نظام مالیاتی باید سازمان‌محور باشد نه فرد محور

رییس کمیسیون مالیات، کار و تأمین‌ اجتماعی اتاق ایران مطرح‌ کرد نظام مالیاتی باید سازمان‌محور باشد نه فرد محور گروه تجارت- مجتبی قدیری مالیات بر ارزش افزوده چیست؟ مالیات بر ارزش‌افزوده، مالیاتی است که با نرخی ثابت (غیرتصاعدی) بر ارزش‌افزوده تولیدشده در هر مرحله از زنجیره تولید– توزیع کالا و خدمات وضع می‌شود اما در […]

رییس کمیسیون مالیات، کار و تأمین‌ اجتماعی اتاق ایران مطرح‌ کرد

نظام مالیاتی باید سازمان‌محور باشد نه فرد محور

گروه تجارت- مجتبی قدیری

مالیات بر ارزش افزوده چیست؟

مالیات بر ارزش‌افزوده، مالیاتی است که با نرخی ثابت (غیرتصاعدی) بر ارزش‌افزوده تولیدشده در هر مرحله از زنجیره تولید– توزیع کالا و خدمات وضع می‌شود اما در نهایت مصرف‌کننده تنها پرداخت‌کننده واقعی آن است؛ مالیات بر ارزش‌افزوده پرداخت‌شده برای خرید کالا‌ها و خدمات واسطه‌ای بنگاه‌ها (نهاده‌های تولید)، به‌عنوان اعتبار مالیاتی در حساب اعتباری مؤدی (تولیدکننده) منظور می‌شود و از مرجع مالیات قابل پرداخت به سازمان امور مالیاتی در هر دوره کسر می‌شود. منظور از ارزش‌افزوده، افزایش در ارزش پولی یک کالا بر اثر انجام کار یا خدمتی بر روی آن است که سبب تغییر کاربرد، بهبود کیفیت، یا تسهیل مصرف آن شود. بنابراین ارزش‌افزوده ایجادشده توسط هر بنگاه (یا در هر مرحله از تولید) عبارت از تفاوت بین ارزش فروش کالا‌ها یا خدمات و هزینه‌های تهیه و خرید کالا‌ها و خدمات واسطه‌ای است.

بررسی مالیات بر ارزش افزوده در مجلس

مدتی است که لایحه مالیات بر ارزش‌افزوده به بهارستان رسیده و در کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی بررسی می‌شود. لایحه در آخرین روزهای سال ۱۳۹۵، یعنی بیست ‌و چهارم اسفندماه توسط مجلس دهم شورای اسلامی وصول ‌شده است و در مراحل بررسی قرار دارد؛ اما بخش خصوصی درباره آن نگرانی‌هایی دارد.

بخش خصوصی به دنبال چیست؟

محمود تولایی، رییس کمیسیون مالیات، کار و تأمین‌ اجتماعی اتاق ایران با بیان این‌که لایحه مالیات بر ارزش‌افزوده در کمیسیون اقتصادی مجلس است؛ بخش خصوصی بیش‌ترین مشکلات را با سازمان امور مالیاتی دارد نه کمیسیون اقتصادی مجلس، می‌گوید: ‌تلاش ما این است که قانون موقت مالیات بر ارزش‌افزوده که به مدت ۱۰ سال در کشور اجراشده و نواقص زیادی دارد و این نواقص حوزه تولید و فعالان اقتصادی شفاف را گرفتار کرده، مورد بازبینی قرار گیرد. ما اصرار داریم این عیوب رفع شود.

موانع مالیاتی حوزه کسب‌وکار چیست؟

به گفته تولایی عدم اجرای صحیح قانون، هم در حوزه مالیات مستقیم و هم در حوزه مالیات ارزش‌افزوده و اغلب بخشنامه‌های متعدد، متفاوت و متضادی که در این حوزه‌ها وجود دارد از مشکلات اصلی است. بخشنامه‌های زیادی نسبت به برخی از مواد که کار را دشوار کرده است. نظام مالیاتی ما شخص‌محور است نه سازمان محور. فردی به نام ممیز می‌تواند کار کند که یک مؤدی مشکل نداشته باشد و یکی را در شرایط یکسان، کاملاً مقصر بشناسد؛ این به حوزه کسب‌وکار آسیب‌رسان است.

نظام مالیاتی فرد محور

به گفته تولایی در حوزه مالیاتی باید با سیستم روبه‌رو باشیم و شرایط برای همه مؤدیان یکسان باشد؛ نباید نظام مالیاتی فردمحور باشد.

مهم‌ترین نواقص لایحه ارزش‌افزوده عبارتند از:

-مبحث بسیار مهم تاریخ تعلق مالیاتی

-عدم وجود مرور زمان در لایحه که باعث می‌شود مؤدی مالیاتی ملزم باشد تا اسناد ۱۰ سال قبل را به مأمور مالیاتی ارایه دهد و این بدین معناست که سازمان مالیاتی حق رسیدگی به ۴۰ اظهارنامه گذشته مالیاتی را دارد

-وجود فصل مالیات سبز در لایحه جدید مالیاتی در حالی‌ که قانون هوای پاک و دیگر قوانین در مورد محیط‌زیست وجود دارد‌

-عدم بازگردانی تمام مالیات پرداخت‌شده توسط تولیدکنندگان برای نهاده‌های کالاهای معاف و نرخ صفر وجود تبعیض بین بخش خصوصی و بخش دولتی در واردات ماشین‌آلات با استناد به قانون حداکثر استفاده از توان تولید داخل

-عدم تعیین تکلیف معاملات غیرواقعی و تشخیص کدفروشان در لیست سیاه در لایحه

-مکلف کردن زنجیره‌های تولید و توزیع به پرداخت به ‌موقع مالیات

-وجود جرایم سنگین و مضاعف در لایحه

-عدم مکلف کردن سازمان‌های دولتی مانند سازمان محیط‌زیست به پاسخگویی سریع به فعالان بخش خصوصی‌

بیش‌ترین مانع‌تراشی‌‌ها در این بررسی از کدام سمت است؟

به گفته تولایی واقعاً مجلس مقاومت نمی‌کند، بلکه همراهی می‌کند. مجلس ترکیبی از افراد است و آنها که به مسایل مالی-مالیاتی مسلط هستند، راحت بحث‌‌ها را درک می‌کنند. البته برخی نگاه دیگری دارند ولی باز هم در این مسأله حق رأی دارند. اما ‌عمده مقاومت‌‌ها از سوی سازمان امور مالیاتی است که به‌عنوان نماینده دولت در این جلسه‌ها حضور دارد. البته این لایحه با این‌که از طرف دولت آمده است برخی از سازمان‌های اقتصادی دولتی هم مشکلات جدی با آن دارند. مجلس هم قول‌هایی داده که به مشکلات تولید ملی توجه کند، و مشکلاتی که این قانون مقابل تولید ملی گذاشته را برطرف کند.

دائمی شدن قانون ارزش‌افزوده

تولایی معتقد است: «اگر توجه چندانی به قانون ارزش‌افزوده نشده و این قانون دائمی نشود، مشکلاتی در آینده خواهیم داشت.»

به گفته رییس کمیسیون مالیات، کار و تأمین‌ اجتماعی اتاق ایران ‌قانون مالیات بر ارزش افزوده بخش‌های تولیدی را نشانه گرفته است و حلقه توزیع‌کنندگان تا امروز ر‌ها است. البته در لایحه جدید هم مفری برای فرار این بخش‌ها وجود دارد. در حوزه‌های مختلف باید این ایراد‌ها بررسی شود.