین هزینه‌های عمومی دولت را افزایش داده و در نتیجه دولت را مجبور به کسب درآمد بیش‌تر یا استقراض از بانک مرکزی می‌کند که در هر دو حالت ضربات جبران‌ناپذیری را به اقتصاد کشور وارد می‌کند. این گزارش در ادامه به طرح راهکارهای مبارزه با تورم پرداخته و تأکید می‌کند که حل معضل تورم در کشور کار خیلی پیچیده‌ای نیست و کافی است ریشه‌های تورم که قابل شناسایی نیز هستند، به گونه‌ای از میان برداشته شوند.
کالا‌ها و ارزش وزنی آنها در سبد تعیین نرخ تورم بانک مرکزی
۶- بانک مرکزی در خصوص اقلام موجود در سبد تورم و ضریب اهمیت آنها جدول کالایی به همراه ارزش وزنی هر کدام از کالاهای مورد محاسبه در تعیین نرخ تورم و ضرایب آن را اعلام کرده است که نرخ تورم به کمک آن تعیین می‌شود.
براساس اطلاعات ارایه شده در این جدول کالا‌ها و خدمات موجود در سبد تورم به ۸ گروه اصلی یعنی «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌‌ها و دخانیات»، «پوشاک و کفش»، «مسکن، سوخت و روشنایی»، «اثاث، کالا‌ها و خدمات مورد استفاده در خانه»، «حمل و نقل و ارتباطات»، «درمان و بهداشت»، «تفریح و تحصیل و مطالعه» و «کالا‌ها و خدمات متفرقه» تقسیم شده‌اند. تعداد اقلام مورد ارزیابی ۳۱۰ قلم و تعداد اقلامی که هر ماه مظنه آنها برای تعیین شاخص تورم گرفته می‌شود، بالغ بر ۱۰۰هزار و ۲۵۰ قلم کالا و خدمت است. این گزارش حاکی است، ضریب اهمیت خوراکی‌ها، آشامیدنی‌‌ها و دخانیات در سبد تورم ۳۲٫۴۵ درصد است. تعداد اقلام موجود در این گروه ۱۶قلم و تعداد مظنه‌های اخذ شده از سراسر کشور به ۴۸هزار و ۲۳۰قلم می‌رسد. ضریب اهمیت پوشاک و کفش نیز در سبد تورم ۹٫۵۵ درصد تعیین شده است، هر ماه ۳۹ قلم کفش و انواع لباس مشخص و ۹هزار و ۹۴۵ مظنه گرفته می‌شود. ضریب اهمیت مسکن، سوخت و روشنایی در سبد تورم ۲۷٫۰۴ درصد در نظر گرفته شده است که تعداد اقلام مورد بررسی در این گروه توسط بانک مرکزی ۱۶ قلم و تعداد مظنه‌های هر‌ماه برای ارزیابی نقش کالا‌ها و خدمات موجود در این گروه ۴هزار و ۸۰ مورد است.
همچنین از صد‌در‌صد ضریب اهمیت کالا‌ها و خدمات ۷٫۲۲درصد متعلق به اثاث، کالا‌ها و خدمات مورد استفاده در خانه است که اقلام آن ۴۳ مورد و تعداد مظنه‌های گرفته شده در ۳ ماه به ۱۰هزار و ۹۶۵ مورد می‌رسد.
ضریب اهمیت گروه حمل و نقل و ارتباطات در سبد تورم ۱۱٫۴۰درصد است، تعداد اقلام مورد بررسی قرار گرفته در این گروه ۲۹ قلم و تعداد مظنه‌های گرفته شده در هر ماه ۷هزار و ۳۹۵مورد است. ضریب اهمیت گروه بهداشت و درمان در سبد تورم ۴٫۵۷درصد در نظر گرفته شده است. تعداد اقلام مورد ارزیابی در این گروه ۴۱ قلم و تعداد مظنه‌های گرفته شده در هر ماه ۱۰هزار و ۴۵۵ مورد است. تفریح، تحصیل و مطالعه نیز در سبد تورم دارای ضریب اهمیت ۳٫۵۳ است. ۱۴ موضوع در این گروه هر ماه در نظر گرفته شده و ۳هزار و ۵۷۰مورد مظنه گرفته می‌شود. ضریب اهمیت گروه کالا‌ها و خدمات متفرقه در سبد تورم نیز ۴٫۲۴ درصد، تعداد اقلام ۲۲مورد و تعداد مظنه‌های اخذ شده ۵هزار و ۶۱۰ مورد است. ضریب وزنی خوراکی‌ها، آشامیدنی‌‌ها و دخانیات و مسکن و سوخت در سبد خانوار از بیش‌ترین اهمیت و تفریح، تحصیل و مطالعه از کم‌ترین ضریب اهمیت برخوردارند.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.